Skip to main content
SpringerLink
Log in

Wanneer welke evaluatie-opzet: Kieswijzer voor interventies in de publieke gezondheid

  • Wetenschappelijke artikelen
  • Published:
TSG Aims and scope

Samenvatting

De evaluatie van interventies heeft een belangrijke plaats in de publieke gezondheid. Zowel praktijk, beleid als wetenschap zijn gebaat bij een antwoord op de vraag: werkt de interventie? Welke evaluatie-opzet gebruikt moet worden om deze vraag te beantwoorden, hangt af van het type interventie en de resultaten die men wil bereiken. Wij zijn ervan overtuigd dat zowel de evaluatie-opzet zonder controlegroep, de evaluatie-opzet met controlegroep en de randomised controlled trial (rct) bestaansrecht hebben in de publieke gezondheid. Om de juiste evaluatie-opzet te kunnen kiezen, zijn twee zaken van doorslaggevend belang. Ten eerste het niveau van resultaten dat men wil gaan meten: dichtbij of veraf van de interventie in tijd en causale keten. Voor resultaten dichtbij de interventie volstaat de evaluatie-opzet zonder controlegroep, voor resultaten verder weg is een controlegroep noodzakelijk. De tweede doorslaggevende factor is de zekerheid waarmee men de vraag: zijn de resultaten toe te schrijven aan de interventie? beantwoord wil zien. De gewenste zekerheid van conclusies bepaalt de keuze tussen de evaluatie-opzet met controlegroep en de rct. Op basis van deze principes hebben wij de Kieswijzer ontwikkeld. Deze Kieswijzer faciliteert de keuze van de evaluatie-opzet voor interventies in de publieke gezondheid.

Abstract

When to use which design: ‘Roadmap’ for the evaluation of public health interventions

The evaluation of interventions becomes more and more important in public health. Public health practice, policy and science all benefit from an answer to the question: does the intervention work? The evaluation design that should be used to answer this question, depends on the type of intervention and the results aimed at. We are convinced that the evaluation design without control group, the evaluation design with control group and the randomised controlled trial (rct) all have the right to exist in public health. To ensure the choice of the right evaluation design, two things are of major importance. First, the outcome level one wants to measure: closeby or distant from the intervention in time and causal chain. For outcome levels closeby, the evaluation design without control group is sufficient; for outcome levels further away, a control group is necessary. The second crucial factor is how sure one wants to be about attributing the results to the intervention. The desired certainty of conclusions determines the choice between the evaluation design with control group and the rct. Based on these principles, we developed the ‘Roadmap’. This ‘Roadmap’ facilitates the choice of the evaluation design for public health interventions.

Key words: evaluation, design, internal validity, interventions, public health, health promotion.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Figuur 1
Figuur 2
Figuur 3

Literatuur

  1. Kuunders M, Dale D van. Werkplan Werkplaats Certificeren 2009. Bilthoven: Centrum gezond leven, RIVM, 2008.

  2. Rychetnik L, Frommer M, Hawe P, Shiell A. Criteria for evaluating evidence on public health interventions. J Epidemiol Community Health 2002;56:119-27.

  3. Anoniem. Initiatief ‘New Health Promotion’. Vier invited experts conferences met als doel: beter inzicht krijgen in hoe interventies gericht op gezondheidsbevordering het best kunnen worden geëvalueerd. Woerden: NIGZ, 2003-2004. www.newhealthpromotion.nl

  4. Alting DEM, Bouwens JGM, Keijsers JFEM. Het evalueren van community interventies. Resultaten en conclusies van een reviewstudie naar onderzoeksmethoden en meetinstrumenten. Woerden / Den Haag: NIGZ / ZonMw, 2003.

  5. Oers H van, Verkleij H (red). Passend onderzoek voor gezondheidsbevordering. Tijdschr Gezondheidswet 2005;83;456-73.

  6. Rootman I, Goodstadt M, Hyndman B et al. (red). Evaluation in health promotion. Principles and perspectives. WHO, 2001.

  7. Campbell M, Fitzpatrick R, Haines A et al. Framework for design and evaluation of complex interventions to improve health. BMJ 2000;321;694-6.

  8. Waters E, Doyle J, Jackson N et al. Evaluating the effectiveness of public health interventions: the role and activities of the Cochrane Collaboration. J Epidemiol Community Health 2006;60;285-9.

  9. Anoniem. The Ottawa Charter for Health Promotion. First International Conference on Health Promotion. Canada: Ottawa, 1986.

  10. Hoeijmakers M. Typisch en volwaardig onderzoek voor gezondheidsbevordering. In: Oers H van, Verkleij H (red). Passend onderzoek voor gezondheidsbevordering. Tijdschr Gezondheidswet 2005;83;456-73.

  11. Wallerstein N. A participatory evaluation model for healthier communities: Developing indicators for New Mexico. Public Health reports 2000;115;199-204.

  12. Last JM (editor). A Dictionary of Epidemiology. International Epidemiological Association, Oxford, 2001.

  13. Campbell DT, Stanley JC. Experimental and quasi-experimental designs for research. Reprinted from: Handbook of Research on Teaching. Houghton Mifflin Company, 1963.

  14. Habicht JP, Victora CG, Vaughan JP. Evaluation designs for adequacy, plausibility and probability of public health programme performance and impact. Int J Epidemiol 1999;28;10-8.

  15. Hawe P, Shiell A, Riley T. Complex interventions: how “out of control” can a randomised controlled trial be? BMJ 2004;328;1561-3.

  16. Jackson N. Systematic reviews of health promotion and public health interventions: Handbook. Cochrane Health Promotion and Public Health Field, 2005.

  17. Yperen TA van, Veerman JW (red). Zicht op effectiviteit. Handboek voor praktijkgestuurd effectonderzoek in de jeugdzorg. Delft: Eburon, 2008.

  18. Koelen MA, Vaandrager L, Colomer C. Health promotion research: dilemma’s and challenges. J Epidemiol Community Health 2001;55;257-62.

  19. Nutbeam D. Evaluating health promotion – progress, problems and solutions. Health Promotion Int 1998;13;27-44.

  20. Saan H, Haes W de. Gezond effect bevorderen. Het organiseren van effectieve gezondheidsbevordering. Woerden: NIGZ, 2005.

  21. Anoniem. GGD Masterclass ‘Samenwerking over de grenzen heen’ groot succes. Utrecht: GGD Nederland, 2008. www.ggdkennisnet.nl

  22. Jansen SC, Lezwijn J, Schreurs H, Rots C. Themamiddag: Epidemiologie en gezondheidsbevordering op weg naar synergie. Utrecht: GGD Nederland, 2007. www.ggdkennisnet.nl

  23. Victora CG, Habicht JP, Bryce J. Evidence-based public health: moving beyond randomized trials. Am J Public Health 2004;94:400–5.

  24. Des Jarlais DC, Lyles C, Crepaz N et al. Improving the reporting quality of nonrandomized evaluations of behavioral and public health interventions: the TREND statement. Am J Public Health 2004;94:361-6.

  25. Izeboud C, Rover C de, Vlaming R de, Haveman-Nies A. Het project ‘Alcoholmatiging Jeugd in de Achterhoek’: de ontwikkeling van een complexe interventie. Tijdschr Gezondheidswet 2008;86;405-11.

  26. Vlaming R de, Rover C de, Izeboud C, Jansen SC, Wit I de, Haveman-Nies A. Evaluatie van ‘Alcoholmatiging Jeugd in de Achterhoek’: verandering in perceptie van ouders op het alcoholgebruik van jongeren na één jaar. Tijdsch Gezondheidswet 2008;86;412-21.

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. www.bsl.nl/shop/tijdschrift-vgezondheidswetenschappen-1388-7491.html

    S. C. Jansen

Authors
  1. S. C. Jansen
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. A. Haveman-Nies
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  3. P. van ’t Veer
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to S. C. Jansen.

Additional information

GGD Gelre-IJssel / Academische werkplaats Agora

Wageningen Universiteit, afdeling Humane Voeding / Academische werkplaats Agora

Wageningen Universiteit, afdeling Humane Voeding / Academische werkplaats Agora

S.C. van Oord-Jansen, GGD Gelre-IJssel, afdeling KEC, Postbus 51, 7300 AB Apeldoorn, tel. 088-4433218,

Rights and permissions

Reprints and permissions

About this article

Cite this article

Jansen, S.C., Haveman-Nies, A. & van ’t Veer, P. Wanneer welke evaluatie-opzet: Kieswijzer voor interventies in de publieke gezondheid. TVGW 88, 373–380 (2010). https://doi.org/10.1007/BF03089656

Download citation

  • Published:

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/BF03089656

Search

Navigation