Ten behoeve van de behandeling van mensen met somatoforme stoornissen en/of somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) is het belangrijk een brug te slaan tussen somatische zorg en psychische zorg. Deze beide vormen van zorg zijn vandaag de dag te veel gescheiden. Veel patiënten met dit soort problemen neigen ertoe te ‘shoppen’ in het medisch zorgcircuit, omdat ze geen passend antwoord vinden voor hun vragen en klachten. In dit artikel wordt aanbevolen voor deze patiëntengroep gebruik te maken van het biopsychosociaal zorgmodel en multidisciplinaire zorg aan te bieden. Er wordt informatie gegeven over diagnostische en etiologische aspecten, patiëntprofielen (licht, matig, ernstig complex en/of langdurig), ‘stepped-care’-behandeling en aandachtspunten in de communicatie en attitude van de hulpverlener.
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Literatuur
American Psychiatric Association (2000). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-IV-TR).Washington, DC: American Psychiatric Press.
Creed, F., Henningsen, P. & Fink, P. (Eds). (1977). Medically unexplained symptoms, somatisation and bodily distress: developing better clinical services. Cambridge: Cambridge University Press.
Engel, G.L. (1977). The need for a new medical model: a challenge for biomedicine. Science, 196, 129–136.
Fjorback, L.O., Arendt, M., Ornbol, E., Walach, H., Rehfeld, E., Schröder, A. & Fink, P. (2013). Mindfulness therapy for somatization disorder and functional somatic syndromes: randomized trial with one-year follow-up. Journal of Psychosomatic Research, 74, 31–40.
Hausteiner-Wiehle, C., Henningsen, P., Häuser, W., Herrmann, M., Ronel, J., Sattel, H. & Schäfert, R. (2013). Umgang mit Patienten mit nicht-spezifischen, funktionellen und somatoformen Körperbeschwerden. S3-Leitlinien mit Quellentexten, Praxismaterialien und Patientenleitlinie. Schattauer Verlag.
Hayes, S.C. & Strosahl, K.D. (2004). A practical guide to acceptance and commitment therapy.New York: Springer Verlag.
Henningsen, P., Zipfel, S. & Herzog, W. (2007). Management of functional somatic syndromes. Lancet, 369, 946–955.
Hoedman, R., Blankenstein, A.H., Feltz-Cornelis, C.M. van der, Krol, B., Stewart, R. & Groothoff, J.W. (2010). Consultation letters for medically unexplained physical symptoms in primary care. Cochrane database of Systematic Reviews, 12, CD006524.
Klengel, T., Mehta, D., Anacker, C., Rex-Haffner, M., Pruessner, J.C., Pariante, C.M., Pace, T.W., Mercer, K.B., Mayberg, H.S., Bradley, B., Nemeroff, C.B., Holsboer, F., Heim, C.M., Ressler, K.J., Rein, T. & Binder, E.B. (2013). Allele-specific FKBP5 DNAdemethylation mediates gene-childhood trauma interactions. Nature Neuroscience, 16, 33–41.
Kroenke, K. (2007). Efficancy of treatment for somatoform disorders: a review of randomized controlled trials. Psychosomatic Medicine, 69, 881–888.
Landelijke Stuurgroep MDR (2010). Multidisciplinaire richtlijn somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK). Utrecht: Trimbos-instituut.
McDaniel, S.H. (1995). Medical family therapy with somaticizing patients: the co-creation of therapeutic story. Family Process, 34, 349–360.
McDaniel, S.H., Doherty, W. J. & Hepworth, J. (2013). Familientherapie in der Medizin und die therapeutische Persönlichkeit. Familiendynamik, Heft 2, 92–107.
Rood, Y.R. van & Visser, S. (2003). Principes van cognitieve gedragstherapie bij patiënten met een somatoforme stoornis in de ggz. In C. Van der Feltz-Cornelis & H. van der Horst (red.), Handboek somatisatie. Lichamelijk onverklaarde klachten in de eerste en tweede lijn (pp. 199–212). Utrecht: de Tijdstroom.
Schmeets, M.G.J & Reekum, A.C. van (2008). De gen-omgevingsinteractie en de psychiatrie: nieuwe visie op de invloed van de vroege omgeving. Tijdschrift voor Psychiatrie, 50, 771–780.
Spaans, J.A., Koelen, J.A. & Bühring, M.E.F. (2010). Mentaliseren bij ernstig onverklaarde lichamelijke klachten. Tijdschrift voor Psychotherapie, 36, 5–21.
Spaans, J.A., Veselka, L., Luyten, L. & Bühring, M.E.F. (2009). Lichamelijke aspecten van mentalisatie. Therapeutische focus bij ernstig onverklaarde lichamelijke klachten. Tijdschrift voor Psychiatrie, 51, 239–248.
Speckens, A.E.M., Spinhoven, Ph. & Rood Y.R. van (2004). Protocollaire behandeling van patiënten met onverklaarde lichamelijke klachten: cognitieve gedragstherapie. In G.P.J. Keijsers, A. van Minnen & C.A.L. Hoogduin (red.), Protocollaire behandeling in de ambulante geestelijke gezondheidszorg, dl. I (pp. 183–218). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Uexküll, T. van (1982). Introduction: meaning and science in Jacob von Uexküll’s concept of biology. Semiotica, 42, 1–24.
Waal, M.W.M. de, Arnold, I.A., Eekhof, J.A.H. & Hemert, A.M. van (2004). Somatoform disorders in general practice: prevalence, functional limitations and co-morbidity with anxiety and depression according to DSMIV. British Journal of Psychiatry, 186, 470–476.
Werf, N. van der, & Bühring, M.E.F. (in druk). Somatoforme stoornissen. In J. Baars & E. van Meekeren (red.), Een psychische stoornis heb je niet alleen (hfst. 20). Meppel: Boom.
Websites
www.ggznederland.nl/beleid-in-de-ggz/beleidsthemas/kwaliteit-van-zorg/basis-ggz.html
www.kwaliteitskoepel.nl/kwaliteitsbibibliotheek (multidisciplinaire richtlijnontwikkeling SOLK en somatoforme stoornissen)
Author information
Authors and Affiliations
Additional information
DR. I. KEUNING, psychiater, en DR. M. BüHRING, psychiater, zijn beiden werkzaam bij Topklinisch Centrum Altrecht Psychosomatiek Eikenboom te Zeist. E-mail: i.keuning@altrecht.nl, m.buhring@altrecht.nl.
About this article
Cite this article
Keuning, I., Bühring, M. Van het kastje naar de muur. TIJDSCHRIFT PSYCHOTHERAPIE 39, 310–319 (2013). https://doi.org/10.1007/s12485-013-0055-z
Published:
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/s12485-013-0055-z