Samenvatting
De veroudering van de bevolking zal in de huisartsenpraktijk een toename van het aantal patiënten met complexe hulpvragen en problemen tot gevolg hebben. Huisartsen zullen daarop moeten anticiperen door het aanpassen van hun praktijkvoering en het huisartsgeneeskundig handelen. Deze bijdrage biedt huisartsen praktische handvatten voor het omgaan met patiënten met multimorbiditeit (het bestaan van meerdere chronische ziekten bij eenzelfde persoon) en polyfarmacie (het gelijktijdig gebruik van vijf of meer verschillende geneesmiddelen). De Ariadne principles beschrijven een systematische werkwijze in de spreekkamer bij patiënten met multimorbiditeit die een nieuw gezondheidsprobleem aan de huisarts de presenteren. In deze werkwijze wordt bestaande wetenschappelijke kennis over de behandeling van afzonderlijke ziekten meegewogen in een gepersonaliseerd behandelplan, waarin ook rekening gehouden wordt met de voorkeuren en prioriteiten van de patiënt. Multimorbiditeit hangt samen met polyfarmacie, maar leidt ook tot interacties tussen ziekten en geneesmiddelen. Dit maakt de medicamenteuze behandeling van patiënten met multimorbiditeit complex. Voor polyfarmaciepatiënten wordt een periodieke medicatiereview aanbevolen om het geneesmiddelengebruik te optimaliseren; de multidisciplinaire richtlijn Polyfarmacie bij ouderen bevat veel praktische aanbevelingen hiervoor. Onduidelijk is nog welke doelgroep het meest baat heeft bij een periodieke medicatiebeoordeling. Voor het welslagen van de medicatiereview en het herzien van het medicatiebeleid is betrokkenheid van de patiënt onontbeerlijk.
Literatuur
https://www.cbs.nl/nl-nl/cijfers (bezocht op 21 juni 2017)
Akker M van den, Buntinx F, Knottnerus JA. Comorbidity or multimorbidity: what’s in a name? A review of literature. Eur J Gen Pract. 1996;2:65–70.
Feinstein AR. The pre-therapeutic classification of co-morbidity in chronic disease. J Chronic Dis. 1970;23:455–68.
Fried LP, Ferruci L, Darer J, Williamson JD, Anderson G. Untangling the concepts of disability, frailty, and comorbidity: Implications for improved targeting and care. J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2004;59:M255–M63.
Nederlands Huisartsen Genootschap. Multidisciplinaire richtlijn Polyfarmacie bij ouderen. Utrecht: NHG; 2012.
Muth C, Akker M van den, Blom JW, Mallen CD, Rochon J, Schellevis FG, Becker A, et al. The Ariadne principles: how to handle multimorbidity in primary care consultations. BMC Med. 2014;12:223.
Burgers J. Persoonsgerichte zorg in richtlijnen: contradictie of paradox? (Oratie). Maastricht: Maastricht University; 2017.
Boyd CM, Darer J, Boult C, Fried LP, Boult L, Wu AW. Clinical practice guidelines and quality of care for older patients with multiple comorbid diseases. JAMA. 2005;294:716–24.
Muth C, Kirchner H, Akker M van den, Scherer M, Glasziou PP. Current guidelines poorly address multimorbidity: pilot of the interaction matrix method. J Clin Epidemiol. 2014;67:1242–50.
Sinnige J, Braspenning JC, Schellevis FG, Hek K, Stirbu I, Westert GP, Korevaar JC. Inter-practice variation in polypharmacy prevalence amongst older patients in primary care. Pharmacoepidemiol Drug Saf. 2016;25:1033–41.
Sinnige J, Braspenning J, Korevaar J, Lieshout J van, Westert G, Schellevis F. Medication management strategy for older people with polypharmacy in general practice. Br J Gen Pract. 2016;66:e540–51.
Willeboordse F, Schellevis F, Chau SH, Hugtenburg JG, Elders PJM. The effectiveness of optimised clinical medication reviews for geriatric patients: Opti-Med a cluster randomised controlled trial. Fam Pract. 2017; doi:10.1093/fampra/cmx007.
Holland R, Desborough J, Goodyer L, et al. Does pharmacist-led medication review help to reduce hospital admissions and deaths in older people? A systematic review and meta-analysis. Br J Clin Pharmacol. 2008;65:303–16.
https://www.igz.nl/onderwerpen/curatieve-gezondheidszorg/medicatieveiligheid/focus_op_verantwoord_voorschrijven/medicatiebeoordeling_en_polyfarmacie/ (bezocht op 21 juni 2017)
Clyne W, Blenkinsopp A, Seal R. A guide to medication review 2008. Liverpool: NHS National Prescribing Centre; 2008.
Willeboordse F, Hugtenburg J, Schellevis FG, Elders P. Patient participation in medication reviews is desirable but not evidence-based: a systematic literature review. Br J Clin Pharmacol. 2014;78:1201–16.
Willeboordse F, Grundeken LH, Eijkel LP van den, Schellevis FG, Elders PJM, Hugtenburg JG. Information on actual medication use and drug-related problems in older patients: questionnaire or interview? Int J Clin Pharm. 2016;38:380–7.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Schellevis, F.G. Multimorbiditeit en polyfarmacie. Bijblijven 33, 331–338 (2017). https://doi.org/10.1007/s12414-017-0245-7
Published:
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/s12414-017-0245-7