Samenvatting
In de jeugdhulp is sprake van een omvangrijke transitie. Alle zorg is onder regie van de gemeenten geplaatst. De huisarts blijft verantwoordelijk voor hulp bij somatische en psychosociale problematiek van jeugdigen voor zover die tot het basistakenpakket behoort. Uit twee evaluatierapporten blijkt dat de transformatie naar een effectievere jeugdhulpverlening nog niet is gerealiseerd. Karakter, een organisatie voor kinder- en jeugdpsychiatrie, heeft huisartsen in elf gemeenten in Gelderland en Overijssel aangeboden een GZ-psycholoog als specialistische ondersteuner huisartsenzorg bij jeugd-GGZ (SOH-JGGZ) in de huisartsenpraktijk te situeren.
Bij inmiddels meer dan 130 huisartsen wordt een SOH-JGGZ ingezet die de huisarts faciliteert met screeningsdiagnostiek, triage, korte behandeltrajecten en waar nodig overbruggingszorg. Kinderen en ouders zijn zeer tevreden, omdat zij snel, drempelloos en zonder etikettering terechtkunnen bij een gespecialiseerde hulpverlener. De huisarts zal in het begin van de pilot moeten investeren in overleg met de SOH-JGGZ, om deze handelswijze te bewaken en om de SOH-JGGZ zich te laten thuis voelen binnen de praktijk zonder de gebruikelijke inbedding van de SOH-JGGZ in een multidisciplinair team. Door periodiek te sparren met de SOH-JGGZ worden de kennis en kunde van de huisarts vergroot. De eerste evaluaties van deze pilots wijzen uit dat huisartsen met een SOH-JGGZ minder naar de GGZ (met name minder naar de generalistische basis GGZ) verwijzen dan huisartsen zonder een SOH-JGGZ. We concluderen dat de SOH-JGGZ-pilots in de huidige elf gemeenten succesvol zijn, kwalitatief hoogwaardige zorg leveren in de eigen woonomgeving en zeer waarschijnlijk bijdragen aan de gewenste substitutie naar generalistische basis GGZ en basiszorg.
Wij bevelen aan meer aandacht te besteden aan gezamenlijke preventieprogramma’s en onderzoek te intensiveren naar effecten op langere termijn, naar betere afstemming van de huisarts met wijkteams en naar nog betere samenwerking binnen de jeugdzorgketen.
This is a preview of subscription content, access via your institution.
Notes
Zie voor een treffend relaas van een eerstelijns psycholoog in Flevoland gespecialiseerd in seksueel trauma bij kinderen: De Correspondent, 11 mei 2018. https://decorrespondent.nl/8255/de-psychologen-zien-het-niet-meer-zitten-dus-behandelen-ze-minder-kinderen/337040010450-b3f11ee0
GGZ Nederland heeft in een brief d. d. 3 mei 2018 aan de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport een pleidooi gehouden voor de ontwikkeling van een preventieprogramma psychische stoornissen voor kinderen en jeugd. Een mooi voorbeeld is het SCOPE-project van het landelijk Expertise Netwerk Autisme jonge kind met een aanpak van vroegherkenning en behandeling bij infants tot 3 jaar.
Literatuur
Utrecht: Nederlands Jeugd Instituut; 2017.
Friele RD, et al. Eerste Evaluatie Jeugdwet. Den Haag: ZonMw; 2018.
Transitie Autoriteit Jeugd, vierde jaarrapportage aan minister VWS. Tussen droom en daad, op weg naar een volwassen jeugdstelsel, 28 maart 2018.
Programma Zorg voor de Jeugd, brief minister VWS aan de voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal d.d. 16 april 2018.
Samenwerkende rijksinspecties. Jaarbeeld Toezicht Sociaal Domein 2017. Den Haag: Samenwerkende rijksinspecties; 2018.
Zwaanswijk M, Ende J van der, Verhaak PF, Bensing JM, Verhulst FC. Help-seeking for child psychopathology: pathways to informal and professional services in the Netherlands. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2005;44(12):1291–300. https://doi.org/10.1097/01.chi.0000181038.98712.c6.
Tick NT, Ende J van der, Verhulst FC. Ten-year increase in service use in the Dutch population. Eur Child Adolesc Psychiatry. 2008;17(6):373–80. https://doi.org/10.1007/s00787-008-0679-7.
Verhaak PFM. Geestelijke gezondheidszorg in de huisartspraktijk: psychiatriseren of normaliseren. Utrecht, Groningen: NIVEL, UMCG; 2011.
Kösters MP, Chinapaw MJ, Zwaanswijk M, Wal MF van der, Koot HM. Indicated prevention of childhood anxiety and depression: results from a practice-based study up to 12 months after intervention. Am J Public Health. 2015;105(10):2005–13. https://doi.org/10.2105/AJPH.2015.302742.
CBS-rapport Jeugdhulp 2017. Medische contacten, ziekenhuisopname, medicijnen; pers.kenmerken, 2010–2013. 2015. http://statline.cbs.nl/Statweb/publication/?DM=SLNL&PA=81027NED&D1=0&D2=0,3-6&D3=0&D4=l&HDR=G3,G2,G1&STB=T&VW=T. Geraadpleegd op: 14-08-2017.
Zwaanswijk M, Dijk CE van, Verheij RA. Child and adolescent mental health care in Dutch general practice: Time trend analyses. BMC Family Practice 2011;12:133.
Beurs D de, Magnée T, Bakker D de, Verhaak P. Analyse van de inzet van de POH-GGZ in de huisartsenpraktijk over de periode 2010–2015. Utrecht: NIVEL; 2016.
Landelijke Huisartsen Vereniging. Aanbod huisartsenzorg voor jeugd met psychische of psychosociale klachten. Utrecht: LHV; 2013.
Nederlands Huisartsengenootschap, Landelijke Huisartsen Vereniging. NHG/LHV-Standpunt Geestelijke gezondheidszorg in de huisartsenzorg. Utrecht: NHG/LHV; 2015.
Werkmap Huisarts en Gemeente. Addendum Jeugd voor huisartsen en gemeenten. 2013.
GGZ-standaarden: Psychische klachten in de huisartsenpraktijk. https://www.ggzstandaarden.nl/generieke-modules/psychische-klachten-in-de-huisartsenpraktijk.
Loo G van de. Karakter Kinder- en jeugdpsychiatrie. 2018.
Deurzen P van, Geuijen P, Zwaanswijk M. Interne onderzoekspublicaties Karakter Academie. 2017, 2018.
Stolte J, Koopman I, Geuijen P. Pilot SOH Food Valley: versterking samenwerking Food Valley (o.a. gemeente Ede) en Karakter kinder- en jeugdpsychiatrie. Congres Van Wijk tot Wetenschap. Presentatie 24 november 2016.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Otten, E., Geuijen, P., Zwaanswijk, M. et al. Specialistische ondersteuner huisartsenzorg jeugd-GGZ (SOH-JGGZ). Bijblijven 34, 596–615 (2018). https://doi.org/10.1007/s12414-018-0347-x
Published:
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/s12414-018-0347-x