samenvatting
Vroegtijdige signalering van posttraumatische stressstoornis (ptss) is van belang ter preventie van chronische problematiek en om kinderen tijdig en effectief te behandelen. De Children’s Revised Impact of Event Scale (cries-13) is een korte screeningslijst om ptss bij kinderen te signaleren. Deze studie heeft als doel de betrouwbaarheid en validiteit van de cries-13 te onderzoeken. De cries-13 is afgenomen bij 395 kinderen (7-18 jaar) die zijn blootgesteld aan een traumatiserende gebeurtenis. De Anxiety Disorders Interview Schedule for dsm-iv: Child and parent version (adis-c/p) is gebruikt voor het vaststellen van ptss. De interne consistentie en test-hertestbetrouwbaarheid van de cries-13 waren acceptabel tot goed. Een afkapwaarde van 30 of hoger bleek de beste balans te bieden tussen sensitiviteit en specificiteit, en leverde een correcte classificatie van 81% van alle kinderen op. De cries-13 is een betrouwbaar en valide instrument waarmee professionals posttraumatische stressklachten snel en eenvoudig kunnen herkennen en kinderen gerichter kunnen doorverwijzen voor aanvullende diagnostiek of een passende behandeling.
Literatuur
American Psychiatric Association. (2008). Children and trauma: Update for mental health professionals. Geraadpleegd in februari 2014 van http://www.apa.org/pi/families/resources/children-trauma-update.-aspx
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.). Arlington, va: American Psychiatric Publishing.
Bird, H. R., Gould, M. S., & Staghezza, B. (1992). Aggregating data from multiple informants in child psychiatry epidemiological research. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 31, 78-85. doi: 10.1097/00004583-199201000-00012
Children and War Foundation. (1998). The Children’s Revised Impact of Event Scale (13): cries-13.Geraadpleegd in juni 2008 van http://www.childrenandwar.org/measures/children%E2%80%99s-revised-impact-of-event-scale-8-%E2%80%93-cries-8/ies13/
Dow, B. L., Kenardy, J. A., Le Brocque, R. M., & Long, D. A. (2012). The utility of the Children’s Revised Impact of Event Scale in screening for concurrent ptsd following admission to intensive care. Journal of Traumatic Stress, 25, 602-605. doi: 10.1002/jts.21742.
Earls, F., Smith, E., Reich, W., & Jung, K.G. (1988). Investigating psychopathological consequences of disaster in children: A pilot study incorporating a structured diagnostic interview. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 27, 90-95. doi: 10.1097/00004583-198801000-00014
Fairbank, J. A., & Fairbank, D. W. (2009). Epidemiology of child traumatic stress. Current Psychiatry Reports, 11(4), 289-295. doi: 10.1007/s11920-009-0042-9
Gabbay, V., Oatis, M. D., Silva, R. R., & Hirsch, G. (2004). Epidemiological aspects of ptsd in children and adolescents. In R. R. Silva (Ed.), Posttraumatic stress disorder in children and adolescents: Handbook. New York: Norton.
Galea, S., Nandi, A., & Vlahov, D. (2005). The epidemiology of post-traumatic stress disorder after disasters. Epidemiologic Reviews, 27, 78-91. doi:10.1093/epirev/mxi003
Giannopoulou, I., Strouthos, M., Smith, P., Dikaiajou, A., Galanopulou, V., & Yule, W. (2006). Post-traumatic stress reactions of children and adolescents exposed to the Athens 1999 earthquake. European Psychiatry, 21, 160-166. doi: 10.1016/j.eurpsy.2005.09.005
Grills, A. E., & Ollendick, T. H. (2003). Multiple informant agreement and the anxiety disorders interview schedule for parents and children. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 42, 30-40. doi: 10.1097/00004583-200301000-00008
Horowitz, M. J., Wilner, N., & Alvarez, W. (1979). Impact of Event Scale: a measure of subjective stress. Psychosomatic Medicine, 41,209-218.
Jensen, P. S., Rubio-Stipec, M., Canino, G., Bird, H. R., Dulcan, M. K., Schwab-Stone, M. E., & Lahey, B. B. (1999). Parent and child contributions to diagnosis of mental disorder: are both informants always necessary? Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 38, 1569-1579. doi: 10.1097/00004583-199912000-00019
Kenardy, J. A., Spence, S. H., & Macleod, A. C. (2006). Screening for posttraumatic stress disorder in children after accidental injury. Pediatrics, 118, 1002–1009. doi:10.1542/peds.2006-0406. doi: 10.1542/peds.2006-0406
Kramer, D., & Landolt, M. (2011). Characteristics and efficacy of early psychological interventions in children and adolescents after single trauma: a meta-analysis. European Journal Of Psychotraumatology, 2. doi:10.3402/ejpt.v2i0.7858.
Lyneham, H. J., Abbott, M. J., & Rapee, R. M., (2007). Interrater reliability of the Anxiety Disorders Interview Schedule for dsm-iv: Child and parent version. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 46, 731-737. doi: 10.1097/chi.0b013e3180465a09
McFarlane, A. C. (1987). Family functioning and overprotection following a natural disaster: The longitudinal effects of posttraumatic morbidity. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 21, 210–218. doi: 10.3109/00048678709160914
Nauta, M. H., Scholing, A., Rapee, R. M., Abbott, M., Spence, S. H., & Waters, A. (2004). A parent-report measure of children’s anxiety: psychometric properties and comparison with child-report in a clinic and normal sample. Behaviour Research and Therapy, 42, 813-39. doi: 10.1016/S0005-7967(03)00200-6
Olff, M. (2005). Dutch version of the Children’s Impact of Event Scale (cries-13). Geraadpleegd in juni 2008 van http://www.childrenandwar.org/wp-content/uploads/2010/04/cries-13-inclusief-handleiding-maart-2013.pdf
Perrin, S., Meiser-Stedman, R., & Smith, P. (2005). The children’s revised impact of event scale (cries): Validity as a screening instrument for ptsd. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 33, 487-498. doi: 10.1017/S1352465805002419
Sack, W. H., Seeley, J. R., Him, C., & Clarke, G. N. (1998). Psychometric properties of the Impact of Events Scale in traumatized Cambodian refugee youth. Personality and Individual Differences, 25, 57-67. doi: 10.1016/S0191-8869(98)00030-0
Siebelink, B. M., & Treffers, Ph. D. A. (2001). Dutch translation of the Anxiety Disorders Interview Schedule for dsm-iv: Child and Parent Version. Lisse/Amsterdam: Swets & Zeitlinger.
Silverman, W. K., & Albano, A. M. (1996). The Anxiety Disorders Interview Schedule for Children for dsm-iv: Child and Parent Version. San Antonia, the Psychological Corporation.
Silverman, W. K., Saavedra, L. M., & Pina, A. A. (2001). Test-retest reliability of anxiety symptoms and diagnoses with Anxiety Disorders Interview Schedule for dsm-iv: child and parent versions. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 40, 937-944. doi: 10.1097/00004583-200108000-00016
Smith, P., Perrin, S., Dyregrov, A., & Yule, W. (2003). Principal components analysis of the Impact of Event Scale with children in war. Personality and Individual Differences, 34, 315-322. doi: 10.1016/S0191-8869(02)00047-8
Terr, L. C. (2003). Childhood Traumas: An Outline and Overview. Focus: the journal of lifelong learning in psychiatry, 1, 322-334.
Van der Kooij, I. W., Verlinden, E., De Jonge, C. D. E., De Kruijf, S., Bipat, S., Boer, F., … Graafsma, T. L. G. (2013). Use of a Screening Tool for Post Traumatic Stress Disorder in Children in Suriname. Academic Journal of Suriname, 4, 347-352.
Verlinden, E., Van Meijel, E. P. M., & Lindauer, R. J. L. (2009). Posttraumatic stress disorder, child and parent interview. Extended adaptation of the ptsd module of the adis-c. De Bascule, Amsterdam. Unpublished manuscript.
Yule, W., & Williams, R. (1990). Posttraumatic stress reactions in children. Journal of Traumatic Stress, 3, 279-295. doi: 10.1002/jts.2490030209
Zhang N., Zhang, Y., Wu, K., Zhu, Z., & Dyregrov, A. (2011). Factor structure of the Children’s Revised Impact of Event Scale among children and adolescents who survived the 2008 Sichuan earthquake in China. Scandinavian Journal of Psychology, 52, 236-241. doi: 10.1111/j.1467-9450.2010.00867.x
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Additional information
Drs. E. Verlinden is onderzoeker bij de afdeling Kinder- en Jeugdpsychiatrie van het Academisch Medisch Centrum, Universiteit van Amsterdam en de Bascule, Academisch Centrum voor Kinder- en Jeugdpsychiatrie te Amsterdam, Postbus 303, 1115 ZG, Duivendrecht. E-mail: verlinden.eva@gmail.com.
Drs. E. P. M. van Meijel is onderzoeker bij de afdeling Kinder- en Jeugdpsychiatrie van het Academisch Medisch Centrum, Universiteit van Amsterdam en de Bascule, Academisch Centrum voor Kinder- en Jeugdpsychiatrie te Amsterdam.
Dr. B. C. Opmeer is klinisch epidemioloog en universitair docent bij het Academisch Medisch Centrum, Clinical Research Unit, Universiteit van Amsterdam.
Drs. R. Beer is klinisch psycholoog/psychotherapeut, tot juni 2013 werkzaam bij het Centrum voor Trauma en Gezin van de Bascule als coördinator en momenteel werkzaam als behandelaar en opleider voor verschillende instellingen en opleidingen.
Drs. C. de Roos is klinisch psycholoog/psychotherapeut en coördinator van het Psychotraumacentrum, GGZ Kinderen en Jeugd Rivierduinen.
Drs. I. Bicanic is onderzoeker, klinisch psycholoog i.o. en coördinator bij het Landelijk Psychotraumacentrum voor Kinderen en Jongeren in het umc Utrecht.
Prof. dr. F. Lamers-Winkelman is emeritus hoogleraar preventie en hulpverlening inzake kindermishandeling verbonden aan de Vrije Universiteit (vu) in Amsterdam en de Academische Werkplaats Kindermishandeling (awk) vu/Kinder- en Jeugdtraumacentrum, en de afdeling Onderzoek van Fier te Leeuwarden.
Prof. dr. M. Olff is bijzonder hoogleraar Neurobiological mechanisms of prevention and treatment in trauma and posttraumatic stress disorders (ptsd) bij het Academisch Medisch Centrum, Universiteit van Amsterdam en Stichting Arq Psychotrauma Onderzoek.
Prof. dr. F. Boer is emeritus hoogleraar Kinder- en Jeugdpsychiatrie bij het Academisch Medisch Centrum, Universiteit van Amsterdam.
Dr. R. J. L. Lindauer is afdelingshoofd van de Kinder- en Jeugdpsychiatrie bij het Academisch Medisch Centrum, Universiteit van Amsterdam en werkzaam als kinder- en jeugdpsychiater en systeemtherapeut bij het Centrum voor Trauma en Gezin van de Bascule te Amsterdam.
Dit artikel is een Nederlandse bewerking van het oorspronkelijke artikel: Verlinden, E., Van Meijel, E. P. M., Opmeer, B. C., Beer, R., De Roos, C., Bicanic, I. A. E., Lamers-Winkelman, F., Olff, M., Boer, F. & Lindauer, R. J. L. (2014). Characteristics of the Children’s Revised Impact of Event Scale in a Clinically Referred Dutch Sample. Journal of Traumatic Stress, 27, 338-344. doi: 10.1002/jts.21910
Dit onderzoek is gefinancierd door ZonMw, subsidie 15701.0005. Speciale dank gaat uit naar Annu Sharma, Romana Luske, Sanja Goddijn, Mirjam Schippers en Maj Gigengack voor hun tomeloze inzet bij het verzamelen van de onderzoeksgegevens.
About this article
Cite this article
Verlinden, E., van Meijel, E., Opmeer, B. et al. Signaleren van posttraumatische stressklachten bij kinderen en adolescenten: betrouwbaarheid en validiteit van de screeningslijst CRIES-13. KIND ADOLESC. 35, 165–176 (2014). https://doi.org/10.1007/s12453-014-0023-6
Published:
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/s12453-014-0023-6