Samenvatting
Inleiding: In de Jeugdgezondheidszorg (JGZ)-richtlijn Autismespectrumstoornissen (ASS) zijn op basis van expert-opinion zeven ontwikkelingskenmerken uit het Van Wiechen-onderzoek aangeduid als alarmsignalen voor ASS. Dit onderzoek had als doel de criteriumvaliditeit van deze kenmerken vast te stellen.
Methode: In de periode 2009–2013 werden de zeven alarmsignalen verzameld uit de dossiers van de JGZ bij 197 kinderen met ASS (cases) en bij 197 controles, waarbij gematcht werd op geslacht. We gingen na wat de sensitiviteit, specificiteit en diagnostische oddsratio (DOR) van deze alarmsignalen zijn. De gegevensverzameling vond plaats voor de aanpassing van de JGZ-richtlijn in 2015 en daarom kon alleen de criteriumvaliditeit van de oorspronkelijke formulering van de alarmsignalen worden nagegaan.
Resultaten: Uitgaande van alle kinderen was de DOR niet statistisch significant bij drie van de zeven alarmsignalen. Dit betekent dat we van drie alarmsignalen niet konden aantonen dat ze in staat zijn een onderscheid te maken tussen cases en controles. Bij zes alarmsignalen was de specificiteit 96–100% en de sensitiviteit 0–27%. Bij één alarmsignaal was de sensitiviteit 42% en de specificiteit 85%.
Conclusie: Uitgaande van de oorspronkelijke formulering van de kenmerken zijn de alarmsignalen niet geschikt voor het opsporen van voldoende kinderen met ASS. Vervolgonderzoek is nodig om de nieuwe formulering van de alarmsignalen te valideren en na te gaan of andere (combinaties van) kenmerken uit het Van Wiechen-onderzoek wel kunnen bijdragen aan de vroegsignalering van ASS.
Literatuur
Berckelaer-Onnes IA, Anzion P van, Sinnema H, Glind G van de. JGZ-richtlijn autismespectrumstoornissen. Utrecht: Nederland Centrum Jeugdgezondheid; 2015. https://www.ncj.nl/richtlijnen/alle-richtlijnen/richtlijn/autismespectrumstoornissen. Geraadpleegd op 14 mei 2020.
Gezondheidsraad. Autismespectrumstoornissen: een leven lang anders. Publicatienummer. 2009/09. Den Haag: Gezondheidsraad; 2009.
Dawson G, Rogers S, Munson J, et al. Randomized, controlled trial of an intervention for toddlers with autism: the Early Start Denver Model. Pediatrics. 2010;125(1):e17–e23.
Dawson G, Jones EJ, Merkle K, et al. Early behavioral intervention is associated with normalized brain activity in young children with autism. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2012;51(11):1150–9.
Estes A, Munson J, Rogers SJ, Greenson J, Winter J, Dawson G. Long-term outcomes of early intervention in 6‑year-old children with autism spectrum disorder. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2015;54(7):580–7.
Werner E, Dawson G, Osterling J, Dinno N. Brief report: recognition of autism spectrum disorder before one year of age: a retrospective study based on home videotapes. J Autism Dev Disord. 2000;30(2):157–62.
Chawarska K, Paul R, Klin A, Hannigen S, Dichtel LE, Volkmar F. Parental recognition of developmental problems in toddlers with autism spectrum disorders. J Autism Dev Disord. 2007;37(1):62–72.
Guthrie W, Swineford LB, Nottke C, Wetherby AM. Early diagnosis of autism spectrum disorder: stability and change in clinical diagnosis and symptom presentation. J Child Psychol Psychiatry. 2013;54(5):582–90.
Oosterling IJ, Wensing M, Swinkels SH, et al. Advancing early detection of autism spectrum disorder by applying an integrated two-stage screening approach. J Child Psychol Psychiatry. 2010;51(3):250–8.
Daalen E van, Kemner C, Dietz C, Swinkels SH, Buitelaar JK, Engeland H van. Inter-rater reliability and stability of diagnoses of autism spectrum disorder in children identified through screening at a very young age. Eur Child Adolesc Psychiatry. 2009;18(11):663–74.
Sheldrick RC, Maye MP, Carter AS. Age at first identification of autism spectrum disorder: an analysis of two US surveys. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2017;56(4):313–20.
Dietz C, Swinkels S, Daalen E van, Engeland H van, Buitelaar JK. Screening for autistic spectrum disorder in children aged 14–15 months. II: population screening with the Early Screening of Autistic Traits Questionnaire (ESAT). Design and general findings. J Autism Dev Disord. 2006;36:713–22.
Filipek PA, Accardo PJ, Baranek GT, et al. The screening and diagnosis of autistic spectrum disorders. J Autism Dev Disord. 1999;29:439–84.
Le Couteur A. National autism plan for children. London: National Autistic Society; 2003.
Dietz C. The early screening of autistic spectrum disorders. Proefschrift. Utrecht: Universiteit Utrecht; 2007.
Glas AS, Lijmer JG, Prins MH, Bonsel GJ, Bossuyt PMM. The diagnostic odds ratio: a single indicator of test performance. J Clin Epidemiol. 2003;56(11):1129–35.
Siu AL and the US Preventive Services Task Force. Screening for autism spectrum disorder in young children. US Preventive Services Task Force Recommendation Statement. JAMA. 2016;315:691–6.
Robins DL, Casagrande K, Barton M, Chen CM, Dumont-Mathieu T, Fein D. Validation of the modified checklist for autism in toddlers, revised with follow-up (M-CHAT-R/F). Pediatrics. 2014;133:37–45.
Laurent de Angulo MS, Brouwers-de JEA, Bijlsma Schlösser JFM, et al. Ontwikkelingsonderzoek in de Jeugdgezondheidszorg. Assen: Van Gorcum; 2008.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Bonnemaijer-Kerckhoffs, D.J.A., Wins, S.I., van Dommelen, P. et al. In hoeverre dragen de alarmsignalen uit de Jeugdgezondheidszorg-richtlijn Autismespectrumstoornissen bij aan de vroegsignalering van deze kinderen?. Tijdschr Jeugdgezondheidsz 53, 8–13 (2021). https://doi.org/10.1007/s12452-020-00231-6
Published:
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/s12452-020-00231-6