Samenvatting
Lichamelijke klachten brengen psychische belevingen mee en andersom, maar: de samenhang hiertussen is niet strikt ziektespecifiek en niet altijd ‘rationeel’. Bovendien is de visie van arts en patiënt op deze dynamiek niet altijd gelijkluidend. Elke soort ziekte heeft weliswaar een bepaald beloop met daarbij behorende stressoren en levenstaken, maar patiënten hebben een ‘persoonlijke ziektespecifieke’ beleving. Het is van belang dat de huisarts de perceptie van de patiënt expliciet uitvraagt, betreffende bijvoorbeeld: a. de verklaarbaarheid van de klachten; b. perceptie, inzicht en reflectie bij de patiënt; c. het vermogen tot adaptatie en/of verwerking bij de patiënt. Al zal lang niet elke patiënt gespecialiseerde hulp wenselijk vinden, het is professioneel gezien adequaat dat huisartsen een gesprekspartner kunnen zijn voor patiënten die hun klachten of ziekte niet kunnen ontvluchten.
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Literatuur
Kwant RC. Mens en expressie, in het licht van de wijsbegeerte van Merleau-Ponty. Houten: Het Spectrum, 1968/2008.
Ladan A (red.). Ons vege lijf, psychoanalytische visies. Amsterdam: Boo, 1997.
Rijswijk E van, Donders N. De huisarts-patiëntrelatie heeft een additief effect bij psychosociale interventies. Huisarts Wet. 2005;48(6):273.
Blankenstein AH. Somatising patients in general practice: reattribution, a promising approach (academisch proefschrift VU). Amsterdam: PrintPartners Ipskamp, 2001.
Verdurmen J, Have M ten, Dorsselaer S van, Land H van ’t, Vollebergh W, Graaf R de. Psychische stoornissen bij mensen met een lichamelijke aandoening. Utrecht: Trimbos-instituut (NMG), 2006.
Haes JCJM de, Sprangers MAG, Regt HB de, et al. Adaptieve opgaven bij chronische ziekte. Den Haag: NWO, 1997.
Pool G, Heuvel F, Ranchor AV, Sanderman R (red.). Handboek psychologische interventies bij chronisch-somatische aandoeningen. Assen: Van Gorcum, 2004.
Rijken PM, Spreeuwenberg P. Patiëntenpanel chronisch zieken – Kerngegevens Zorg 2003. Utrecht: NIVEL, 2004.
Rijken PM, Heijmans MJWM, Bensing JM. Adaptieve opgaven als uitgangspunt voor de psychosociale zorg voor somatisch chronisch zieken. In: Groenewegen PP, Bos GAM van den, Megchelen PJ van. Zorg, opvang en begeleiding van chronisch zieken. Assen: Van Gorcum, 2004.
Leventhal H, Nerenz DR. The assessment of illness cognition. In: Karoly P (ed.). Measurement strategies in health psychology. New York: John Wiley & Sons, 1985;517-54.
Broadbent E, Petrie KJ, Main J, Weinman J. The Brief Illness Perception Questionnaire. J Psychosom Res 2006;60(6):631-8.
Schüssler G. Coping strategies and the individual meanings of illness. Soc Sci Med 1992;34:427-32.
Lipowski ZJ. Physical illnes, the individual and the coping process. Psychiat Med 1970;1:91-102.
Huibrechts IPAM, Es SM van. Psychiatrie: somatiek en psyche. Patient Care 2009;6:35-9.
Pool G. Psychologische interventies bij kanker – zoeken naar de juiste maat. Psychologie & Gezondheid 2009;37(5):276-287.
Tuinman MA, Gazendam-Donofrio SM, Hoekstra-Weebers JE. Screening and referral for psychosocial distress in oncologic practice: use of the Distress Thermometer. Cancer 2008;113:870-8.
Burg-Van Walsum M van der. Gesprekshulp door de huisarts: het vijfgesprekkenmodel. Huisarts Wet 1999;42(2): 61-6.
Websites
• http://www.rivm.nl/, Nationaal Kompas Volksgezondheid
Aanvullende literatuur (aanbevolen titels)
• Albersnagel F, Jaspers J. Somatoforme stoornissen, nagebootste stoornissen en psychosomatische klachten. In: Smeets G, et al. Klinische psychologie, Diagnostiek en Therapie. Groningen: Wolters Noordhoff, 1999;325-55.
• Bleijenberg G, Gielissen M, Knoop H. Cognitieve gedragstherapie bij vermoeidheid na kanker. Bijblijven 2009;25(1):51-7.
• Bleijenberg G, Gielissen M, Knoop H. De Verkorte VermoeidheidsVragenlijst voor het vaststellen van de ernst van chronische vermoeidheid. Bijblijven 2009;25(1):19-21.
• Dieren Q van, Vingerhoets AJJM. Medisch onverklaarde somatische symptomen zijn geen onverklaarbare, onbegrepen of vage lichamelijke klachten. Tijdschrift voor Psychiatrie 2007:49:823-34.
• Feltz-Cornelis CM van der, Horst H van der. Handboek Somatisatie. 2e herziene druk. Utrecht: De Tijdstroom, 2008.
• Kaptein AA, et al. Medische psychologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2006.
• Pool G, Heuvel F, Ranchor AV, Sanderman R (red.). Handboek psychologische interventies bij chronisch-somatische aandoeningen. Assen: Van Gorcum, 2004.
• Speckens AEM, Spinhoven Ph, Rood YP. Protocollaire behandeling van patiënten met onverklaarde lichamelijke klachten. In: Keijsers GPJ, Minnen A van, Hoogduin CAL (red). Protocollaire behandelingen in de ambulante geestelijke gezondheidszorg. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum, 1999;199-227.
• Passchier J, et al. Psychologie van onbegrepen chronische pijn. Assen: Van Gorcum, 1998.
• Ridder D de, Schreurs K, Schaufeli W (red.). De http://picarta.pica.nl.proxy-ub.rug.nl/DB%3D2.41/SET%3D4/TTL%3D1/CLK?IKT=4&TRM=psychologie van http://picarta.pica.nl.proxy-ub.rug.nl/DB%3D2.41/SET%3D4/TTL%3D1/CLK?IKT=4&TRM=vermoeidheid. Assen: Van Gorcum, 2000.
• Samwel H, Meer T van, Crul BJP. De psycholoog als pijnbehandelaar Bussum: Coutinho, 2002.
• Stichting Patiëntenfonds. De pen als lotgenoot. Ervaringen over het leven met een ziekte. Amsterdam: Uitgeverij SWP, 2000.
Author information
Authors and Affiliations
Additional information
Psychotherapeut, medisch psycholoog, onderzoeker Dpt. Psychology & Health, Gezondheidswetenschappen, UMC Groningen
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Pool, G. Lijf en lijden: psychische reacties en verwerking van lichamelijke aandoeningen. BIJB 26, 68–74 (2010). https://doi.org/10.1007/BF03088741
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03088741