Samenvatting
Systematische HPV-vaccinatie van 12-jarige meisjes is in Vlaanderen gestart in september 2010. De praktische organisatie ervan verloopt via de Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB), die alle meisjes in het eerste jaar van het secundair onderwijs uitnodigt tot HPV-vaccinatie, en deze vaccinaties zelf uitvoert of op vraag van de ouders en/of de jongere door een arts naar keuze laat uitvoeren (bijvoorbeeld huisarts, kinderarts). Vanaf de start werd in Vlaanderen een hoge vaccinatiegraad bereikt, zoals blijkt uit de vaccinatiegraadonderzoeken voor de geboortecohorten 1998 en 2000, waarvoor respectievelijk een vaccinatiegraad voor volledige HPV-vaccinatie van 83,5% en 89,5% werd genoteerd. Bijna negen op de tien van deze vaccinaties werden door het CLB uitgevoerd, en in veel mindere mate ook door een huisarts of kinderarts. Determinanten voor onvolledige vaccinatie zijn onderwijsachterstand van het meisje, meerdere kinderen in het gezin en een niet-Belgische herkomst van de moeder. In vergelijking met andere Europese landen die een vergelijkbaar programma hebben ingevoerd, scoort Vlaanderen met een opmerkelijk hoge vaccinatiegraad in de doelgroep. Vermoedelijk dragen de implementatie van het Vlaamse vaccinatieprogramma via de CLB (naar het eerdere voorbeeld van de hepatitis B‑vaccinatie), en het vertrouwen dat ouders hierin hebben, in belangrijke mate bij aan dit succes.
Literatuur
Walboomers JMM, Jacobs MV, Manos MM, et al. Human papillomavirus is a necessary cause of invasive cervical cancer worldwide. J Pathol. 1999;189(1):12–9.
Stockman JA. Case-control study of human papillomavirus and oropharyngeal cancer. N Eng J Med. 2007;356(19):1944–56.
Helmerhorst T, Meijer C. Cervical cancer should be considered as a rare complication of oncogenic HPV infection rather than a STD. Int J Gynecol Cancer. 2002;12:235–6.
Bruni L, Diaz M, Castellsagué X, Ferrer E, Bosch F, De Sanjosé S. Cervical human papillomavirus prevalence in 5 continents: Meta-analysis of 1 million women with normal cytological findings. J Infect Dis. 2010;202(12):1789–99.
Hoge Gezondheidsraad. Vaccinatie tegen infecties veroorzaakt door het human papillomavirus. 2007. https://www.health.belgium.be/sites/default/files/uploads/fields/fpshealth_theme_file/hgr_8367_brochure_hpv.pdf, Advies nr. 8367. Brussel: HGR.
WHO. Immunization coverage cluster survey. Reference manual. 2005. http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/69087/1/WHO_IVB_04.23.pdf, WHO/IVB/04/23.
Damme P Van, Theeten H, Braeckman T, et al. Studie van de vaccinatiegraad bij jonge kinderen en adolescenten in Vlaanderen in 2012. Brussel: Vlaamse Overheid; 2013.
ECDC. Introduction of HPV vaccines in EU countries – an update. 2012. https://ecdc.europa.eu/sites/portal/files/media/en/publications/Publications/20120905_GUI_HPV_vaccine_update.pdf..
Brotherton J, Murray S, Hall M, et al. Human papillomavirus vaccine coverage among female Australian adolescents: Success of the school-based approach. Med J Aust. 2013;199(9):614–7.
Suppli C, Hansen N, Rasmussen M, Valentiner-Brandt P, Krause T, Molbak K. Decline in HPV vaccination uptake in Denmark—the association between HPV-related media coverage and HPV-vaccination. BMC Public Health. 2018;18(1):1360.
Corcoran B, Clarke A, Barrett T. Rapid response to HPV vaccination crisis in Ireland. Lancet. 2018;391(10135):2103.
Hanley S, Yoshioka E, Ito Y, Kishi R. HPV vaccination crisis in Japan. Lancet. 2015;385(9987):2571.
RIVM. Vaccinatiegraad Rijksvaccinatieprogramma Nederland. Verslagjaar 2017. RIVM rapport 2018-0008. 2018. https://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/2018-0008.pdf..
Zimet G, Liddon N, Rosenthal S, Lazcano-Ponce E, Allen B. Psychosocial aspects of vaccine acceptability. Vaccine. 2006;24(S3):201–9.
Mesher D, Panwar K, Thomas SL, Beddows S, Soldan K. Continuing reductions in HPV 16/18 in a population with high coverage of bivalent HPV vaccination in England: An ongoing cross-sectional study. BMJ Open. 2016;6(2):e9915.
Drolet M, Bénard E, Boily MC, et al. Population-level impact and herd effects following human papillomavirus vaccination programmes: A systematic review and meta-analysis. Lancet Infect Dis. 2015;15(5):565–80. https://doi.org/10.1016/s1473-3099(14)71073-4.
Chow E, Read T, Wigan R, et al. Ongoing decline in genital warts among young heterosexuals 7 years after the Australian human papillomavirus (HPV) vaccination programme. Sex Transm Infect. 2015;91(3):214–9.
Hoge Gezondheidsraad. Vaccinatie tegen infecties veroorzaakt door het human papillomavirus. 2017. https://www.health.belgium.be/sites/default/files/uploads/fields/fpshealth_theme_file/9181_hpv_nl_27092017_0.pdf, Advies nr. 9181.
Arbyn M, Casteren V Van, Hoof E Van. Prevention of cervical cancer in Belgium: Anno 2011. PHS Report 2010/010. Brussel: Scientific Institute of Public Health; 2011. pag. 1–118.
Audisio RA, Icardi G, Isidori AM, et al. Public health value of universal HPV vaccination. Crit Rev Oncol Hematol. 2016;97:157–67. https://doi.org/10.1016/j.critrevonc.2015.07.015.
Hall M, Simms K, Lew J‑B, et al. The projected timeframe until cervical cancer elimination in Australia: A modelling study. Lancet Pub Health. 2019;4(1):e19–e27. https://doi.org/10.1016/s2468-2667(18)30183-x.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Additional information
Dit onderzoek werd gefinancierd door de Vlaamse gemeenschap, en uitgevoerd in opdracht van de Vlaamse minister bevoegd voor gezondheid.
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Vandermeulen, C., Braeckman, T., Roelants, M. et al. Evaluatie van het HPV-vaccinatieprogramma voor 12-jarige meisjes in Vlaanderen. Tijdschr Jeugdgezondheidsz 51, 94–100 (2019). https://doi.org/10.1007/s12452-019-00175-6
Published:
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/s12452-019-00175-6