Skip to main content
SpringerLink
Log in

Antibiotica bij exacerbaties van COPD lijkt recidieven te voorkomen

  • Onderzoek
  • Published:
Huisarts en Wetenschap Aims and scope

samenvatting

Roede BM, Bresser P, Bindels PJE, Kok A, Prins M, Ter Riet G, Geskus RB, Herings RMC, Prins JM. Antibiotica bij exacerbaties van COPD lijkt recidieven te voorkomen. Huisarts Wet 2009;52(77):218-24.

Achtergrond De pijler van de behandeling van exacerbaties bij COPD bestaat uit corticosteroïden en antibiotica. Over de rol van antibiotica bestaat echter nog discussie. Daarom onderzochten we het risico op een volgende exacerbatie na behandeling van een exacerbatie met orale corticosteroïden zonder antibiotica (OS) en met antibiotica (OSA) in een historisch op de populatie gebaseerd cohort van patiënten die medicatie gebruiken voor obstructieve longaandoeningen.

Methode We gebruikten de PHARMO-database met gegevens over de uitgifte van medicijnen aan meer dan twee miljoen personen in Nederland. Geschikt voor inclusie waren patiënten van 50 jaar en ouder, die in 2003 twee of meer prescripties kregen van dagelijks gebruikte inhalatiemedicatie (bèta-2-agonisten, anticholinergica en/of corticosteroïden) en die voor 1 januari 2006 ten minste één exacerbatie hadden doorgemaakt. Exacerbatie was gedefinieerd als een prescriptie OS of OSA. We vergeleken de tijd tot de tweede en derde exacerbatie met Kaplan-Meier-survivalanalyse. Onafhankelijke determinanten van een volgende exacerbatie werden geïdentificeerd in een multivariate Cox-analyse voor herhaalde waarnemingen.

Resultaten Van de 49.599 patiënten die onderhoudsmedicatie gebruikten, hadden 18.928 patiënten ten minste één exacerbatie. Bij 52% van hen was een antibioticum toegevoegd aan een kuur orale corticosteroïden. Tijdens de eerste exacerbatie waren de behandelingsgroepen vergelijkbaar wat betreft mogelijke vertekenende factoren. De mediane tijd tot de tweede exacerbatie was 321 dagen in de OS-groep tegenover 418 dagen in de OSA-groep (p < 0,001); tussen de tweede en derde exacerbatie was dit 127 respectievelijk 240 dagen (p < 0,001). Het beschermende effect van OSA was het sterkst in de eerste drie maanden na behandeling (hazardratio (HR) 0,62; 99%-BI 0,60-0,65). Ook antibioticagebruik tussen de exacerbaties door, ongeacht de indicatie, was geassocieerd met een verminderd risico op een volgende exacerbatie. In de OSA-groep stierven gedurende de follow-up significant minder patiënten (HR 0,82; 99%-BI 0,66-0,98).

Conclusie Antibiotica als aanvulling op een kuur orale corticosteroïden was geassocieerd met een verlengde periode tot de volgende exacerbatie en een verminderd risico op een volgende exacerbatie.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Literatuur

  • Allegra L, Blasi F, De Bernardi B, Cosentini R, Tarsia P. Antibiotic treatment and baseline severity of disease in acute exacerbations of chronic bronchitis: a re-evaluation of previously published data of a placebo-controlled randomized study. Pulm Pharmacol Ther 2001;14:149-55.

    Google Scholar 

  • Anthonisen NR, Manfreda J, Warren CP, Hershfield ES, Harding GK, Nelson NA. Antibiotic therapy in exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease. Ann Intern Med 1987;106:196-204.

    Google Scholar 

  • Saint S, Bent S, Vittinghoff E, Grady D. Antibiotics in chronic obstructive pulmonary disease exacerbations. A meta-analysis. JAMA 1995;273:957-60.

    Google Scholar 

  • Ram FSF, Rodriguez-Roisin R, Granados-Navarette A, Garcia-Aymerich J, Barnes NC. Antibiotics for exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease (Review). Cochrane Database Syst Rev 2006; Issue 2; CD004403.

  • Jorgensen AF, Coolidge J, Pedersen PA, Petersen KP, Waldorff S, Widding E. Amoxicillin in treatment of acute uncomplicated exacerbations of chronic bronchitis. A double-blind, placebo-controlled multicentre study in general practice. Scand J Prim Health Care 1992;10:7-11.

    Google Scholar 

  • Sachs AP, Koeter GH, Groenier KH, Van der Waaij D, Schiphuis J, Meyboom-de Jong B. Changes in symptoms, peak expiratory flow, and sputum flora during treatment with antibiotics of exacerbations in patients with chronic obstructive pulmonary disease in general practice. Thorax 1995;50:758-63.

    Google Scholar 

  • Puhan MA, Vollenweider D, Latshang T, Steurer J, Steurer-Stey C. Exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease: when are antibiotics indicated? A systematic review. Respir Res 2007;8:30.

    Google Scholar 

  • American Thoracic Society/ and European Respiratory Society Task Force. Standards for the Diagnosis and Management of Patients with COPD. New York: American Thoracic Society; 2004. http://www.thoracic.org/index.cfm.. Bezocht op 14 september 2007.

  • National Collaborating Centre for Chronic Conditions. Chronic obstructive pulmonary disease. National clinical guideline on management of chronic obstructive pulmonary disease in adults in primary and secondary care. Thorax 2004;59 (Suppl 1):1-232.

    Google Scholar 

  • Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global Strategy for the Diagnosis, Management, and Prevention of COPD. Summary of GOLD recommendations, with citations from the scientific literature. Updated 2007. www.goldcopd.com/Guidelineitem.asp?l1=2&l2=1&intId=996. Bezocht op 14 september 2008.

  • Bellamy D, Bouchard J, Henrichsen S, Johansson G, Langhammer A, Reid J, et al. International Primary Care Respiratory Group (IPCRG) Guidelines: management of chronic obstructive pulmonary disease (COPD). Prim Care Respir J 2006;15:48-57.

    Google Scholar 

  • Smeele IJM, Van Weel C, Van Schayck CP, Van der Molen T, Thoonen B, Schermer T, et al. NHG-Standaard COPD (Tweede herziening) Huisarts Wet 2007;50;362-79.

    Google Scholar 

  • Goossens H, Ferech M, Vander Stichele R, Elseviers M. Outpatient antibiotic use in Europe and association with resistance: a cross-national database study. Lancet 2005;365:579-87.

    Google Scholar 

  • PHARMO Instituut Utrecht, Netherland. www.pharmo.nl. Bezocht op 14 september 2008.

  • Herings RM, Bakker A, Stricker BH, Nap G. Pharmacomorbidity linkage: a feasibility study comparing morbidity in two pharmacy based exposure cohorts. J Epidemiol Community Health 1992;46:136-40.

    Google Scholar 

  • Lau HS, De Boer A, Beuning KS, Porsius A. Validation of pharmacy records in drug exposure assessment. J Clin Epidemiol 1997;50:619-25.

    Google Scholar 

  • Roede BM, Bindels PJ, Brouwer HJ, Bresser P, De Borgie CA, Prins JM. Antibiotics and steroids for exacerbations of COPD in primary care: compliance with Dutch guidelines. Br J Gen Pract 2006;56:662-65.

    Google Scholar 

  • Seemungal TAR, Donaldson GC, Bhowmik A, Jeffries DJ, Wedzicha JA. Time Course and Recovery of Exacerbations in Patients with Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Am J Respir Crit Care Med 2000;161:1608-13.

    Google Scholar 

  • Kelly PJ, Lim LL-Y. Survival analysis for recurrent event data: an application to childhood infectious diseases. Statist Med 2000;19:13-33.

    Google Scholar 

  • Therneau TM, Grambsch PM. Modeling Survival Data: Extending the Cox Model. Pages: xiii +350. New York: Springer-Verlag, 2000.

  • Niewoehner DE, Lokhnygina Y, Rice K, Kuschner WG, Sharafkhaneh A, Sarosi GA, et al. Risk indexes for exacerbations and hospitalizations due to COPD. Chest 2007;131:20-8.

    Google Scholar 

  • R Development Core Team. R: A language and environment for statistical computing. R Foundation for Statistical Computing, Vienna, Austria, 2008. ISBN 3-900051-07-0. Httphttp://www.R-project.org.

  • NIVEL Institute, Utrecht, The Netherlands. www.nivel.nl/international/. Bezocht op 14 september 2007.

  • WONCA (World Organization of Family Doctors Classification Committee). ICPC-2-R: International Classification of Primary care, revised 2nd ed. Singapore: WONCA 2005.

  • Stukel TA, Fisher ES, Wennberg DE, Alter DA, Gottlieb DJ, Vermeulen MJ. Analysis of observational studies in the presence of treatment selection bias: effects of invasive cardiac management on AMI survival using propensity score and instrumental variable methods. JAMA 2007;17;297:278-85.

    Google Scholar 

  • Sethi S. The Role of Antibiotics in Acute Exacerbations of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Curr Infect Dis Rep 2003;5:9-15.

    Google Scholar 

  • Hoogendoorn M, Feenstra TL, Schermer TR, Hesselink AE, Rutten-van Mölken MP. Severity distribution of chronic obstructive pulmonary disease (COPD) in Dutch general practice. Respir Med 2006;100:83-6.

    Google Scholar 

  • El Moussaoui R, Roede BM, Speelman P, Bresser P, Prins JM, Bossuyt PMM. Short Course Antibiotic Treatment in Acute Exacerbations of COPD: a meta-analysis of double-blind studies. Thorax 2008;63:415-22.

    Google Scholar 

  • Murphy TF, Sethi S, Niederman MS. The role of bacteria in exacerbations of COPD. A constructive view. Chest 2000;118:204-9.

    Google Scholar 

  • Perera WR, Hurst JR, Wilkinson TMA, Sapsford RJ, Müllerova H, Donaldson GC, et al. Inflammatory changes, recovery and recurrence at COPD exacerbation. Eur Respir J 2007;29:527-34.

    Google Scholar 

  • Bresser P, Out TA, Van Alphen L, Jansen HM, Lutter R. Airway inflammation in nonobstructive and obstructive chronic bronchitis with chronic haemophilus influenzae airway infection. Comparison with noninfected patients with chronic obstructive pulmonary disease. Am J Respir Crit Care Med 2000;162:947-52.

    Google Scholar 

  • Bresser P, Van Alphen L, Habets FJ, Hart AA, Hart AA, Dankert J, Jansen H, et al. Persisting Haemophilus influenzae strains induce lower levels of interleukin-6 and interleukin-8 in H292 lung epithelial cells than nonpersisting strains. Eur Respir J 1997;10:2319-26.

    Google Scholar 

  • Ketterer MR, Shao JQ, Hornick DB, Buscher, B, Bandi VK, Apicella MA. Infection of primary human bronchial epithelial cells by Haemophilus influenzae: macropinocytosis as a mechanism of airway epithelial cell entry. Infect Immun 1999;67:4161-70.

    Google Scholar 

  • Moller LV, Timens W, Van der Bij W, Kooi K, de Wever B, Dankert J, et al. Haemophilus influenzae in lung explants of patients with end-stage pulmonary disease. Am J Respir Crit Care Med 1998;157:950-6.

    Google Scholar 

  • Sethi S, Evans N, Grant BJ, Murphy TF. New strains of bacteria and exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease. N Engl J Med 2002;15:347:465-71.

    Google Scholar 

  • Stockley RA, O'Brien C, Pye A, Hill SL. Relationship of sputum color to nature and outpatient management of acute exacerbations of COPD. Chest 2000;117:1638-45.

    Google Scholar 

  • Gompertz S, O'Brien C, Bayley DL, Hill SL, Stockley RA. Changes in bronchial inflammation during acute exacerbations of chronic bronchitis. Eur Respir J 2001;17:1112-9.

    Google Scholar 

  • Bronzwaer SL, Cars O, Buchholz U, Mölstad S, Goettsch W, Veldhuijzen IK, et al. A European study on the relationship between antimicrobial use and antimicrobial resistance. Emerg Infect Dis 2002;8:278-82.

    Google Scholar 

  • Finch RG. Introduction: standards of antibacterial performance. Clin Microbiol Infect 2004;10 Suppl 2:1-5.

    Google Scholar 

  • Hsueh PR, Shyr JM, Wu JJ. Changes in macrolide resistance among respiratory pathogens after decreased erythromycin consumption in Taiwan. Clin Microbiol Infect 2006;12:296-8.

    Google Scholar 

  • Chen DK, McGeer A, De Azavedo JC, Low DE. Decreased susceptibility of Streptococcus pneumoniae to fluoroquinolones in Canada. Canadian Bacterial Surveillance Network. N Engl J Med 1999;341:233-9.

    Google Scholar 

  • Felmingham D, Gruneberg RN. The Alexander Project 1996-1997: latest susceptibility data from this international study of bacterial pathogens from community-acquired lower respiratory tract infections. J Antimicrob Chemother 2000;45:191-203.

    Google Scholar 

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. www.bsl.nl/shop/huisarts-en-wetenschap-0018-7070.html

    Ineke Roede

Authors
  1. Ineke Roede
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. Paul Bresser
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  3. Patrick Bindels
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  4. Annemieke Kok
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  5. Maria Prins
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  6. Gerben ter Riet
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  7. Ronald Geskus
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  8. Ron Herings
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  9. Jan Prins
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to Ineke Roede.

Additional information

Dankbetuiging

Wij bedanken het NIVEL voor het gebruik van de gegevens van de Tweede Nationale Studie in de huisartsenpraktijk (DNSGP-2).

Dit onderzoek werd gesponsord door Picasso voor COPD, een initiatief van Pfizer, Boehringer Ingelheim en het onderzoeksinstituut Caphri van de Universiteit van Maastricht, Nederland (project 004). De sponsor had geen enkele rol in het ontwerp of de uitvoering van het onderzoek, de verzameling van gegevens, het management, de analyse of de interpretatie van de gegevens, noch in de voorbereiding, review of goedkeuring van het manuscript.

AMC, Afdeling Inwendige Geneeskunde, Divisie Infectieziekten, Tropische geneeskunde en AIDS en Centrum voor Infectie en Immuniteit Amsterdam (CINIMA): dr. B.M. Roede, onderzoeker, ook werkzaam bij de Afdeling Huisartsgeneeskunde (thans werkzaam bij Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu); dr. J.M. Prins, internist-infectioloog; dr. M. Prins, onderzoeker/ epidemioloog, ook werkzaam bij GGD Amsterdam; AMC, Afdeling Longziekten: dr. P. Bresser, longarts; AMC, Afdeling Huisartsgeneeskunde: prof.dr. P.J.E. Bindels, hoogleraar huisartsgeneeskunde (thans: Afdeling Huisartsgeneeskunde Erasmus MC), dr. G. ter Riet, associate professor, ook werkzaam bij Horten Centrum, Universiteit van Zürich; AMC, Afdeling Klinische epidemiologie en Biostatistiek: dr. R.B. Geskus, universitair docent, statisticus; GGD Amsterdam, Cluster Infectieziekten: A. Kok, epidemioloog; PHARMO Instituut: dr. R.M.C. Herings, directeur.

Mogelijke belangenverstrengeling: niets aangegeven.

Dit onderzoek is eerder gepubliceerd als: Roede BM, Bresser P, Bindels PJE, Kok A, Prins M, Ter Riet G, Geskus RB, Herings RMC, Prins JM. Antibiotic treatment is associated with reduced risk of a subsequent exacerbation in obstructive lung disease: A historical population-based cohort study. Thorax 2008;63:968-73. Publicatie gebeurt met toestemming van de uitgever.

About this article

Cite this article

Roede, I., Bresser, P., Bindels, P. et al. Antibiotica bij exacerbaties van COPD lijkt recidieven te voorkomen. HUWE 52, 218–224 (2009). https://doi.org/10.1007/BF03085610

Download citation

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/BF03085610

Search

Navigation