Samenvatting
Dat bepaalde behaarde rupsen een bedreiging zijn en een gezondheidsrisico kunnen opleveren voor de mens is al lang bekend. Voorbeelden hiervan zijn de processierupsen (Thaumetopoea processionea L., T pinivora, T. pityocampa en T. wilkinsoni, orde Lepidoptera) en de rupsen van de bastaardsatijnvlinder (Euproctis chrysorrhoea).1 Brandharen die zich vanaf een bepaald larvaal stadium van deze vlinders ontwikkelen, veroorzaken dit risico. Bij contact kunnen deze haren irritaties en ontstekingen van huid, ogen en bovenste luchtwegen veroorzaken (lepidopterisme).
Literatuur
Vega JM, Moneo I, Armentia A, Fernandez A, Vega J, Fuente de la R, et al. Allergy to the pine Caterpillar (Thaumetopoea pityocampa). Clin Exp Allergy 1999;29:1418-23.
Maier H, Spiegel W, Kinaciyan T, Krehan H, Schopf A, Honigsmann H. Dermatitis and Allergy The oak processionary caterpillar as the cause of an epidemic airborne disease: survey and analysis. Br J Dermatol 2003;149:990-7.
Stigter H, Geraedts WHJM, Spijkers HCP. Thaumetopoea processionea in the Netherlands: present status and management perspectives (Lepidoptera: Notodontidae). Prox Exper Appl Entomol 1997;8.
Moraal LG. Insectenplagen op bomen en klimaatverandering. De Levende Natuur. 2003;104:90-3.
Moraal LG, Jagers op Akkerhuis GAJM, Siepel H, Schelhaas MJ & Martakis GFP. Verschuivingen van insectenplagen bij bomen sinds 1946 in relatie met klimaatverandering. Met aandacht voor de effecten van stikstofdepositie, vochtstress, bossamenstelling en bosbeheer. Rapportnr. 856. Wageningen: Alterra, 2004.
Schellart M, Jans HWA. Eikenprocessierups, gezondheidsklachten en -vragen. Een inventarisatie van omvang, ernst en aard van gezondheidsklachten naar aanleiding van de overlast van de eikenprocessierups in de provincies Noord-Brabant en Limburg in de lente- en zomerperiode van 1996. Breda: Provinciaal Bureau Medische Milieukunde GGD’s in Brabant en Zeeland, 1996.
Bosma AH, Jans HWA. Ernstige anaphylactische reactie in samenhang met de bestrijding van de eikenprocessierups (Thaumetopoea processionea) in Noord-Brabant. Ned Tijdschr Geneeskd 1998;142:1567-9.
Rots-de Vries MC, Jans HWA. Eikenprocessierupsen in Nederland en België. Verloop van een epidemie en evaluatie van een voorlichtingscampagne. Tijdschr Gezondheidswet 2000;78:28-34.
Maier H, Spiegel W, Kinaciyan T, Hönigsmann H. Caterpillar dermatitis in two siblings due to the larvae of Thaumetopoea processionea L., the oak processionary caterpillar. Dermatology 2004;208:70-3.
Lamy M, Vincendeau Ph, Ducombs G, Pastureaud MH. Irritating substances extracted from the Thaumetopoea pityocampa Caterpillar; mechanisme of action. Experientia 1983;39:229.
Lamy M, Pastureaud MH, Novak F, Ducombs G, Vincendeau P, Maleville, et al. Thaumetopoein: an urticating protein from the hairs and integuments of the pine processionary Caterpillar (Thaumetopoea pityocampa Schiff, Lepidoptera, Thaumetopoidae). Toxicon 1986;24:347-56.
Neumann HAM, Koekkoek WJJ. Dermatitis door de eikenprocessierups (Thaumetopoea processionea). Ned Tijdschr Geneeskd 1996;140:1639-41.
Vega JM, Moneo I, Armentia A, Fernandez A, Vega J, De la Fuente R, et al. Pine processionary caterpillar as a new cause of immunologic contact urticaria. Contact Dermatitis 2000;43:129-32.
Moneo I, Vegal JM, Caballero ML, Vega J, Alday E. Isolation and characterization of Tha p 1, a major allergen from the pine processionary caterpillar Thaumetopoea pityocampa. Allergy 2003:58:34-7.
Gottschling S, Meyer S. An epidemic airborne disease caused by the oak processionary caterpillar. Pediatr Dermatol 2006;23:64-6.
Vega JM, Moneo I, Armentia A, Lopez-rico R, Curiel G, Bartolome B, et al. Anaphylaxis to a pine caterpillar. Allergy 1997;52:1244-5.
Diaz JH. The evolving global epidemiology, syndromic classification, management, and prevention of Caterpillar envenoming. Am J Trop Med Hyg 2005;72:347-57.
Zie ook de websites http://www.rivm.nl/milieuportaal, www.minlnv.nl/eikenprocessierups of websites van GGD’en voor meer informatie.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Additional information
Auteursgegevens Bureau Gezondheid Milieu en Veiligheid GGD’en Brabant/Zeeland, Postbus 3166, 5203 DD Den Bosch: H.W.A. Jans, arts/chemicus/medisch milieukundige; RIVM, Inspectie-, Milieu- en Gezondheidsadvisering: A.E.M. Franssen.
Mogelijke belangenverstrengeling: niets gemeld.
About this article
Cite this article
Jans, H., Franssen, E. De brandharen van de eikenprocessierups, een reëel probleem voor de huisarts. HUWE 51, 396–399 (2008). https://doi.org/10.1007/BF03086843
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03086843