Skip to main content
SpringerLink
Log in

Psychologische implicaties van type-2-diabetes mellitus

  • Artikel
  • Published:
Bijblijven

Samenvatting

De dagelijkse zelfzorg van de patiënt met diabetes mellitus is de hoeksteen van de behandeling. Deze stelt echter hoge eisen aan de motivatie en het aanpassingsvermogen van de patiënt. Na de diagnose, rond de overgang naar behandeling met insuline en bij het ontstaan van complicaties kunnen zich aanpassingsproblemen voordoen. Andere psychische problemen die veel voorkomen bij mensen met diabetes zijn: depressie, angst, eetstoornissen en seksuele problemen. Deze gaan vaak gepaard met een slechtere diabetesregulatie.

In de diabetesbegeleiding maakt het geven van voorlichting steeds meer plaats voor het streven naar zelfmanagement en empowerment. Gestructureerde educatieprogramma’s kunnen de zelfzorg en daarmee de instelling van de bloedglucosewaarde verbeteren evenals psychologische behandeling.

Er zijn richtlijnen voor psychologische diagnostiek en behandeling bij diabetes. Er wordt gepleit voor het systematisch monitoren van het welbevinden van patiënten bij periodieke diabetescontroles.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Literatuur

  1. Saydah SH, Fradkin J, Cowie CC. Poor control of risk factors for vascular disease among adults with previously diagnosed diabetes. JAMA 2004;291:335-42.

    Google Scholar 

  2. Harris MI. Health care and health status and outcomes for patients with type 2 diabetes. Diabetes Care 2000;23:754-8.

    Google Scholar 

  3. Writing Team for the Diabetes Control and Complications Trial/Epidemiology of Diabetes Interventions and Complications Research Group. Effect of intensive therapy on the microvascular complications of type 1 diabetes mellitus. JAMA 2002;287:2563-9.

    Google Scholar 

  4. Snoek FJ. Diabetes: voer voor psychologen. Gedrag & Gezondheid 2005;33:72-9.

  5. Odegard PS, Capoccia K. Medication taking and diabetes: a systematic review of the literature. Diabetes Educ 2007;33:1014-29.

    Google Scholar 

  6. Polonsky WH. Diabetes burnout: what to do when you can’t take it anymore. Alexandria: American Diabetes Association, 1999.

  7. Adriaanse MC, Snoek FJ. The psychological impact of screening for type 2 diabetes. Diabetes Metab Res Rev 2006;22:20-5.

    Google Scholar 

  8. Thoolen BJ, Ridder DT de, Bensing JM, Gorter KJ, Rutten GE. Psychological outcomes of patients with screen-detected type 2 diabetes: the influence of time since diagnosis and treatment intensity. Diabetes Care 2006;29:2257-62.

    Google Scholar 

  9. Rubin RR, Peyrot M. Quality of life and diabetes. Diabetes Metab Res Rev 1999;15:205-18.

    Google Scholar 

  10. Polonksy WH, Fisher L, Guzman S, Villa-Callero L, Edelman SV. Psychological insulin resistance in patients with type 2 diabetes: the scope of the problem. Diabetes Care 2005;28:2543-5.

    Google Scholar 

  11. Norris SL, Lau J, Smith SJ, Schmid CH, Engelgau MM. Self-management education for adults with type 2 diabetes: a meta-analysis of the effect on glycemic control. Diabetes Care 2002;25:1159-71.

    Google Scholar 

  12. Dunn SM, Turtle JR. The myth of the diabetic personality. Diabetes Care 1981;4:640-6.

    Google Scholar 

  13. Knol MJ, Twisk JW, Beekman AT, Heine RJ, Snoek FJ, Pouwer F. Depression as a risk factor for the onset of type 2 diabetes mellitus. A meta-analysis. Diabetologia 2006;49:837-45.

    Google Scholar 

  14. Kenardy J, Mensch M, Bowen K, Green B, Walton J, Dalton M. Disordered eating behaviours in women with type 2 diabetes mellitus. Eat Behav 2001;2:183-92.

    Google Scholar 

  15. Edwards A, Unigwe S, Elwyn G, Hood K. Effects of communicating individual risks in screening programmes: Cochrane systematic review. BMJ 2003;327:703-9.

    Google Scholar 

  16. Mollema ED, Snoek FJ, Heine RJ, Ploeg HM van der. Phobia of self-injecting and self-testing in insulin-treated diabetes patients: opportunities for screening. Diabet Med 2001;18:671-4.

    Google Scholar 

  17. Mollema ED, Snoek FJ, Adèr HJ, Heine RJ, Ploeg HM van der. Insulin-treated diabetes patients with fear of self-injecting or fear of self-testing: psychological comorbidity and general well-being. J Psychosom Res 2001;51:665-72.

    Google Scholar 

  18. Cryer PE. Hypoglycaemia: the limiting factor in the glycaemic management of type I and type II diabetes. Diabetologia 2002;45:937-48.

    Google Scholar 

  19. Broers S, Cessie S le, Vliet KP van, Spinhoven Ph, Ven NCW van der, Radder JK. Blood Glucose Awareness Training in Dutch type 1 diabetes patients. Short-term evaluation of individual and group training. Diabet Med. 2002;19:157-61.

    Google Scholar 

  20. Anderson RJ, Freedland KE, Clouse RE, Lustman PJ. The prevalence of comorbid depression in adults with diabetes: a meta-analysis. Diabetes Care. 2001;24:1069-78.

    Google Scholar 

  21. Meeteren-Schram MT van, Baan CA. Diabetes en depressie, een zorgelijk samenspel. Rapport 260801003/2007. Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, 2007.

  22. Lustman PJ, Freedland KE, Griffith LS, Clouse RE. Fluoxetine for depression in diabetes: a randomized double-blind placebo-controlled trial. Diabetes Care 2000;23:618-23.

    Google Scholar 

  23. Katon WJ, Korff M von, Lin EH, Simon G, Ludman E, Russo J, et al. The Pathways Study: a randomized trial of collaborative care in patients with diabetes and depression. Arch Gen Psychiatry 2004;61:1042-9.

    Google Scholar 

  24. De Berardis G, Franciosi M, Belfiglio M, di Nardo B, Greenfield S, Kaplan SH, et al. Erectile dysfunction and quality of life in type 2 diabetic patients: a serious problem too often overlooked. Diabetes Care 2002;25:284-91.

    Google Scholar 

  25. Basu A, Ryder RE. New treatment options for erectile dysfunction in patients with diabetes mellitus. Drugs 2004;64:2667-88.

    Google Scholar 

  26. Pouwer F, Snoek FJ, Ploeg HM van der, Adèr HJ, Heine RJ. Monitoring of psychological well-being in outpatients with diabetes: effects on mood, HbA(1c), and the patient’s evaluation of the quality of diabetes care: a randomized controlled trial. Diabetes Care 2001;24:1929-35.

    Google Scholar 

  27. Wit M de, Delemarre-van de Waal HA, Bokma JA, Haasnoot K, Houdijk MC, Gemke RJBJ, et al. Monitoring and discussing health-related quality of life in adolescents with type 1 diabetes improve psychosocial well-being: a randomized controlled trial. Diabetes Care 2008;31:1521-6.

  28. Snoek FJ, Donker FJS, Linden van den Heuvell GFEC van, Wierenga WS. De inzet van de medisch psycholoog bij de behandeling van diabetes mellitus. Richtlijnen voor psychologische diagnostiek en behandeling. Amersfoort: Nederlandse Diabetes Federatie, 2004.

  29. Ismail K, Winkley K, Rabe-Hesketh S. Systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials of psychological interventions to improve glycaemic control in patients with type 2 diabetes. Lancet 2004;363:1589-97.

    Google Scholar 

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. www.bsl.nl/shop/bijblijven-0168-9428.html

    M. H. E. Hogenelst

Authors
  1. M. H. E. Hogenelst
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. F. J. Snoek
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Additional information

Gz-psycholoog, afdeling Medische Psychologie, Sectie Psychosociale Diabetologie, VU Medisch Centrum, Amsterdam

Hoogleraar Medische Psychologie, afdeling Medische Psychologie, VU Medisch Centrum, Amsterdam

Rights and permissions

Reprints and permissions

About this article

Cite this article

Hogenelst, M.H.E., Snoek, F.J. Psychologische implicaties van type-2-diabetes mellitus. BIJB 26, 64–70 (2010). https://doi.org/10.1007/BF03088755

Download citation

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/BF03088755

Search

Navigation