Skip to main content
SpringerLink
Log in

Huisarts en wetenschap: ontwikkeling van een discipline

  • Geschiedenis Huisartsgeneeskunde
  • Published:
Huisarts en wetenschap Aims and scope

Samenvatting

Vanaf het officiële begin van de moderne huisartsgeneeskunde in de jaren vijftig is gewerkt aan het wetenschappelijk in kaart brengen en onderbouwen van het vak. Aanvankelijk gebeurde dat met beschrijvend epidemiologisch en gedragswetenschappelijk onderzoek. Deze onderzoeken zetten de huisartsgeneeskunde als zelfstandige discipline op de kaart. Aanvankelijk zocht men vooral het eigene van de huisartsgeneeskunde. De ontwikkeling van de klinische epidemiologie opende de weg naar samenwerking in het onderzoek met de specialistische geneeskunde. In de standaarden van het NHG werden de resultaten van dit onderzoek bruikbaar gemaakt voor de spreekkamer. Rond de universiteiten ontstonden vanuit langlopende morbiditeitsregistraties academische netwerken van huisartsenpraktijken die deelnemen aan onderzoek en onderwijs. In dit artikel schetsen we de ontwikkelingen en doen we een greep uit de thema’s die steeds weer terugkeren in het huisartsgeneeskundig onderzoek.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Literatuur

  1. Zie ook de NHG-geschiedenissite Mijlpalen, http://ww2.nhgonline.nl/mijlpalen.

  2. Bremer GJ. Hora est: Proefschriften van huisartsen 1900-1995 [proefschrift]. Rotterdam: Erasmus Publishing, 2000. Bremer en Touw hebben overzichten gemaakt van door huisartsen geschreven proefschriften. Bremer heeft zijn collectie aan het NHG overgedragen.

  3. Touw-Otten F. Wetenschapsbeoefening en huisartsgeneeskunde. Een analyse van dissertaties en enkele wegen tot structurering van huisartsgeneeskunde als discipline [proefschrift]. Deventer: Van Loghum Slaterus, 1981.

  4. Bremer GJ. De bijdrage van Nederlandse huisartsen aan de geneeskundige wetenschap in de periode 1900-1950. In: Aulbers BJM, Bremer GJ, redactie. De huisarts van toen: Een historische benadering. Rotterdam: Erasmus Publishing, 1995.

  5. Hornstra R. Promoveren door huisartsen. Huisarts Wet 1960;3:281-3.

  6. Interview met Chris van Weel, 15 januari 2014.

  7. Buma JT. De huisarts en zijn patiënt: Grondslagen van het medisch denken en handelen [proefschrift]. Amsterdam: Allert de Lange, 1950.

  8. Huygen FJA. De problemen van de huisarts na dertig jaar opnieuw bezien. In: Ten Cate RS, Huygen FJA, Hogerzeil HHW, Brouwer W, Gill K, Bremer GJ, redactie. In het perspectief van toen: Dertig jaar Nederlands Huisartsen Genootschap. Lelystad: Meditekst/NHG, 1988.

  9. Brouwer W. Ten geleide. In: Aulbers BJM, Bremer GJ, redactie. De huisarts van toen: Een historische benadering. Rotterdam: Erasmus Publishing, 1995.

  10. Van Bergen L. Kwalitatief en kwantitatief onderzoek. Huisarts Wet 2007;50:560-4.

  11. Stalenhoef A. ‘We zijn de oudste commissie van het NHG’ [interview met Wim Verstappen]. Huisarts Wet 2009;8:413-4.

  12. Hogerzeil HHW. Vijfentwintig jaar NHG: terugkoppeling van signaal naar kennis. Huisarts Wet 1981;24:408-11.

  13. Oliemans AP. Morbiditeit in de huisartsenpraktijk: Het vóórkomen van ziekten en/of gebreken in de huisartspraktijk, naar gegevens verzameld in een groepsonderzoek bij 52 Nederlandse huisartsen en in een continue registratie door 5 Nederlandse huisartsen [proefschrift]. Leiden: Stenfert Kroese, 1969.

  14. Van Es JC. Een halve eeuw huisartsgeneeskunde: Van ambacht naar professie. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum, 2006.

  15. Bots AW. De keelontsteking in de huisartspraktijk [proefschrift]. Leiden: Stenfert Kroese, 1965. Geciteerd in: De Melker RA, Kuyvenhoven MM, Venekamp RP, Damoiseaux RAMJ. Vijftig jaar bovensteluchtweginfecties. Huisarts Wet 2007;50:740-4.

  16. Bremer GJ, Van Es JC, Hofmans A. Inleiding tot de huisartsgeneeskunde. Leiden: Stenfert Kroese, 1969.

  17. Brouwer W, De Groot JB, Janssens H, Van der Kooij S, Pon M. Kompas voor de huisarts: een losbladig compendium voor de algemene praktijk. Utrecht: Bohn, Scheltema en Holkema, 1973.

  18. Van Es JC. Patiënt en huisarts: Een leerboek huisartsgeneeskunde. Utrecht: Oosthoek, Scheltema en Holkema, 1974.

  19. Interview met André Knottnerus, 22 januari 2014.

  20. Van der Werf GT. Huisarts en universiteit: de jaren 1959-1973. In: Aulbers BJM, Bremer GJ, redactie. De huisarts van toen: Een historische benadering. Rotterdam: Erasmus Publishing, 1995.

  21. Van Zalinge EAB. Huisartsgeneeskunde AMC-UVA 1965-2010. Een kleine geschiedenis. Amsterdam: AMC-UvA, afdeling Huisartsgeneeskunde, 2011.

  22. Oosterhuis WW. Nekpijn, buikpijn, rugpijn: positieve aanwijzingen uit negatieve bevindingen [proefschrift]. Amsterdam: UvA, 1982.

  23. Olde Hartman TC, Blankenstein AH, Molenaar AO, Bentz van den Berg D, Van der Horst HE, Arnold IA, Burgers JS, Wiersma Tj, Woutersen-Koch H. NHG-Standaard Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK). Huisarts Wet 2013;56:222-30.

  24. Huygen FJA. Preventie van somatische fixatie I. De geschiedenis van een onderzoeksproject. Huisarts Wet 1978;21:363-5.

  25. Grol RPTM, redactie. Huisarts en somatische fixatie. Utrecht: Bohn, Scheltema & Holkema, 1983.

  26. Lucassen PLBJ, olde Hartman TC, Borghuis M. Somatische fixatie: Een nieuw leven voor een oud begrip. Huisarts Wet 2007;50:11-5.

  27. Butalid L, Verhaak PFM, Tromp F, Bensing JM. Changes in the quality of doctor patient communication between 1982 and 2001: an observational study on hypertension care as perceived by patients and general practitioners. BMJ Open 2011;1:e000203.

  28. Dopheide JP. Conferentie huisarts en wetenschappelijk onderzoek. Huisarts Wet 1973;16:346-8.

  29. Diederiks JPM, Polak B, Van der Zee J. Pretentieuze paradigmatiek. Huisarts Wet 1979;22:358-60.

  30. Van Weel C. The Continuous Morbidity Registration Nijmegen: Background and history of a Dutch general practice database. Eur J Gen Pract 2008;14 Suppl 1:5-12.

  31. Lamberts H. In het huis van de huisarts: Verslag van het Transitieproject. Lelystad: Meditekst, 1991.

  32. Interview met Job Metsemakers, 4 januari 2014.

  33. Van de Lisdonk EH. Perceived and presented morbidity in general practice: A study with diaries in four general practices in The Netherlands. Scand J Prim Health Care 1989;7:73-8.

  34. Knottnerus JA, Ebbens E, Govaert ThME, De Geus CA. Klachten op de borst: omgaan met onzekerheden. Huisarts Wet 1985;28:159-64.

  35. Van Weel C, De Grauw W. Family practices registration networks contributed to primary care research. J Clin Epidemiol 2006;59:779-83.

  36. Knottnerus JA, van der Grinten R. Huisarts en epidemiologie. Utrecht: Bunge, 1994.

  37. Vandenbroucke JP. De opkomst van medische statistiek en epidemiologie in het klinisch wetenschappelijk onderzoek van de afgelopen eeuw. Ned Tijdschr Geneeskd 1999;143:2625-8.

  38. Grobbee DE, Hoes WE. Clinical epidemiology. Sudbury: Jones & Bartlett, 2009.

  39. Querido A. De ‘discipline Geneeskunde’ en de nieuwe prioriteiten, weergegeven in het Stimuleringsprogramma Gezondheidsonderzoek 1985. Ned Tijdschr Geneeskd 1987;131:278-84.

  40. Van Es J, Benneker HW, Rees-Wortelboer MM. Het Stimuleringsprogramma Gezondheidsonderzoek (SGO) I: Achtergronden en werkwijze. Ned Tijdschr Geneeskd 1994;138:1631-5.

  41. Knottnerus JA. Research in general practice. Lancet 1996;347:1236-8.

  42. Venekamp RP, De Melker RA, Kuyvenhoven MM, Damoiseaux RAMJ. Vijftig jaar bovensteluchtweginfecties vóór en dóór huisartsen. Huisarts Wet 2008;51:247-50.

  43. Huygen FJA. Huisartsgeneeskundige conferenties. Huisarts Wet 1980;23:13-5.

  44. Cochrane AL. Effectiveness and efficiency: Random reflections on health services. London: Nuffield Provincial Hospitals Trust, 1972.

  45. Sackett DL, Haynes RB, Guyatt GH, Tugwell P. Clinical Epidemiology: A basic science for clinical medicine. 2nd ed. Boston, MA: Little Brown, 1991.

  46. Smith R, Rennie, D. Evidence-based medicine: An oral history. JAMA 2014;311:365-7.

  47. Rutten GEHM, Cromme PVM, Zuidweg J, Mulder JD. Huisarts en diabetes type II. Een verantwoording van de NHG-standaard. Huisarts Wet 1989;32:7-13.

  48. Knottnerus A. Dinant GJ Medicine based evidence, a prerequisite for evidence based medicine. BMJ 1997;315:1109.

  49. Dekker JH. Standaarden en onderzoek voor en door huisartsen. Huisarts Wet 2010;53(1):47-50.

  50. Van de Klippe H, Knottnerus A. Wie betaalt bepaalt? Onderzoeksfinanciering en het ontwikkelen van medische kennis. Huisarts Wet 2010;53:683-6.

  51. Leenen HJJ, Van der Grinten TED, Knottnerus JA, Lamberts H, Van der Maas PJ, Roscam Abbing EW, Klaassen ABM. Rapport van de subcommissie gezondheids-(zorg)wetenschappen. Amsterdam: KNAW, 1991.

  52. Op ’t Root JMH, Blijham GH, Van Wersch B. Assistent in opleiding én assistent-geneeskundige in opleiding: Een experiment aan de Rijksuniversiteit Limburg. Med Contact 1990;45:805-6.

  53. Den Engelsen C, Knottnerus B, Dinant G. Het aiothotraject, 15 jaar na de start. Huisarts Wet 2014;5:226-30.41

  54. Kooij LR, Van Ree JW, Knottnerus A. Opleiding tot huisarts én onderzoeker. Medisch Contact 1998:53:1196-8.

  55. Crebolder HFJM, Stalman WAB. De academische werkplaats huisartsgeneeskunde. Huisarts Wet 2003;46:685-9.

  56. Kocken RJJ. Samenwerking en academisering huisartsgeneeskunde: van pragmatisme tot modelvorming [proefschrift]. Maastricht: Rijksuniversiteit Limburg, 1995.

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. http://www.bsl.nl

    Esther van Osselen, Ron Helsloot,  Ger van der Werf &  Emma van Zalinge

Authors
  1. Esther van Osselen
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. Ron Helsloot
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  3. Ger van der Werf
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  4. Emma van Zalinge
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to Ron Helsloot.

Additional information

NHG-Werkgroep Geschiedenis Huisartsgeneeskunde, Postbus 3231, 3502 GE Utrecht: E.C.M. van Osselen; R.S.M. Helsloot; dr. G.Th. van der Werf; dr. E.A.B. van Zalinge • Correspondentie: r.helsloot@kpnplanet.nl • Mogelijke belangenverstrengeling: de financiële middelen werden beschikbaar gesteld door de SBOH.

Dit is deel 5 van de serie Geschiedenis van de huisartsgeneeskunde. Deze serie is ontwikkeld door de NHG-Werkgroep Geschiedenis Huisartsgeneeskunde en werd geschreven door Esther van Osselen, huisarts en wetenschapsjournalist. De werkgroep bestaat uit: prof.dr. E. Schadé (voorzitter), R.S.M. Helsloot (secretaris), M.J.J. Bergevoet, prof.dr. H.F.J.M. Crebolder, dr. J.A.M van Eijck, dr. F.J. Meijman, prof.dr. C. van Weel, dr. G.Th. van der Werf en dr. E.A.B. van Zalinge. Corresponderende leden: dr. B.J.M. Aulbers, prof.dr. H.J. Dokter, prof.dr. J. Heyrman, S.F.J. Kleijkers, H. Pellicaan en dr. H. Vink.

About this article

Check for updates. Verify currency and authenticity via CrossMark

Cite this article

van Osselen, E., Helsloot, R., van der Werf, G. et al. Huisarts en wetenschap: ontwikkeling van een discipline. Huisarts Wet 59, 268–271 (2016). https://doi.org/10.1007/s12445-016-0160-7

Download citation

  • Published:

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/s12445-016-0160-7

Search

Navigation