Reminiscentie en geestelijke gezondheid: empirische onderbouwing van interventies.

Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie volume 42, pages7–16(2011)Cite this article

Samenvatting

De laatste jaren is er veel onderzoek gedaan naar de functies van reminiscentie bij ouderen in relatie tot geestelijke gezondheid. In dit artikel wordt allereerst een overzicht gegeven van dit onderzoek. Er worden acht functies onderscheiden: herbeleving van bitterheid, opheffen van verveling, vorming van identiteit, oplossen van problemen, behoud van intimiteit, voorbereiding op de dood, onderwijzen/ informeren en conversatie. Sommige functies zoals het herleven van bitterheid worden vaker gebruikt door mensen met depressieve of angstklachten. Andere functies zoals identiteitsvorming worden juist minder gebruikt door mensen met psychische klachten. Op basis van deze empirische gegevens wordt een model voor reminiscentie-interventies gepresenteerd. Reminiscentie, life-review en life-reviewtherapie worden onderscheiden. Life-reviewtherapie behoort met cognitieve gedragstherapie tot de meest effectieve behandelingen van depressie bij ouderen. Tot slot worden drie effectieve interventies die in Nederland zijn ontwikkeld en onderzocht besproken. Dit zijn Op zoek naar zin, Dierbare Herinneringen en De verhalen die we leven. Het eerste deel van dit artikel is gebaseerd op Westerhof GJ, Bohlmeijer ET, Webster JD. Reminiscence and mental health: a review of recent progress in theory, research and interventions. Ag & Soc 2010; 30: 697–721.

Trefwoorden: reminiscentie; life-review; geestelijke gezondheid; review; ouderen

This is a preview of subscription content, access via your institution.

Literatuur

  1. 1

    Bohlmeijer ET,Mies L,Westerhof GJ.De betekenis van levensverhalen: theoretische beschouwingen en toepassingen in onderzoek en praktijk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2007.

    Google Scholar 

  2. 2

    Westerhof GJ, Bohlmeijer ET,Webster JD. Reminiscence andmental health: a review of recent progress in theory, research and interventions. Ag & Soc 2010;30:697–721

    Article  Google Scholar 

  3. 3

    Bluck S, Levine LJ. Reminiscence as autobiographical memory: a catalyst for reminiscence theory development. Ag & Soc 1998;18:185–208.

    Article  Google Scholar 

  4. 4

    ConwayMA, Singer JA, Tagini A. The self and autobiographical memory: Correspondence and coherence. Soc Cog2004;22:491–529.

    Article  Google Scholar 

  5. 5

    PasupathiM. The social construction of the personal past and its implications for adult development. Psych Bul 2001;127:651–72.

    Article  CAS  Google Scholar 

  6. 6

    Webster JD. Construction and validation of the Reminiscence Functions Scale. J Geront 1993;48:256–62.

    Google Scholar 

  7. 7

    Webster JD. The reminiscence function scale: A replication. Int J Ag Hum Dev 1997;44:137–48.

    Article  CAS  Google Scholar 

  8. 8

    Cappeliez P, O'Rourke N. Empirical validation of amodel of reminiscence and health in later life. J Geront: Psych Sc 2006;61:237–42.

    Article  Google Scholar 

  9. 9

    Westerhof GJ, Lamers SMA, Vries DRSL, de. Effecten van het ophalen van autobiografische herinneringen op emotioneel welbevinden bij ouderen. Tijdschr Geront Ger 2010;41:5–12.

    Google Scholar 

  10. 10

    Webster JD.Attachment styles, reminiscence function, and happiness in young and elderly adults. J Ag Stud 1998;12:315–30.

    Article  Google Scholar 

  11. 11

    Webster JD,McCallME. Reminiscence functions across adulthood: A replication and extension. J Ad Dev 1999;6:73–85.

    Article  Google Scholar 

  12. 12

    Cully JA, LaVoie D, Gfeller JD. Reminiscence, personality, and psychological functioning in older adults.Geront 2001;41:89–95.

    Article  CAS  Google Scholar 

  13. 13

    Cappeliez P, O'Rourke N, Chaudhury H. Functions of reminiscence andmental health in later life. Ag Ment H 2005;9:295–301.

    Article  CAS  Google Scholar 

  14. 14

    Korte J, Bohlmeijer ET,Westerhof GJ, Pot AM. (ingediend). Reminiscence and Adaptation to Critical Life Events in Older Adults with Moderate Psychological Distress.AgMent H.

  15. 15

    Mercken C. Verbonden door verhalen: het gemeenschappelijk belang van persoonlijke verhalen. In: Bohlmeijer E, Mies L,Westerhof G, red.De betekenis van levensverhalen.Houten: Bohn, Stafleu van Loghum, 2007: 291–300

    Google Scholar 

  16. 16

    Birren JE,Deutchman DE.Guided autobiography groups for older adults: exploring the fabric of life. Baltimore,MD: The John Hopkins University Press, 1991.

    Google Scholar 

  17. 17

    Butler RN. The life-review: an interpretation of reminiscence in the aged Psychiatry 1963;26:65–76.

  18. 18

    Webster J, Bohlmeijer ET,Westerhof GJ.Mapping the future of reminiscence: A conceptual guide for research and practice. Res Ag 2010; 32:527–64.

    Article  Google Scholar 

  19. 19

    Cappeliez P. Cognitive-reminiscence therapy for depressed older adults in day hospital and long term care. In:Webster JD & Haight BK, eds: Critical advances in reminiscence work: from theory to application. New York: Springer Publishing co, 2002: 44–60.

    Google Scholar 

  20. 20

    PayneM.Narrative therapy, an introduction for counselors. London: Sage 2000.

    Google Scholar 

  21. 21

    Bohlmeijer ET, Smit F, Cuijpers P. Effects of reminiscence and life review on late-life depression: ameta-analysis. Int J Ger Psych 2003;18:1088–94.

    Article  Google Scholar 

  22. 22

    Bohlmeijer ET, RoemerM, Cuijpers P, Smit F. The effects of life-review on psychological wellbeing in older adults: ameta-analysis. Ag Ment Health 2007;11:291–300.

    Article  Google Scholar 

  23. 23

    Pinquart M, Duberstein PR, Lyness JM. Effects of psychotherapy and other behavioural interventions on clinically depressed older adults: a meta-analysis. Ag Ment Health 2007;11:645–57.

    Article  CAS  Google Scholar 

  24. 24

    Wink P, Schiff B. To review or not to review? The role of personality and life events in life review and adaptation to older age. In:Webster JD, Haight BK eds: Critical advances in reminiscence work: from theory to application. New York: Springer Publishing co, 2002: 44–60

    Google Scholar 

  25. 25

    Mrazek P, Haggerty R. Reducing risks formental disorders: Frontiers for preventive intervention research.Washington DC: National Academy Press, 1994.

    Google Scholar 

  26. 26

    Franssen J, Bohlmeijer ET, Quist-Dijk van T. Op zoek naar zin. Utrecht: Trimbos-instituut, 2006

    Google Scholar 

  27. 27

    Pot AM, Bohlmeijer ET, Onrust S,Melenhorst, AM, Veerbeek M, VriesWde. The impact of life review on depression in older adults: a randomized controlled trial. Int Psychoger 2010; 22:572–81.

    Article  Google Scholar 

  28. 28

    Westerhof GJ, Bohlmeijer ET, van BeljouwMJ, Pot AM. Improvement in personalmeaningmediates the effects of a life-review intervention on depressive symptoms in a randomized controlled trial. The Geront, 2010; doi.10.1093/ geront/gnp168

  29. 29

    Wong PT. The processes of adaptive reminiscence. In: Haight BK,Webster JD, eds, The art and science of reminiscing: Theory, research, methods, and applications. Philadelphia: Taylor and Francis, 1995: 23–35.

    Google Scholar 

  30. 30

    Willemse BM, DeplaMFIA, Bohlmeijer ET.A creative reminiscence program for older adults with severe mental disorders: results of a pilot evaluation. Ag Ment H 2009;13:736–43.

    Article  Google Scholar 

  31. 31

    Williams JMG. Depression and the specificity of autobiographical memory. In: Rubin C, Ed, Remembering our past: Studies in autobiographical memory.New York,NY: Cambridge University Press, 1996: 244–67.

    Google Scholar 

  32. 32

    Williams JM, Barnhofer T, Crane C,Herman,D, Raes, F,Watkins, E, Dalgleish T. Autobiographical memory specificity and emotional disorder. Psychol Bul 2007;133:122–48.

    Article  Google Scholar 

  33. 33

    Dalgleish T, Spinks H, Yiend J, KuykenW. Autobiographical memory style in seasonal affective disorder and its relationships to future symptom remission. J Abn Psych 2001;110:335–40.

    Article  Google Scholar 

  34. 34

    Bohlmeijer ET, Steunenberg B. Dear memories: A protocol for individual life-review therapy based on autobiographical memory training in depressed residential home elderly. Enschede: Universiteit Twente, 2010.

    Google Scholar 

  35. 35

    Steunenberg B, Bohlmeijer ET,Westerhof GJ, Cuijpers P. Ingediend The Effectiveness of Life Review Therapy Using Autobiographical Memory Retrieval in a Depressed Residential Home Population: Results of a quasiexperimental study.

  36. 36

    Bohlmeijer ET.De verhalen die we leven, narratieve psychologie als methode.Amsterdam: Uitgeverij Boom, 2007.

    Google Scholar 

  37. 37

    Bohlmeijer ET, Kramer J, Smit F, Onrust S, van Marwijk, H. The effects of integrative reminiscence on depressive symptomatology andmastery of older adults.CommMent Health Journ 2009,DOI 10.1007/s10597–0099246-z

  38. 38

    Bohlmeijer ET,Westerhof GJ.Op verhaal komen, je autobiografie als bron van wijsheid. Amsterdam: Uitgeverij Boom, 2010.

    Google Scholar 

  39. 39

    Boland G, Smits C, VriesWde, Erp R van. De kracht van je leven: de narratieve methode in de GGZ-preventie bij Turkse en Marokkaanse ouderen met depressieve klachten.Maandbl Geest volksgez 2007;6: 487–99

    Google Scholar 

  40. 40

    Cappeliez P, O'Rourke N. Personality traits and existential concerns as predictors of the functions of reminiscence in older adults. Journals of Gerontologg. Psychologicel Sciences 2002; 57:116–23.

    Google Scholar 

Download references

Author information

Affiliations

  1. Universiteit Twente, Twente, The Netherland

    E.T. Bohlmeijer

  2. UMC Utrecht, Utrecht, The Netherland

    B. Steunenberg

  3. Universiteit Twente, Twente, The Netherland

    G.J. Westerhof

Authors
  1. E.T. Bohlmeijer
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. B. Steunenberg
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  3. G.J. Westerhof
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

About this article

Cite this article

Bohlmeijer, E., Steunenberg, B. & Westerhof, G. Reminiscentie en geestelijke gezondheid: empirische onderbouwing van interventies.. TIJDSCHR. GERONTOLOGIE GER. 42, 7–16 (2011). https://doi.org/10.1007/s12439-011-0002-9

Download citation