Skip to main content
SpringerLink
Log in

Leefstijladvies voor mensen met een lage SES

Meerdere routes naar een gewenst effect?

  • Published:
Bijblijven

Samenvatting

Vaker sporten. Minder alcohol drinken. Stoppen met roken. Nu echt op tijd naar bed. Dat leefstijlverandering lastig kan zijn, weten we allemaal. Maar voor sommigen lijkt het welhaast onmogelijk. Leefstijlverandering kost energie en aandacht. Wat als je daar helemaal geen ruimte voor hebt, omdat je wordt afgeleid door belangrijkere zaken, zoals de zorg voor een ziek familielid of doordat je de huur weer niet kunt betalen? Waar moet je het in zo’n situatie vandaan halen om gezonder te gaan leven? Vooral onder mensen met een lage sociaaleconomische status (SES) komt zo’n situatie regelmatig voor. Welke bijdrage zou de eerstelijnsgeneeskunde hieraan kunnen leveren? De oplossing is gecompliceerd en de weg ernaartoe is vaak frustrerend, vooral omdat gezondheidscommunicatie alleen kan werken als het in nevenschikking met andere instrumenten wordt gecombineerd. Het antirookbeleid is een mooi voorbeeld waar veel is bereikt door een combinatie van instrumenten.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Literatuur

  1. Centraal Bureau voor de Statistiek. Gezonde levensverwachting; onderwijsniveau.. https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/83780NED/table?ts=1511776124498. Geraadpleegd op 20 december 2017.

    Google Scholar 

  2. Hoeymans N, Melse JM, Schoemaker CG. Gezondheid en determinanten. Deelrapport van de VTV. Van gezond naar beter. Rapport 270061006, band 2010. Bilthoven: RIVM; 2010.

    Google Scholar 

  3. Renes RJ, Stinesen B. Gezondheidscommunicatie en de psychologie van gedrag. In: Wobbes Th, van den Muijsenbergh M, redactie. Verleiding tot gezond gedrag. Persuasive technology in de gezondheidszorg. Nijmegen: Uitgeverij Valkhof Pers; 2017. Annalen van het Thijmgenootschap 105(3).

    Google Scholar 

  4. Lantz PM, House JS, Mero RP, Williams DR. Stress, life events, and socioeconomic disparities in health: results from the Americans’ Changing Lives Study. J Health Soc Behav. 2005;46(3):274–88.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  5. Ballering C, Schreurs H, Renders C, Kooiker S, Ameijden E van. Een inkijk in verhalen achter leefstijlgewoontes. Tijdschrift Voor Gezondheidswetenschappen. 2013;91(5):263–9.

    Article  Google Scholar 

  6. Shafir E, Mullainathan S. Scarcity: Why having too little means so much. New York: Time Books, Henry Holt & Company; 2013.

    Google Scholar 

  7. Stinesen B, Renes RJ, Meinetten J, Bruin H de. Interactieve media voor gedragsverandering. Een hedendaags perspectief op gezondheidscommunicatie. Tijdschrift Voor Gezondheidswetenschappen. 2013;91(1):18–21.

    Article  Google Scholar 

  8. Hofmann W, Friese M, Wiers RW. Impulsive versus reflective influences on health behavior: A theoretical framework and empirical review. Health Psychol Rev. 2008;2(2):111–37.

    Article  Google Scholar 

  9. Petty RE, Cacioppo JT. Communication and persuasion. Central and periphere routes of attitude change. New York: Springer; 1986.

    Google Scholar 

  10. Petty RE, Cacioppo JT, Strathman AJ, Priester JR. To think or not to think: Exploring two routes to persuasion. In: Brock T, Green M, redactie. Persuasion: Psychological insights and perspectives. 2e druk. Thousand Oaks, CA: SAGE; 2005. pp. 81–116.

    Google Scholar 

  11. Aarts N, Woerkum C van. Strategische communicatie: principes en toepassingen. Assen: Uitgeverij Van Gorcum; 2008.

    Google Scholar 

  12. Cialdini RB. Influence: Science and practice. Needham Heights: Allyn & Bacon; 2001.

    Google Scholar 

  13. Festinger L. A theory of cognitive dissonance. Evanston: Row & Peterson; 1957.

    Google Scholar 

  14. Witte K, Allen M. A meta-analysis of fear appeals: implications for effective public health campaigns. Health Educ Behav. 2000;27:591–615.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  15. Witte K. Putting the fear back into fear appeals: the extended parallel process model. Commun Monogr. 1992;59(4):329–49.

    Article  Google Scholar 

  16. Cohen EL, Shumate MD, Gold A. Anti-smoking media campaign messages: theory and practice. Health Commun. 2007;22:91–102.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  17. Michie S, Jochelson K, Markham WA, Bridle C. Low-income groups and behaviour change interventions: a review of intervention content, effectiveness and theoretical frameworks. J Epidemiol Community Health. 2009;63:610–22.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  18. Bukman AJ, Teuscher D, Feskens EJ, Baak MA van, Meershoek A, Renes RJ. Perceptions on healthy eating, physical activity and lifestyle advice: opportunities for adapting lifestyle interventions to individuals with low socioeconomic status. BMC Public Health. 2014;14(1):1036.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  19. Ouwehand C, Ridder DT de, Bensing JM. Who can afford to look to the future? The relationship between socio-economic status and proactive coping. Eur J Public Health. 2009;19(4):412–7.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  20. Hiscock R, Bauld L, Amos A, Fidler JA, Munafò M. Socioeconomic status and smoking: a review. Ann N Y Acad Sci. 2012;1248(1):107–23.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  21. Gollwitzer PM. Implementation intentions: strong effects of simple plans. Am Psychol. 1999;54(7):493–503.

    Article  Google Scholar 

  22. Armitage CJ, Arden MA. A volitional help sheet to increase physical activity in people with low socioeconomic status: a randomised exploratory trial. Psychol Health. 2010;25(10):1129–45.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  23. Gollwitzer PM, Sheeran P. Implementation intentions and goal achievement: A meta-analysis of effects and processes. In: Zanna MP, redactie. Advances in Experimental Social Psychology. band 38. San Diego, CA: Elsevier; 2006. pag. 69–119.

    Google Scholar 

  24. Cleland V, Granados A, Crawford D, Winzenberg T, Ball K. Effectiveness of interventions to promote physical activity among socioeconomically disadvantaged women: a systematic review and meta-analysis. Obes Rev. 2013;14:197–212.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  25. Teuscher D, Bukman AJ, Baak MA, Feskens EJ, Renes RJ, Meershoek A. A lifestyle intervention study targeting individuals with low socioeconomic status of different ethnic origins: important aspects for successful implementation. BMC Public Health. 2018;18(1):54.

    Article  Google Scholar 

  26. Boulay M, Storey JD, Sood S. Indirect exposure to a family planning mass media campaign in Nepal. J Health Commun. 2002;7(5):379–99.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  27. Lapinski MK, Rimal RN. An explication of social norms. Commun Theory. 2005;15(2):127–47.

    Article  Google Scholar 

  28. Prentice DA. Mobilizing and weakening peer influence as mechanisms for changing behavior: Implications for alcohol intervention programs. In: Prinstein MJ, Dodge KA, redactie. Duke series in child development and public policy. Understanding peer influence in children and adolescents. New York: Guilford; 2008. pp. 161–80.

    Google Scholar 

  29. Cialdini RB. Crafting normative messages to protect the environment. Am Psychol Soc. 2003;12(4):105–9. https://doi.org/10.1111/1467-8721.01242.

    Google Scholar 

  30. Schultz PW, Nolan JM, Cialdini RB, Goldstein NJ, Griskevicius V. The constructive, destructive, and reconstructive power of social norms. Association for. Psychol Sci. 2007;18(5):492–3. https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.2007.01917.x.

    Article  Google Scholar 

  31. Mollen S, Ruiter RAC, Kok G. Current issues and new directions in psychology and health: What are the oughts? The adverse effects of using social norms in health communication. Psychol Health. 2010;25(3):265–70.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  32. Pascual A, Guéguen N. Foot-in-the-door and door-in-the-face: A comparative meta-analytic study. Psychol Rep. 2005;96:122–8.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  33. Ball K. Traversing myths and mountains: addressing socioeconomic inequities in the promotion of nutrition and physical activity behaviours. Int J Behav Nutr Phys Activity. 2015;12:142.

    Article  Google Scholar 

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. Hogeschool Utrecht, Utrecht, Nederland

    R. J. Renes, A. Ronteltap & A. J. Bukman

  2. Communication Strategies, Wageningen University, Wageningen, Nederland

    R. J. Renes

Authors
  1. R. J. Renes
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. A. Ronteltap
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  3. A. J. Bukman
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to R. J. Renes.

Rights and permissions

Reprints and permissions

About this article

Check for updates. Verify currency and authenticity via CrossMark

Cite this article

Renes, R.J., Ronteltap, A. & Bukman, A.J. Leefstijladvies voor mensen met een lage SES. Bijblijven 34, 237–246 (2018). https://doi.org/10.1007/s12414-018-0311-9

Download citation

  • Published:

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/s12414-018-0311-9

Search

Navigation