Abstract
Wij onderzochten bij gezonde proefpersonen het effect van acute stress op hun geheugen voor neutraal en emotioneel materiaal. Proefpersonen werden eerst blootgesteld aan een stressor, de Trier Social Stress Test (n=20), of aan een neutrale taak (n=20). Vervolgens kregen alle proefpersonen een verbale geheugentaak die zowel emotioneel als neutraal materiaal omvatte. Het stresshormoon cortisol werd driemaal gemeten door middel van speekselwinning. Onze resultaten lieten een robuust effect van stress op geheugenprestatie zien: het geheugen voor emotioneel materiaal werd significant beter, maar dat voor neutraal materiaal werd slechter onder invloed van stress. Tegen de verwachting in vonden wij geen verband tussen cortisolspiegels en geheugenprestatie. Wij concluderen dat stress niet per definitie een geheugenondermijnend effect heeft. Als zo'n effect wel optreedt (neutraal materiaal) is het de vraag of cortisol daarbij een rol speelt.
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Similar content being viewed by others
Notes
Merk op dat deze bevinding korte metten maakt met de interpretatie in termen van toestandsafhankelijk leren. Wie onder stress wordt gezet onthoudt niet alleen de negatieve woorden beter (zoals deze interpretatie voorspelt), maar ook de positieve woorden (wat deze interpretatie uitsluit).
Literatuur
Bremner, J.D. (2002). Does stress damage the brain? New York: Norton.
Buchanan, T.W. & Lovallo, W.R. (2001). Enhanced memory for emotional material following stress-level cortisol treatment in humans. Psychoneuroendocrinology, 26, 307-317.
Cahill, L. & McGaugh, J.L. (1995). A novel demonstration of enhanced memory associated with emotional arousal. Consciousness and Cognition, 4, 410-421.
Cahill, L. & McGaugh, J.L. (1998). Mechanisms of emotional arousal and lasting declarative memory. Trends in Neuroscience, 21(7), 294-299.
Cahill, L., Prins, B., Weber, M., & McGaugh, J.L. (1994). A-Adrenergic activation and memory for emotional events. Nature, 371, 702-704.
Candel, I., Jelicic, M., Merckelbach, H. & Wester, A. (2003). Korsakoff patients' memories of September 11, 2001. Journal of Nervous and Mental Disease, 191, 262-265.
De Groot, M.H. (1991). Psychometrische aspecten van een stemmingsschaal (verkorte poms). Gedrag en Gezondheid, 20, 46-51.
Domes, G., Heinrichs, M., Reichwald, U. & Hautzinger, M. (2002). Hypothalamic-pituitary-adrenal axis reactivity to psychological stress and memory in middle-aged women: high responders exhibit enhanced declarative memory performance. Psychoneuroendocrinology, 27, 843-853.
Hermans, D. & De Houwer, J. (1994). Affective and subjective familiarity ratings of 740 Dutch words. Psychologica Belgica, 34, 115-140.
Jelicic, M. (1997). Geheugenstoornissen na blootstelling aan chronische stress. Een kritisch overzicht. De psycholoog, 32, 446-449.
Jelicic, M. & Bonke, B. (2001). Memory impairments following chronic stress? A critical review. European Journal of Psychiatry, 15, 225-232.
Kirschbaum, C. & Hellhammer, D.H. (1994). Salivary cortisol in psychoneuroendocrine research: recent developments and applications. Psychoneuroendocrinology, 19, 313-333.
Kirschbaum, C. & Hellhammer, D.H. (2000). Encyclopedia of Stress (3 rd ed.). Academic Press.
Kirschbaum, C., Pirke, K., & Hellhammer, D.H. (1993). The ‘Trier Social Stress Test’ ’ A tool for investigating psychobiological stress responses in a laboratory setting. Neuropsychobiology, 28, 76-81.
Kirschbaum, C., Wolf, O.T., May, M., Wippich, W., & Hellhammer, D.H. (1996). Stress-and treatment-induced elevations of cortisol levels associated with impaired declarative memory in healthy adults. Life Sciences, 58, 1475-1483.
Lupien, S.J., Gaudreau, S., Tchiteya, B.M., Maheu, F., Sharma, S., Nair, N.P.V., Hauger, R.L., McEwen, B.S., & Meaney, M.J. (1997). Stress-induced declarative memory impairment in healthy elderly subjects: relationship to cortisol reactivity. Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism, 82(7), 2070-2075.
Lupien, S.J., Gillin, C.J., & Hauger, R.L. (1999). Working memory is more sensitive than declarative memory to the acute effects of corticosteroids: a dose-response study in humans. Behavioural Neuroscience, 113, 420-430.
Newcomer, J.W., Selke, G., Melson, A.K., Hershey, T., Craft, S., Richards, K., & Alderson, A.L. (1999). Decreased memory performance in healthy humans induced by stress-level cortisol treatment. Archives General Psychiatry, 56, 527-533.
Payne, J.D., Nadel, L., Allen, J.J.B., Thomas, K.G.F., & Jacobs, W.J. (2002). The effects of experimentally induced stress on false recognition. Memory, 10, 1-6.
Riedel, W.J., Klaassen, T., Deutz, N.E.P., van Someren, A. & van Praag, H.M. (1999). Tryptophan depletion in normal volunteers produces selective impairment in memory consolidation. Psychopharmacology, 141, 362-369.
Roediger, H.L., III, & McDermott, K.B. (1995). Creating false memories: remembering words not presented in lists. Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory and Cognition, 21(4), 803-814.
>Sapolsky, R.M. (1996). Why stress is bad for your brain. Science, 273, 749-750.
Steblay, N.M. (1992). A meta-analytic review of the weapon focus effect. Law and Human Behavior, 16, 413-424.
Wald, F. (1984). De verkorte poms. Doctoraal werkstuk, Universiteit van Amsterdam.
Wald, F. & Mellenbergh, G.J. (1990). Instrumenteel onderzoek. De verkorte versie van de Nederlandse vertaling van de Profile of Mood States (poms). Nederlands Tijdschrift voor de Psychologie, 45, 86-90.
Wessel, I. & Merckelbach, H. (1998). De neurobiologie van emotioneel geheugen. Neuropraxis, 3, 106-111.
Wessel, I. , van der Kooy, P. & Merckelbach, H. (2000). Differential recall of central and peripheral details of emotional slides is not a stable phenomenon. Memory, 8, 95-100.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Additional information
E. Geraerts, psychologe, Capaciteitsgroep Experimentele Psychologie, Universiteit Maastricht, Postbus 616, 6200 MD Maastricht, E.
M. Jelicic, experimenteel neuropsycholoog
H. Merckelbach, psycholoog,
R. Guerrieri, studente psychologie
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Geraerts, E., Jelicic, M., Merckelbach, H. et al. Het effect van acute stress op neutraal en emotioneel geheugen. NEPR 8, 52–56 (2004). https://doi.org/10.1007/BF03078999
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03078999