Skip to main content
SpringerLink
Log in

Psychoanalyse en middelenmisbruik

Theoretische beschouwing en praktische toepassing van een zelfpsychologisch model

  • Artikelen
  • Published:
Tijdschrift voor Psychotherapie

Samenvatting

Het zelfpsychologische model neemt in de psychoanalytische theorievorming over verslaving een prominente plaats in. Recentelijk werd dit model verfijnd en uitgebreid door Ulman en Paul. Zij beschrijven verslaving als een narcistische gedragsstoornis die wordt begrepen binnen het narcistische uitwisselingsproces. In dit artikel lichten wij dit model verder toe en plaatsen wij er enkele kritische kanttekeningen bij. Aan de hand van eigen klinisch materiaal wordt ook de typologie van verslaving geïllustreerd.

Summaries

Psychoanalysis and substance abuse. Theoretical considerations and application of a Self psychological model

Within the psychoanalytic theory of addiction a prominent place is given to the view of Self psychology (Kohut). Ulman and Paul recently modified this Self psychological model of addiction. They see addiction as a narcissistic behaviour disorder that is understood within the narcissistic exchange process. We illustrate the Self psychological typology of Ulman and Paul with examples from their own clinical experience while at the same time making a few critical comments.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Literatuur

  • Hebbrecht, M. (2004). De psychoanalytische behandeling van problematisch alcoholgebruik. Een steungevende benadering. In C. Ansoms, J. Casselman, F. Matthys & G. Verstuyf (red.), Hulpverlening bij problematisch alcoholgebruik. (pp. 217-243). Antwerpen/Apeldoorn: Garant.

  • Hebbrecht, M., & Vandermeeren, R. (2007). Narcisme, alcoholisme en tegenoverdracht. Tijdschrift voor Psychotherapie, 33, 197-209.

    Google Scholar 

  • Keller, L. (1992). Addiction as a form of perversion. Bulletin of the Menninger Clinic, 56/2, 221-231.

    Google Scholar 

  • Kinet, M. (red.) (2006). Zuchtigheid en afhankelijkheid. Antwerpen/Apeldoorn: Garant.

  • Khantzian, E.J. (1985). The self-medication hypothesis of addictive disorders: focus on heroin and cocaine dependence, American Journal of Psychiatry, 142, 1259-1264.

    Google Scholar 

  • Khantzian, E.J. (1999). Treating addiction as a human process. Northvale: Jason Aronson.

  • Kohut, H. (1966), Forms and transformations of narcissism. Journal of the American Psychoanalytic Association, 14, 243-272.

    Google Scholar 

  • Kohut, H. (1971), Analysis of the Self. New York: International Universities Press.

  • Kohut, H. (1972), Thoughts on narcissism and narcissistic rage. The Psychoanalytic Study of the Child, 27, 360-400.

  • Kohut, H. (1977a). Self deficits and addiction. In J.D. Levin & R.H. Weiss (Eds)(1994), The dynamics and treatment of alcoholism: essential papers (pp. 344-346). North Vale, NJ / Londen: Jason Aronson Inc.

  • Kohut, H. (1977b). The restoration of the Self. New York: International Universities Press.

  • Kohut, H. (1984), How does analysis cure? Chicago: University of Chicago Press.

  • Levin, J. D. (1991). Treatment of alcoholism and other addictions. Northvale: Jason Aronson.

  • Levin, J.D. (1995). Psychotherapy in later-stage recovery. In A.M. Washton (Ed.). Psychotherapy and substance abuse: a practitioner’s handbook (pp. 264-284). Londen/New York: The Guilford Press.

  • Meissner, W.W. (1980). Addiction and paranoid process: Psychoanalytic perspectives. International Journal of Psychoanalytic Psychotherapy, 8, 273-310.

    Google Scholar 

  • Monjauze, M. (1991). La problématique alcoolique. Parijs: Dunod.

  • Monjauze, M. (1999). La part alcoolique du soi. La prise en charge des patients alcooliques. Parijs: Dunod.

  • Ronningstam, E. (1996). Pathological narcissism and narcissistic personality disorder in Axis I disorders. Harvard Review of Psychiatry, 3, 326-340.

    Google Scholar 

  • Stern, D.N. (1985). The interpersonal world of the infant. A view from psychoanalysis and developmental psychology. New York: Basic Books.

  • Ulman, R.B., & Paul, H. (2006). The Self psychology of addiction and its treatment. New York: Routledge.

  • Vandermeeren, R. (2001). Luisteren naar de verslaafde patiënt in de groep. Psychoanalytisch georiënteerde groepspsychotherapie voor alcoholisten. Tijdschrift voor Psychotherapie, 27, 169-186.

    Google Scholar 

  • Vandermeeren, R. (2004). Psychoanalytische reflecties over zelf en object in alcoholisme. Tijdschrift voor Psychoanalyse, 10, 134-147.

    Google Scholar 

  • Vandermeeren, R., & Hebbrecht, M. (2007). De mogelijke relatie tussen neurobiologie en psychoanalyse. Over alcoholisme en persoonlijkheid. Psychiatrie & Verpleging, 4, 287-292.

    Google Scholar 

  • Winnicott, D.W. (1971). Playing and reality. Londen: Routledge.

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. www.bsl.nl/shop/tijdschrift-v-psychotherapie-0165-1188.html

    Ronny Vandermeeren

Authors
  1. Ronny Vandermeeren
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. Marc Hebbrecht
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Additional information

ronny vandermeeren is klinisch psycholoog en psychoanalytisch psychotherapeut, verbonden aan het P.Z. Sancta Maria te Sint-Truiden. marc hebbrecht is psychiater-psychotherapeut en psychoanalyticus, verbonden aan het P.Z. Sancta Maria te Sint-Truiden en aan de psychoanalytische dienst van het U.C. Sint-Jozef te Kortenberg.

Correspondentieadres: R. Vandermeeren, Eygenweg 80 te 3581 Beverlo, België.

Dit artikel is een herwerkte versie van de workshop die de auteurs op 16 september 2008 gaven op het Geestelijke-gezondheidcongres te Antwerpen.

About this article

Cite this article

Vandermeeren, R., Hebbrecht, M. Psychoanalyse en middelenmisbruik. PSIE 35, 177–192 (2009). https://doi.org/10.1007/BF03080492

Download citation

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/BF03080492

Search

Navigation