Skip to main content
SpringerLink
Log in

Alcoholgebruik onder jongeren: hoe vaak en met welke gevolgen?

  • Artikelen
  • Published:
Verslaving

Samenvatting

Alcoholgebruik onder jongeren is de laatste jaren vaak in het nieuws geweest. Aanleiding hiervoor was de aanzienlijke stijging van het alcoholgebruik onder twaalf- tot veertienjarigen tussen 1999 en 2003, in combinatie met nieuwe informatie over de schadelijkheid die dit kan toebrengen aan de ontwikkeling van de hersenen. Deze gegevens vormden voor de overheid een belangrijke aanleiding om maatregelen te treffen om het alcoholgebruik onder jongeren terug te dringen. Dit artikel beschrijft de ontwikkelingen in het alcoholgebruik van jongeren tot en met 24 jaar in de periode 1988-2007. Daarnaast gaan wij in op de schadelijke gevolgen die alcoholgebruik op jonge leeftijd met zich meebrengt.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Literatuur

  • Bijl, R.V., Zessen, G. van, & Ravelli, A. (1997). Psychiatrische morbiditeit onder volwassenen in Nederland: het NEMESIS-onderzoek: II: prevalentie van psychiatrische stoornissen. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 141, 2453-2460.

    Google Scholar 

  • Bonomo, Y., Coffey, C., Wolfe, R., Lynskey, M., Bowes, G., & Patton, G. (2001). Adverse outcomes of alcohol use in adolescents. Addiction, 96, 1485-1496.

    Google Scholar 

  • Brown, S.A., Tapert, S.F., Granholm, E., & Delis, D.C. (2000). Neurocognitive functioning of adolescents: effects of protracted alcohol use. Alcoholism, Clinical and Experimental Research, 24, 164-171.

    Google Scholar 

  • Chermack, S.T., & Giancola, P.R. (1997). The relation between alcohol and aggression: an integrated biopsychosocial conceptualization. Clinical Psychology Review, 17, 621-649.

    Google Scholar 

  • Cooper M.L. (2002). Alcohol use and risky sexual behaviour among college students and youth: evaluating the evidence. Journal of Studies on Alcohol, 14, 101-117.

    Google Scholar 

  • Corte, C.M., & Sommers, M.S. (2005). Alcohol and risky behaviors. Annual Review of Nursing Research, 23, 327-60.

    Google Scholar 

  • Crews, F.T., Braun, C.J., Hoplight, B., Switzer, R.C., & Knapp, D.J. (2000). Binge ethanol consumption causes differential brain damage in young adolescent rats compared with adult rats. Alcoholism, Clinical and Experimental Research, 24, 1712.

    Google Scholar 

  • Currie, C., Gabhainn, S., Godeau, E., Roberts, Ch., Smith, R., Currie, D., e.a. (2008). Inequalities in young people’s health. HBSC international report from the 2005/2006 survey. Kopenhagen: WHO,.

  • DeBellis, M.D., Clark, D.B., Beers, S.R., & Soloff, P.H., e.a. (2000). Hippocampal volume in adolescent-onset alcohol use disorders. American Journal of Psychiatry, 157, 737-744.

    Google Scholar 

  • DeWitt, D.J., Adlaf, E.M., Offord, D.R., Ogborne, A.C. (2000). Age at first alcohol use: a risk factor for the development of alcohol disorders. American Journal of Psychiatry, 157, 745-750.

    Google Scholar 

  • Dijck, D. van, & Knibbe, R.A. (2005). De prevalentie van probleemdrinken in Nederland. Een algemeen bevolkingsonderzoek. Maastricht: Universiteit Maastricht,.

  • Eijnden, R.J.J.M. van den, & Schutten, M. (2005). Aankoop en gebruik van alcoholhoudende dranken door jongeren. Rotterdam: IVO.

  • Ellickson, Ph.L., Tucker, J.S., & Klein, D.J. (2003). Ten-year prospective study of public health problems associated with early drinking. Pediatrics, 111, 949-955.

    Google Scholar 

  • Farr, S.A., Scherrer, J.F., Banks, W.A., Flood, J.F., & Morley, J.E. (2005). Chronic ethanol consumption impairs learning and memory after cessation of ethanol. Alcoholism, Clinical and Experimental Research, 29, 971-982.

    Google Scholar 

  • Fergusson, D.M., & Horwood, L.J. (2000). Alcohol abuse and crime: a fixed effects regression analysis. Addiction, 95, 1525-1536.

    Google Scholar 

  • Fergusson, D.M., Lynskey, M.T., & Horwood, L.J. (1996). Alcohol misuse and juvenile offending in adolescence. Addiction, 91, 483-94.

  • Grant, B.F., & Dawson, D.A. (1997). Age at onset of alcohol use and its association with DSM-IV alcohol abuse and dependence: results from the National Longitudinal Alcohol Epidemiologic Survey. Journal of Substance Abuse, 9, 103-110.

    Google Scholar 

  • Grant, J.D., Scherrer, J.F., Lynskey, M.T., Lyons, M.J., Eisen, S.A., Tsuang, M.T., e.a. (2006). Adolescent alcohol use is a risk factor for adult alcohol and drug dependence: evidence from a twin design. Psychological Medicine, 36, 109-118.

    Google Scholar 

  • Hibell, B., Andersson, B., Bjarnason, Th., Ahlström, S., Balakireva, O., Kokkevi, A., & Morgan, M. (2004). The ESPAD report 2003. Alcohol and other drug use among students in 35 European countries. Stockholm: CAN.

  • Hoaken, P.N.S., & Stewart, S.H. (2003). Drugs of abuse and the elicitation of human aggressive behavior. Addictive Behaviors, 28, 1533-1554.

    Google Scholar 

  • Laar, M.W. van, Cruts, A.A.N., Verdurmen, J.E.E., Ooyen-Houben, M.M.J. van, & Meijer, R.F. (2008). Nationale Drug Monitor: jaarbericht 2007. Utrecht: Trimbos-instituut.

  • Linden, J. van der, Knibbe, R.A., Verdurmen, J.E.E., Dijk, A.P. van (2004). Geweld bij uitgaan op straat: algemeen bevolkingsonderzoek naar de invloed van alcohol- en drugsgebruik. Maastricht: Universiteit Maastricht.

  • Markwiese, B.J., Acheson, S.K., & Levin, E.D. (1998). Differential effects of ethanol on memory in adolescent and adult rats. Alcoholism: Clinical and Experimental Research, 22, 416-421.

    Google Scholar 

  • Mheen, D. van de (2007). Secundaire analyses alcoholmonitor 17 juli 2007.

  • Monshouwer, K., Dorsselaer, S. van, Gorter, A., Verdurmen, J., & Vollebergh, W. (2004). Jeugd en riskant gedrag. Kerngegevens uit het peilstationsonderzoek 2003. Utrecht, Trimbos-instituut.

  • Monshouwer, K., Verdurmen, J., Dorsselaer, S. van, Smit, E., Gorter, A., & Vollebergh, W. (2008). Jeugd en riskant gedrag 2007. Kerngegevens uit het Peilstationsonderzoek scholieren. Utrecht: Trimbos-instituut.

  • Moss, H.B., Kirisci, L., Gordon, H.W., & Tarter, R.E. (1994). Neuropsychologic profile of adolescent alcoholics. Alcoholism: Clinical and Experimental Research, 18, 159-163.

    Google Scholar 

  • Nagel, B.J., Schweinsburg, A.D., Phan, V., & Tapert, S.F. (2005). Reduced hippocampal volume among adolescents with alcohol use disorders without psychiatric comorbidity. Psychiatry Research, 139, 181-190.

    Google Scholar 

  • Ouwehand, A.W., Kuijpers, W.G.T., Wisselink, D.J., Delden, E.B. van (2007). Kerncijfers verslavingszorg 2006: Landelijk Alcohol Drugs Informatiesysteem. Houten: IVZ.

  • Pitkänen, T., Lyyra, A., & Pulkkinen, L. (2005). Age of onset of drinking and the use of alcohol in adulthood: a follow-up study from age 8-42 for females and males. Addiction, 100, 652-661.

    Google Scholar 

  • Pyapali, G.K., Turner, D.A., Wilson, W.A., & Swartzwelder, H.S. (1999). Age and dose-dependent effects of ethanol on the induction of hippocampal long-term potentiation. Alcohol, 19, 107-111.

    Google Scholar 

  • Rodenburg, G., Spijkerman, R., Eijnden, R. van den, & Mheen, D. van de (2007). Nationaal prevalentieonderzoek middelengebruik 2005. Rotterdam: IVO.

  • Swartzwelder, H.S., Wilson, W.A., & Tayyeb, M.I. (1995). Age-dependent inhibition of long-term potentiation by ethanol in immature versus mature hippocampus. Alcoholism: Clinical and Experimental Research, 19, 1480-1485.

    Google Scholar 

  • Tapert, S.F., & Brown, S.A. (1999). Neuropsychological correlates of adolescent substance abuse: four-year outcomes. Journal of the International Neuropsychological Society, 5, 481-493.

    Google Scholar 

  • Tapert, S.F., Granholm, E.G., Leedy, N.G., & Brown, S.A. (2002). Substance use and withdrawal: neuropsychological functioning over 8 years in youth. Journal of the International Society, 8, 873-83.

    Google Scholar 

  • Tapert, S.F., Theilmann, R.J., Schweinsburg, A.D., e.a. (2003). Reduced fractional anisotropy in the splenium of adolescents with alcohol use disorder. Proceedings of the International Society of Magnetic Resonance Medicine, 11, 8217.

  • Tarter, R.E., Mezzich, A.C., Hsieh, Y.C., & Parks, S.M. (1995). Cognitive capacity in female adolescent substance abusers. Drug And Alcohol Dependence, 39, 15-21.

    Google Scholar 

  • Taylor, S.P., & Chermack, S.T. (1993). Alcohol, drugs and human physical aggression. Journal of Studies on Alcohol, 11, 78-88.

    Google Scholar 

  • Thomas, J., & Vos, T. de (2003). Actieplan Alcoholzorg: ‘verslag activiteiten over het jaar 2002’. Utrecht: GGZ-Nederland.

  • Valkenberg, H. (2007). Ongevallen waar alcohol of drugs bij betrokken zijn. Amsterdam: Stichting Consument en Veiligheid.

  • Valkenberg, H., Lely, N. van der, & Brugmans, M. (2007). Alcohol en jongeren: een ongelukkige combinatie. Medisch Contact (online), www.veiligheid.nl.

  • Verdurmen, J., Monshouwer, K., Dorsselaer, S. van, Bogt, T. ter, & Vollebergh, W. (2005). Alcohol use and mental health in adolescents: interactions with age and gender. Findings from the Dutch 2001 Health Behaviour in School-aged Children Survey. Journal of Studies on Alcohol, 66, 605-609.

    Google Scholar 

  • Vet, R., & Eijnden, R. van den (2007). Het gebruik van alcohol door jongeren en de rol van ouders: resultaten van twee metingen. Rotterdam: IVO.

  • Wells, J.E., Horwood, L.J., & Fergusson D.M. (2004). Drinking patterns in mid-adolescence and psychosocial outcomes in late adolescence and early adulthood. Addiction, 99, 1529-1541.

    Google Scholar 

  • Wells, S., Graham, K., Speechly, M., & Koval, J.J. (2005). Drinking patterns, drinking contexts and alcohol-related aggression among late adolescent and young adult drinkers. Addiction, 100, 933-944.

    Google Scholar 

  • White, H.R. (1987). Longitudinal stability and dimensional structure of problem drinking in adolescence. Journal of Studies on Alcohol, 50, 30-37.

    Google Scholar 

  • White, H.R. (1997). Longitudinal perspective on alcohol use and aggression during adolescence. In Galanter, M. (Ed.), Recent developments in alcoholism, Vol. 13. Alcoholism and violence (pp. 81-103). New York: Plenum Press.

  • Wit, J. de, Slot, W., & Aken, M. van (Eds.) (2004). Psychologie van de adolescentie. Basisboek. Baarn: HB.

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. www.bsl.nl/shop/tijdschrift-voor-verslaving-1574-1842.html

    Jacqueline Verdurmen

Authors
  1. Jacqueline Verdurmen
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. Dike van de Mheen
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  3. Margriet van Laar
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to Jacqueline Verdurmen.

Additional information

Dr. J. Verdurmen is wetenschappelijk medewerker bij het Trimbos-instituut te Utrecht.Prof. dr. D. van de Mheen is hoogleraar verslavingsonderzoek bij de Erasmus Universiteit te Rotterdam en directeur onderzoek en onderwijs bij het IVO te Rotterdam.Dr.M. van Laar is programmahoofd bij het Trimbos-instituut te Utrecht.

Rights and permissions

Reprints and permissions

About this article

Cite this article

Verdurmen, J., van de Mheen, D. & van Laar, M. Alcoholgebruik onder jongeren: hoe vaak en met welke gevolgen?. TVER 4, 4–15 (2008). https://doi.org/10.1007/BF03078931

Download citation

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/BF03078931

Search

Navigation