Samenvatting
Jochemsen HM, Caspers PWJ, Gijsen R. Off-label voorschrijven: medisch handelen en motieven van huisartsen. Huisarts Wet 2007;50(5):193-7.
Doel In dit onderzoek gingen we na hoe huisartsen omgaan met het off-label voorschrijven van medicijnen, wat hun motieven hiervoor zijn en of zij behoefte hebben aan bepaalde instrumenten bij het voorschrijven.
Methode We stuurden 800 huisartsen een vragenlijst. We legden een aantal casus voor en vroegen naar hun eigen handelen.
Resultaten Van de 800 huisartsen waren er 13 niet meer praktiserend. Van de resterende 787 huisartsen ontvingen we 464 vragenlijsten terug (respons 59%). Uit de voorgelegde casus bleek dat 100% van de huisartsen off-label voorschrijft. De meest genoemde motieven hiervoor zijn dat de werkzaamheid van het middel is beschreven in huisartsgeneeskundige richtlijnen, in handboeken of in de wetenschappelijke literatuur. Experimenteergedrag komt echter ook voor. Bijna de helft van de huisartsen zegt regelmatig niet te weten of een voorgeschreven middel een geregistreerde toepassing is. Wanneer ze het wel weten, informeert 27% de patiënt daar zelden of nooit over en vraagt de helft zelden of nooit toestemming. De evaluatie door huisartsen is beperkt. Het idee om instrumenten te ontwikkelen die bijdragen aan een welbewuster off-label voorschrijven, kreeg brede steun van de huisartsen.
Conclusies De drie meest genoemde motieven om off-label voor te schrijven zijn in lijn met de standpunten van CBG/IGZ en NHG. Het motief dat de off-labeltoepassing is opgenomen in richtlijnen, voldoet tevens aan een eis in de nieuwe Geneesmiddelenwet. Desondanks kunnen sommige aspecten van het huisartsgeneeskundig handelen beter. Ontwikkeling van een aantal instrumenten zou daaraan kunnen bijdragen.
Abstract
Jochemsen HM, Gijsen R, Caspers PWJ. Off-label prescribing: medical practice and motives of general practitioners. Huisarts Wet 2007;50(5):193-7.
Background Prescribing medication for an indication or indications other than those listed on the manufacturer’s label (off-label prescribing) can often be considered acceptable or even desirable. Prescribing drugs without a scientific basis can, however, sometimes increase the risks of side-effects for patients and lead to unnecessary healthcare costs. It is not known how general practitioners (GPs) behave as regards off-label prescribing.
Aim We examined the off-label awareness of GPs, their motives for prescribing off-label, and their behaviour when prescribing off-label. In addition we investigated the need for instruments that can increase GPs’ awareness about off-label prescribing.
Methods A questionnaire was sent to 800 GPs in the Netherlands. We asked them to respond with regard to actual cases and to judge their own medical behaviour with respect to off-label prescribing.
Results There were 464 respondents to the questionnaire plus 13 uncompleted questionnaires returned by individuals no longer working as GPs (response rate: 59%). The results showed that 100% of all GPs prescribe off-label, the most frequently reported motive being that the effectiveness of the medication in question was described in medical guidelines, guidebooks, and/or scientific literature. However, motives based on a tendency to experiment did also occur. Almost half of the GPs indicated that they regularly do not know whether a prescription is approved for a specific indication. If they are aware of this, they do not always inform their patients (27% seldom or never). Half of the GPs seldom or never ask for informed consent. Personal evaluation of the off-label prescriptions is limited and sharing information with colleagues is very uncommon. The GPs agreed on the instruments we proposed: information in their electronic prescription system, counselling sessions for local groups of GPs and pharmacists about off-label prescribing and a countrywide registration system to collect individual experiences of GPs systematically.
Conclusions The most frequently reported motives for off-label prescribing are considered to be in accordance with the opinions of the government and the scientific organisation of GPs. The motive that the effectiveness is described in medical guidelines is also in accordance with forthcoming legislation. Nevertheless, shortcomings were revealed in several fields of medical performance. The development of new instruments would make it easier for GPs to prescribe in a more aware fashion and would help increase the knowledge about off-label prescriptions.
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Literatuur
College ter Beoordeling van Geneesmiddelen en Inspectie voor de Gezondheidszorg. Verantwoord off-label voorschrijven mag. www.cbg-meb.nl/nl/nieuws, 18 februari 2005.
NHG. Aanbevelingen voor het off label voorschrijven van geneesmiddelen. NHG-Standpunt. Utrecht, juni 2005. www.nhg.org.
Folmer H. Plaats van ‘off-label’ voorschrijven van geneesmiddelen. Huisarts Wet 2005;48:235.
Radley DC, Finkelstein SN, Stafford RS. Off-label prescribing among office-based physicians. Arch Intern Med 2006;166:1021-6.
Van Dijk L, Florentinus S, De Jong A, Velthove K, Heerdink R, Kallewaard M. Het voorschrijven van nieuwe geneesmiddelen in de huisartspraktijk: voorschrijfvolume en off-label voorschrijven. Utrecht: NIVEL, 2003.
Schirm E, Tobi H, De Jong-van den Berg LTW. Risk factors for unlicensed and off-label drug use in children outside the hospital. Pediatrics 2003;111:291-5.
Caspers PWJ, Gijsen R. Off-label. Transparantie gewenst. RIVM rapport 370050001/2007. Bilthoven: RIVM, in voorbereiding.
Van Dijk L, De Jong A, Florentinus S, Verheij R. Off-label voorschrijven in de huisartspraktijk. Therapeutisch probleem of academisch probleem? Pharm Weekbl 2004;139:902-5.
Haaijer-Ruskamp FM, Denig P. Invloeden bij het kiezen van geneesmiddelen. Gebu 2001;35:37-43.
Hekster YA, Lisman JA, Heijmenberg GM, Koopmans PP, Loenhout JWA. Het voorschrijven en afleveren van geneesmiddelen buiten de geregistreerde indicatie. Gebu 2000;34:139-47.
Koomen JM. Hoe kan de geneesmiddelkeuze worden geoptimaliseerd? Knelpunten en oplossingen. Med Contact 1998;53:1302-5.
Lisman J. Voorbij goed en kwaad. Off-label mag, maar niet zomaar. Pharm Weekbl 2004;139:895-9.
De Metz JE, Stroo M. Signalement. Off-label gebruik van geneesmiddelen. Utrecht: DGV, Nederlands instituut voor verantwoord medicijngebruik, 2002.
Kenens RJ, Hingstman L. Cijfers uit de registratie van huisartsen en huisartsen in opleiding - peiling 2005. Utrecht: NIVEL, 2005. www.nivel.nl/pdf/cijfers-uit-de-registratie-van-huisartsen-peiling-2005.pdf.
Beijer HJM. Off-label-gebruik, gewenst of ongewenst? Multidimensionele verwarring niet snel op te lossen. Pharm Weekbl 2003;138:1716-21.
Gebhardt DOE. Off-label voorschrijven schept verplichtingen. Arts moet risico’s uitvoeriger met patiënt bespreken. Med Contact 2004;59:377-8.
Eerste Kamer. Verslag van de vergadering over - het wetsvoorstel Vaststelling van een nieuwe Geneesmiddelenwet (29359); en - het wetsvoorstel Wijziging van Hoofdstuk III van de Wet op de Geneesmiddelenvoorziening en van afdeling 5 van titel 7 van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek (28494). Vergaderjaar 2006-2007. (Voorgaande stukken in te zien op http://parlando.sdu.nl, na invoeren van de nummers 29395 of 28494).
Burgerlijk Wetboek. Boek 7 Bijzondere overeenkomsten, Titel 7 Opdracht, Afdeling 5, De overeenkomst inzake geneeskundige behandeling; Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst. Wet van 17 november 1994. Staatsblad 1994, 837.
Uitspraak Centraal Medisch Tuchtcollege. Staatscourant 1998(67):14. Ook gepubliceerd in: Med Contact 1999;54:108-11.
Pieterse BMM, Blom AThG. Een onderzoek naar de wijze waarop patiënten geneesmiddelinformatie interpreteren. Pharm Weekbl 1983;118:789-95.
Muijrers PE, Knottnerus JA, Sijbrandij J, Janknegt R, Grol RP. Changing relationships: attitudes and opinions of general practitioners and pharmacists regarding the role of the community pharmacist. Pharm World Sci 2003;25:235-41.
Tent M, redactie. CBG wil van een oplossing geen probleem maken. “Wie off-label voorschrijft moet goed weten waarom de indicatie beperkt is”. Pharm Weekbl 2004;139:900-1.
Rendering J. Rechten patiënt in de apotheek flink verstevigd. WGBO maakt van apotheker géén medebehandelaar. Pharm Weekbl 2006;141:931-4.
Author information
Authors and Affiliations
Additional information
RIVM, Centrum voor Kwaliteit van Chemisch Farmaceutische Producten, Postbus 1, 3720 BA Bilthoven: H.M. Jochemsen, stagiaire Voeding en Gezondheid; P.W.J. Caspers, apotheker; RIVM, Centrum voor Volksgezondheid Toekomst Verkenningen: R. Gijsen, epidemioloog.
Mogelijke belangenverstrengeling: Dit onderzoek werd uitgevoerd binnen een breder programma over off-label voorschrijven, in opdracht van en gefinancierd door de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). De resultaten van het gehele onderzoek zullen binnenkort geupbliceerd worden in een rapport gericht aan de IGZ. De resultaten van het gehele onderzoek zullen binnenkort worden gepubliceerd in een RIVM-rapport. Eveneens zullen dan de conclusies en aanbevelingen van de IGZ worden gepubliceerd.
About this article
Cite this article
Jochemsen, H., Gijsen, R. & Caspers, P. Off-label voorschrijven: medisch handelen en motieven van huisartsen. HUWE 50, 322–327 (2007). https://doi.org/10.1007/BF03085159
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03085159