Samenvatting
Duijzer G, Haveman-Nies A, Jansen SC, Ter Beek J, Van Bruggen R, Willink MGJ et al. SLIMMER diabetes voorkomen in de eerste lijn. Huisarts Wet 2017;60(4):160-3.
De prevalentie van diabetes is de afgelopen jaren flink gestegen. Onderzoek toont aan dat leefstijlverandering diabetes mellitus type 2 bij hoogrisicopatiënten kan uitstellen of voorkomen. De implementatie en effectiviteit van preventieprogramma’s in de praktijk blijft echter een uitdaging vanwege de noodzakelijke aanpassing aan de lokale context en beperkte (financiële) middelen. Omdat in Nederland nog geen effectief diabetespreventieprogramma voor de eerste lijn bestond, is het SLIMMER-programma ontwikkeld. SLIMMER is een gecombineerde leefstijlinterventie waarbij mensen gedurende tien maanden begeleid worden om gezonder te gaan eten en meer te bewegen. In deze beschouwing bespreken we de effectiviteit van het SLIMMER-programma in de eerste lijn en vergelijken we die met de bevindingen van andere implementatieonderzoeken op dit terrein. We hebben de effectiviteit van het SLIMMER-programma onderzocht door middel van een gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek. SLIMMER blijkt te leiden tot verbeteringen in klinische en metabole risicofactoren, voedinginname, beweging en kwaliteit van leven. Daarbij waren klinische effecten van ons programma groter dan die van de meeste andere preventieprogramma’s. Dit kan komen door de gedegen voorbereiding, het intensieve programma, het onderhoudsprogramma en aansluiting bij de reguliere werkwijze van eerstelijnszorgverleners. De resultaten van dit onderzoek bieden waardevolle inzichten die kunnen bijdragen aan structurele verankering en financiering van effectieve diabetespreventieprogramma’s in de Nederlandse eerste lijn.
Literatuur
RIVM. Volksgezondheidenzorg.info 2015 [9-9-2015]. www.volksgezondheidenzorg.info.
Yoon U, Kwok LL, Magkidis A. Efficacy of lifestyle interventions in reducing diabetes incidence in patients with impaired glucose tolerance: a systematic review of randomized controlled trials. Metab Clin Exp 2013;62:303–14.
Ashra NB, Spong R, Carter P, Davies MJ, Dunkley A, Gillies C, et al. A systematic review and meta-analysis assessing the effectiveness of pragmatic lifestyle interventions for the prevention of type 2 diabetes mellitus in routine practice. London: Public Health England, 2015.
Roumen C, Corpeleijn E, Feskens EJM, Mensink M, Saris WHM, Blaak EE. Impact of 3-year lifestyle intervention on postprandial glucose metabolism: The SLIM study. Diab Med 2008;25:597–605.
Duijzer G. Type 2 diabetes prevention from research to practice: the SLIMMER lifestyle intervention [proefschrift]. Wageningen: Wageningen University, 2016.
Duijzer G, Jansen S, Haveman-Nies A, Van Bruggen R, Ter Beek J, Hiddink G, et al. Translating the SLIM diabetes prevention intervention into SLIMMER: implications for the Dutch primary health care. Fam Pract 2012;29:i145–52.
Jansen S, Haveman-Nies A, Duijzer G, Ter Beek J, Hiddink G, Feskens E. Adapting the SLIM diabetes prevention intervention to a Dutch real-life setting: joint decision making by science and practice. BMC Public Health 2013;13:45–7.
Duijzer G, Haveman-Nies A, Jansen S, Ter Beek J, Hiddink G, Feskens E. Feasibility and potential impact of the adapted SLIM diabetes prevention intervention in a Dutch real-life setting: The SLIMMER pilot study. Patient Educ Couns 2014;97:101–7.
Elsman E, Leerlooijer J, Ter Beek J, Duijzer G, Jansen S, Hiddink G, et al. Using the intervention mapping protocol to develop a maintenance programme for the SLIMMER diabetes prevention intervention. BMC Public Health 2014;14:110–8.
Duijzer G, Haveman-Nies A, Jansen S, Ter Beek J, Hiddink G, Feskens E. SLIMMER: a randomised controlled trial of diabetes prevention in Dutch primary health care: design and methods for process, effect, and economic evaluation. BMC Public Health 2014;14:60–2.
Rutten GEHM, De Grauw WJC, Nijpels G, Goudswaard AN, Uitewaal PJM, Van der Does FEE, et al. NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2 (tweede herziening). Huisarts Wet 2006;49:137–52.
Van Dongen EJI, Duijzer, Leerlooijer JN, et al. Process evaluation of a randomised controlled trial of a diabetes prevention intervention in Dutch primary health care: the SLIMMER study. Public Health Nutr 2016;19:3027–38.
Dunkley AJ, Bodicoat DH, Greaves CJ, Russell C, Yates T, Davies MJ, et al. Diabetes prevention in the real world: effectiveness of pragmatic lifestyle interventions for the prevention of type 2 diabetes and of the impact of adherence to guideline recommendations - a systematic review and meta-analysis. Diabetes Care 2014;37:922–33.
Vermunt PWA, Milder IEJ, Wielaard F, De Vries JHM, Baan CA, Van Oers JAM, et al. A lifestyle intervention to reduce type 2 diabetes risk in Dutch primary care: 2.5-year results of a randomized controlled trial. Diabet Med 2012;29:e223–31.
Lakerveld J, Bot SD, Chinapaw MJ, Van Tulder MW, Kostense PJ, Dekker JM, et al. Motivational interviewing and problem solving treatment to reduce type 2 diabetes and cardiovascular disease risk in real life: a randomized controlled trial. Int J Behav Nutr Phys Act 2013;10:4–7.
Thabane L, Ma J, Chu R, Cheng J, Ismaila A, Rios LP, et al. A tutorial on pilot studies: the what, why and how. BMC Med Res Methodol 2010;10:1.
Wang S, Moss JR, Hiller JE. Applicability and transferability of interventions in evidence-based public health. Health Promot Int 2006;21:76–83.
Quak S, Heilbron J, Meijer J. Primaire preventie van chronische ziekten: obstakels, stand van zaken en perspectieven. Tijdschr Gezondheidswet 2016;94:3–4.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Additional information
Wageningen Universiteit, Afdeling Humane Voeding, Academische Werkplaats AGORA: dr. G. Duijzer, onderzoeker; dr. A. Haveman-Nies, universitair hoofddocent; prof.dr. E.J.M. Feskens, hoogleraar voeding en gezondheid in de levenscyclus. GGD Noord- en Oost-Gelderland, Warnsveld: ir. S.C. Jansen, epidemioloog; ir. J. ter Beek, functionaris gezondheidsbevordering; dr. G. Duijzer, epidemioloog; dr. A. Haveman-Nies, epidemioloog. Huisartsenzorg Regio Apeldoorn, Apeldoorn: dr. R. van Bruggen, huisarts. BV Diabeteszorg Oude IJssel, Doetinchem: M.G.J. Willink, kaderhuisarts diabetes mellitus. Wageningen Universiteit, Strategische Communicatie Groep (Sub-departement Communication, Philosophy and Technology CPT-CID), Wageningen: prof.dr. G.J. Hiddink, hoogleraar voedingscommunicatie via intermediairen • Correspondentie: geerke.duijzer@wur.nl •
De rest van de literatuurlijst staat onderaan het artikel op www.henw.org.
About this article
Cite this article
Duijzer, G., Haveman-Nies, A., Jansen, S. et al. SLIMMER diabetes voorkomen in de eerste lijn. Huisarts Wet 60, 160–163 (2017). https://doi.org/10.1007/s12445-017-0101-0
Published:
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/s12445-017-0101-0