Skip to main content
SpringerLink
Log in

Worden kinderen slimmer van schaken?

  • Artikel
  • Published:
Neuropraxis

Samenvatting

Schaken is een van oudsher klassiek bordspel waarbij veel cognitieve vaardigheden nodig zijn, zoals concentratie, planning en inhibitie. Daarom zijn het vaak de slimme kinderen die kiezen voor schaakles of zelfs eerder toegang krijgen tot het volgen van schaakles, binnen en buiten school. Maar zijn het de slimme kinderen die schaaklessen gaan volgen of worden kinderen ook slimmer van schaken? Om slimmer te worden van schaakles zou ‘far transfer’ van leren moeten optreden. Dit is overdracht van vaardigheden tussen minder sterk gerelateerde domeinen, zoals lijkt te gebeuren bij schaken en rekenvaardigheid, omdat beide domeinen kenmerken delen (numerieke en ruimtelijke vaardigheden). Daarnaast zijn er prille aanwijzingen dat schaken een positieve invloed heeft op het executief functioneren van kinderen, zoals cognitieve flexibiliteit, planning en inhibitie. Omdat betere executieve functies zijn gerelateerd aan betere schoolvaardigheden hypothetiseren wij een mediërende rol voor executieve functies in de relatie tussen schaakles en schoolvaardigheden. Schaken kan in dit geval gezien worden als een vorm van executieve functietraining, waarbij de principes van dergelijke trainingen gevolgd kunnen worden om cognitieve functies bij kinderen te verbeteren (zoals het uitdagend maken van de training). Deze training kan onder andere ingezet worden bij achterblijvende schoolprestaties en cognitieve ontwikkeling. Schaken is dus niet alleen voor slimme kinderen. Voor ieder niveau zijn er varianten op het klassieke schaakspel, waardoor iedereen, ook jonge kinderen, op een speelse en ontdekkende manier met schaken in aanraking kunnen komen.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Figuur 1
Figuur 2

Literatuur

  1. Sigirtmac AD. Does chess training affect conceptual development of six-year-old children in Turkey? Early Child Dev Care. 2012;182(6):797–806.

    Article  Google Scholar 

  2. Boruch R. Does playing chess improve math learning? Promising (and inexpensive) results from Italy. 2011. Educ 680. University of Pennsylvania. Niet gepubliceerd.

  3. Sala G, Burgoyne AP, Macnamara BN, Hambrick DZ, Campitelli G, Gobet F. Checking the ‘Academic selection’ argument. Chess players outperform non-chess players in cognitive skills related to intelligence: a meta-analysis. Intelligence. 2017;61:130–9.

    Article  Google Scholar 

  4. Aciego R, García L, Betancort M. The benefits of chess for the intellectual and social-emotional enrichment in schoolchildren. Span J Psychol. 2012;15:551–9.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  5. Gobet F, Campitelli G. Intelligence and chess. In: Retschitzki J, Haddad-Zubel R, redactie. Step by step. Proceedings of the 4th colloquium Board games in academia. Fribourg: Edition Universitaires; 2002. pag. 103–12.

    Google Scholar 

  6. Sala G, Foley JP, Gobet F. The effects of chess instruction on pupils’ cognitive and academic skills: state of the art and theoretical challenges. Front Psychol. 2017;8:238.

    PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  7. Nicotera A, Stuit D. Literature review of chess studies. Basis policy research. Saint Louis: Chess Club and Scholastic Centre of Saint Louis; 2014.

    Google Scholar 

  8. Sala G, Gobet F. Do benefits of chess instruction transfer to academic and cognitive skills? A meta-analysis. Educ Res Rev. 2016;18:46–57.

    Article  Google Scholar 

  9. Sala G, Gobet F, Trinchero R, Ventura S. Does chess instruction enhance mathematical ability in children? A three-group design to control for placebo effects. Proceedings of the 38th annual meeting of the cognitive science society. 2016.

    Google Scholar 

  10. Diamond A. Activities and programs that improve children’s executive functions. Curr Dir Psychol Sci. 2012;21(5):335–41.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  11. Trinchero R. Chess training and mathematical problem-solving: the role of teaching heuristics in transfer of learning. J STEM Educ. 2016;12(3):655–68.

    Google Scholar 

  12. Rosholm M, Mikkelsen MB, Gumede K. Your move: the effect of chess on mathematics test scores. PLoS ONE. 2017;12(5):e177257.

    Article  CAS  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  13. Scholz M, Niesch H, Steffen O, Ernst B, Loeffler M, Witruk E, et al. Impact of chess training on mathematics performance and concentration ability of children with learning disabilities. Int J Spec Educ. 2008;23(3):138–48.

    Google Scholar 

  14. Bart WM. On the effect of chess training on scholastic achievement. Front Psychol. 2014;5:762.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  15. Best JR, Miller PH, Naglieri JA. Relations between executive function and academic achievement from ages 5 to 17 in a large, representative national sample. Learn Individ Differ. 2011;21(4):327–36.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  16. Jolles DD, Crone EA. Training the developing brain: a neurocognitive perspective. Front Hum Neurosci. 2012;6:76.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  17. Grau-Pérez G, Moreira K. A study of the influence of chess on the executive functions in school-aged children. Stud Psychol (Bratisl). 2017;38(2):473–94.

    Google Scholar 

  18. Unterrainer JM, Kaller CP, Halsband U, Rahm B. Planning abilities and chess: a comparison of chess and non-chess players on the tower of London task. Br J Psychol. 2006;97(3):299–311.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  19. Demily C, Desmurget M, Chambon V, Franck N. The game of chess enhances cognitive abilities in schizophrenia. Schizophr Res. 2009;107(1):112–3.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  20. De bruin ABH, Kok EM, Leppink J, Camp G. Practice, intelligence, and enjoyment in novice chess players: a prospective study at the earliest stage of a chess career. Intelligence. 2014;45:18–25.

    Article  Google Scholar 

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. Afdeling Klinische en Ontwikkelingsneuropsychologie, Rijksuniversiteit Groningen, Groningen, Nederland

    Elsje de Vries & Yvonne Groen

  2. Stichting Jeugd Schaak Noord, Groningen, Nederland

    Martin F. Elderson

  3. Elderson Scientific Research, Development and Education, Appelscha, Nederland

    Martin F. Elderson

Authors
  1. Elsje de Vries
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. Martin F. Elderson
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  3. Yvonne Groen
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to Yvonne Groen.

Rights and permissions

Reprints and permissions

About this article

Check for updates. Verify currency and authenticity via CrossMark

Cite this article

de Vries, E., Elderson, M.F. & Groen, Y. Worden kinderen slimmer van schaken?. Neuropraxis 22, 109–115 (2018). https://doi.org/10.1007/s12474-018-00196-x

Download citation

  • Published:

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/s12474-018-00196-x

Trefwoorden

Search

Navigation