Skip to main content
SpringerLink
Log in

Medicamenteuze behandeling van hartfalen

  • Published:
Bijblijven

Samenvatting

In 2008 introduceerde de kleurrijke Engelse hartfalenpioneer Philip Poole-Wilson de begrippen hartfalen met verminderde en hartfalen met bewaarde ejectiefractie; sindsdien is de medicamenteuze behandeling van hartfalen hierop gebaseerd. In deze bijdrage wordt een overzicht hiervan gegeven, enigszins op historische basis, waarbij gebruik wordt gemaakt van de laatste richtlijnen van de European Society of Cardiology (2016) met aangeven van adviesklasse en bewijskracht. Deze richtlijnen worden eveneens gebruikt in het CONNECT-hartfalenprogramma, dat onder auspiciën van de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie is opgesteld en waarin huisartsengroepen van diverse regio’s in Nederland actief worden betrokken bij het vervolgbeleid van deze patiënten.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Figuur 1

Literatuur

  1. The consensus Trial Study Group. Effects of enalapril on mortality in severe congestive heart failure. Results of the Cooperative North Scandinavian Enalapril Survival Study. N Engl J Med. 1987;316:1429–39.

    Article  Google Scholar 

  2. Voors AA. Medicamenteuze behandeling van chronisch hartfalen. In: Meursing BTJ, Lamfers EJP, redactie. Handboek Hartfalen. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2011.

    Google Scholar 

  3. Task Force for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure of the European Society of Cardiology. Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure. Eur Heart J. 2016;2016(37):2129–200.

    Google Scholar 

  4. Waagstein F, et al. Effect of chronic beta-adrenergic receptor blockade in congestive cardiomyopthy. Br Med J. 1975;37:1022–36.

    CAS  Google Scholar 

  5. Randomized Aldactone Evaluation Study Investigators. The effect of spironolactone on morbidity and mortality in patients with severe heart failure. N Engl J Med. 1999;341(10):709–17.

    Article  Google Scholar 

  6. For the Eplerenone Post-Acute Myocardial Infarction Heart Failure Efficacy and Survival Study Investigators, Pitt B, Remme W, Zannad F, et al. Eplerenone, a selective aldosterone blocker, in patients with left ventricular dysfunction after myocardial infarction. N Engl J Med. 2003;348:1309–21.

    Article  Google Scholar 

  7. On behalf of the SHIFT Investigators, Swedberg K, et al. Ivabradine and outcomes in chronic heart failure (SHIFT): a randomised placebo-controlled study. Lancet. 2010;9744:875–85.

    Google Scholar 

  8. For the PARADIGM-HF trial, Packer M, et al. Angiotensin-neprilysin inhibition versus enalapril in heart failure. N Engl J Med. 2014;371:993–1000.

    Article  CAS  Google Scholar 

  9. ARISTOTLE investigators. Digoxin and mortality in patients with atrial fibrillation. J Am Coll Cardiol. 2018;71:1063–74.

    Article  CAS  Google Scholar 

  10. EMPA-REG OUTCOME Investigators. Empagliflozin, cardiovascular outcomes, and mortality in type 2 diabetes. N Engl J Med. 2015;373:2117–28.

    Article  CAS  Google Scholar 

  11. Anker SD, et al. Ferric carboxymaltose in patients with heart failure and iron deficiency. N Engl J Med. 2009;361:2436–48.

    Article  PubMed  CAS  Google Scholar 

  12. Ponikowski P, et al. Beneficial effects of long-term intravenous iron therapy with ferric carboxymaltose in patients with symptomatic heart failure and iron deficiency. Eur Heart J. 2015;36:657–68.

    Article  PubMed  CAS  Google Scholar 

  13. Lamfers EJP. Hartfalen en dehydratie. In: Meursing BTJ, Lamfers EJP, redactie. Handboek Hartfalen. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2011.

    Google Scholar 

  14. Prins KW, Neill JM, Tyler JO, Eckman PM, Duval S. Effects of beta-blocker withdrawal in acute decompensated heart failure: a systematic review and meta-analysis. JACC Heart Fail. 2015;3:647–53.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  15. Teerlink JR, et al. Chronic Oral Study of Myosin Activation to Increase Contractility in Heart Failure (COSMIC-HF): a phase 2, pharmacokinetic, randomised, placebo-controlled trial. Lancet. 2016;388:2895–903.

    Article  PubMed  CAS  Google Scholar 

  16. Landelijke transmurale afspraak Hartfalen, november 2015. Laatste aanpassingen te vinden op www.nvvcconnect.nl.

Download references

Dankbetuiging

Veel dank is verschuldigd aan de hartfalenverpleegkundigen van het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis te Nijmegen, te weten Gini van Til, Kim van Zutphen, Jacqueline Kloek, Ineke Cillessen en Ilse Bosman. Zonder hun combinatie van kritisch commentaar, engelengeduld en onvermoeibare hulp zou behandeling van hartfalenpatiënten niet mogelijk zijn.

Author information

Authors and Affiliations

  1. Nijmegen, Nederland

    Evert J. P. Lamfers

Authors
  1. Evert J. P. Lamfers
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to Evert J. P. Lamfers.

Rights and permissions

Reprints and permissions

About this article

Check for updates. Verify currency and authenticity via CrossMark

Cite this article

Lamfers, E.J.P. Medicamenteuze behandeling van hartfalen. Bijblijven 34, 465–475 (2018). https://doi.org/10.1007/s12414-018-0323-5

Download citation

  • Published:

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/s12414-018-0323-5

Search

Navigation