Samenvatting
Eenzaamheid bij ouderen wordt als een belangrijk maatschappelijk probleem gezien. Het kan grote impact hebben op de kwaliteit van leven en de gezondheid. In dit artikel staat een aantal vragen centraal: Wat is eenzaamheid? En hoe reageer je als arts adequaat op gevoelens van eenzaamheid bij een patiënt? Welke aandachtspunten zijn hierbij van belang? Met behulp van de taxonomie van McGraw (die tien soorten eenzaamheid onderscheidt) beschrijven we de ruime verscheidenheid waarin eenzaamheid zich kan voordoen in de menselijke ervaring. We illustreren deze soorten eenzaamheid met voorbeelden uit recent onderzoek naar ouderen die hun leven als voltooid ervaren. Een belangrijke conclusie is dat eenzaamheid niet te reduceren is tot een oplosbaar, sociaal-maatschappelijke probleem. Daarnaast betogen we dat luisteren geen middel zou moeten zijn, maar een doel in zichzelf: goed luisteren is misschien wel de belangrijkste eenzaamheidsinterventie, omdat het ten diepste gaat om erkenning en het serieus nemen van de ervaring.
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Notes
Voor dit artikel is gebruikgemaakt van enkele delen uit het boek Voltooid leven: over leven en willen sterven (2016) [2]
Literatuur
Wijngaarden EJ van. Ready to give up on life: a study into the lived experiences of older people who consider their lives to be completed and no longer worth living. Utrecht: University for Humanistic Studies; 2016.
Wijngaarden EJ van. Voltooid leven: over leven en willen sterven, 3e druk. Amsterdam: Atlas Contact; 2016.
Perissinotto CM, Cenzer IS, Covinsky KE. Loneliness in older persons: a predictor of functional decline and death. Arch Intern Med. 2012;172(14):1078–84.
Holt-Lunstad J, Smith TB, Layton JB. Social relationships and mortality risk: a meta-analytic review. PLOS Med. 2010;7(7):e1000316.
Cacioppo S, Grippo AJ, London S, Goossens L, Cacioppo JT. Loneliness clinical import and interventions. Perspect Psychol Sci. 2015;10(2):238–49.
Tilburg T van, Jong Gierveld J de (redactie). Zicht op eenzaamheid: Achtergronden, oorzaken en aanpak. Assen: Van Gorcum; 2007.
Beuningen J van, Witt S de. Eenzaamheid in Nederland. Den Haag: CBS; 2016.
Jong Gierveld J de, Tilburg T van. Kwaliteitsbepaling van Meetinstrumenten via Triangulatie. In: Swanborn P, Jong Gierveld J de , Tilburg T van, Bronner A, Meijnen G (redactie). Aspecten van Onderzoek: Theorie, variabelen en praktijk. Utrecht: Rijksuniversiteit Utrecht, Vakgroepen Planning, Organisatie en Beleid & Empirisch Theoretische Sociologie; 1991. pag. 29–64.
Russell DW. UCLA loneliness scale (version 3): reliability, validity, and factor structure. J Pers Assess. 1996;66(1):20–40.
Armstrong K. De wenteltrap. Amsterdam: De Bezige Bij; 2003.
Laing O. De eenzame stad: over de kunst van het alleen-zijn. Amsterdam: De Bezige Bij; 2016.
McGraw JG. Loneliness, its nature and forms: an existential perspective. Man World. 1995;28(1):43–64.
Dohmen J. Het leven als kunstwerk. Amsterdam: Ambo; 2011.
Goossensen A. Presentie en existentiële eenzaamheid. In: Jorna T (redactie). Mag een mens eenzaam zijn? Studies naar existentiële eenzaamheid en zingeving. Amsterdam: Uitgeverij SWP; 2012. pag. 37–48.
Goossensen A. Zijn is gezien worden. Presentie en reductie in de zorg. Tilburg: Tilburg University; 2011, pag. 23.
Jorna T. Mag een mens eenzaam zijn? Studies naar existentiële eenzaamheid en zingeving. Amsterdam: Uitgeverij SWP; 2012.
Jorna T, Voois W. Onmetelijke eenzaamheid: Eenzaamheid als mogelijkheid tot zelfwording en zinvinding. Delft: Eburon; 2014.
Zwet R van der, Maat J van de. Wat werkt bij de aanpak van eenzaamheid. Utrecht: Movisie; 2016.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Rights and permissions
About this article
Cite this article
van Wijngaarden, E., The, AM. Luisteren als belangrijkste interventie bij eenzaamheid. Bijblijven 33, 296–306 (2017). https://doi.org/10.1007/s12414-017-0228-8
Published:
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/s12414-017-0228-8