Samenvatting
Om ervaringen uit te wisselen en kennis op te bouwen zijn eenduidige en gedeelde begrippen nodig. Hoewel er in Nederland veel aandacht wordt besteed aan implementatie, ontbreken dergelijke begrippen voor het benoemen van implementatiestrategieën en beïnvloedende factoren. Daarom werd een project uitgevoerd dat tot doel had om deze te ontwikkelen. Het begrippenkader kwam tot stand door middel van literatuuronderzoek, besprekingen in de projectgroep, en toetsing bij 20 potentiële gebruikers van het begrippenkader. Het begrippenkader bestaat uit twee componenten: een korte typering van implementatiestrategieën (‘wat’) en beïnvloedende factoren bij implementatie (‘waarom’). Implementatiewerkers en –onderzoekers worden uitgenodigd dit begrippenkader te gebruiken bij de beschrijving van hun activiteiten.
Abstract
Conceptual framework for the ’what’ and ’why’ in implementation of innovations in patient care and prevention
A standardised and shared set of constructs is needed for effective exchange of experiences and development of evidence. While implementation has received much interest in The Netherlands, such set was not available for describing implementation interventions and determinants of change. Our project aimed to develop such set of constructs. The set was developed on the basis of literature review, discussion in the project group, and assessment in 20 potential users of the constructs. The set of constructs comprises two components: a short qualification of implementation interventions (‘what’) and of determinants for change (‘why’). Researchers and workers in the field of implementation are encouraged to use the constructs in descriptions of their activiteits.
Literatuur
Wensing M, Weijden T van der. Implementatie-onderzoek; veld en voorbeelden. Tijdschr Gezondheidswet 1999;77:119-21.
Eccles MP, Mitmann BS. Welcome to Implementation Science. BMC Implementation Science 2006;1:1.
Cozijnsen AJ, Vrakking WJ. Handboek Verandermanagement. Theorieën en strategieën voor organisatieverandering. Deventer: Kluwer, 2003.
Fleuren MAH, Wiefferink CH, Paulussen TGWM. Belemmerende en bevorderende factoren bij de implementatie van zorgvernieuwingen in organisaties. Leiden: TNO-PG, 2002.
Gezondheidsraad. Van implementeren naar leren: het belang van tweerichtingsverkeer tussen praktijk en wetenschap in de gezondheidszorg. Den Haag: Gezondheidsraad, 2000.
GHIP. Richtsnoer Good Healthcare Innovation Practice (GHIP) 1.0. Utrecht: GHIP, 2003.
Groenewegen PP, Bos GAM van den, Megchelen PJ van. Zorg, opvang en begeleiding van chronisch zieken. Van onderzoeksresultaten naar verbetering van zorg. Assen: Van Gorcum, 2004.
Grol R, Wensing M. Implementatie. Effectieve verandering in de patientenzorg. Maarssen: Elsevier, 2001.
Hommels LM, Molleman GRM. Handboek Prefffi. Utrecht: NIGZ, 2002.
Hulscher M, Wensing M, Grol R. Effectieve implementatie: theorieën en strategieën. Den Haag/Nijmegen: ZON/WOK, 2000.
Keijsers J, Paulussen T, Peters L, Fleuren M, Lammers F. Kennis beter benutten. Informatiegedrag van nationale beleidsmakers. Utrecht/Leiden: NIGZ/TNO, 2005.
KITTZ/LVV. Werkboek Implementatie wijkverpleegkundige standaarden. Utrecht: KITTZ/LVV, 2004.
Laurant M, Harmsen M, Wensing M. Implementatie van beweegprogramma’s voor ouderen. Belemmerende en bevorderende factoren voor succesvolle implementatie. Nijmegen: WOK, 2002.
NIGZ. Toelichting Preffi 2.0. Utrecht: NIGZ, 2003.
Pepels R, Linden B van der, Huijsmans R. Vooral doen! Handreiking voor succesvol implementeren van transmurale zorg. Assen: Van Gorcum, 2004.
Peters MAJ, Harmsen M, Laurant MGH, Wensing M. Ruimte voor verandering? Nijmegen: WOK, 2003.
Ravensbergen J, Friele R, Keijsers J, Wensing M, Klazinga N. In zicht. Nieuwe wegen voor implementatie. Assen: Van Gorcum, 2003.
Raad voor de Volksgezondheid en Zorg. Verspreiding van innovaties. Zoetermeer: RVZ, 2005.
RVZ. Van weten naar doen. Advies uitgebracht door de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg aan de Minister van Volsgezondheid, Welzijn en Sport. Zoetermeer: RVZ, 2005.
Saan H, Haes W de. Gezond effect bevorderen. Het organiseren van effectieve gezondheidsbevordering. Utrecht: NIGZ, 2005.
Schrijvers G, Oudendijk N, Vries P de, Hageman M. Moderne patiëntenzorg in Nederland. Van kennis naar actie. Maarssen: Elsevier, 2002.
Theunissen NCM, Pas SME te, Friele RD. Evaluatie implementatiemonitor ZonMW. Onderzoek naar de relatie tussen implementatieplannen en hun uitkomsten. Utrecht: Nivel, 2003.
Linge RH van, Heijnen-Kales Y, Leytens JAM et al. Verspreiding en implementatie van wetenschappelijke kennis in de verpleging. Den Haag/Utrecht: ZonMW/LVVV, 2001.
Splunteren PT van, Veld CJ in ‘t, Barneveld TA van. Implementatie van richtlijnen: kan het sneller? In: Everdingen JJE van et al. Evidence-based richtlijnontwikkeling. Een leidraad voor de praktijk. Houten: BSL, 2004.
Wensing M, Splunteren P van, Hulscher M, Grol R. Praktisch nieuw. Implementatie van vernieuwingen in de gezondheidszorg. Assen: Van Gorcum, 2000.
Bartholomew LK, Parcel GS, Kok G, Gottlieb NH. Intervention mapping. Designing theory- and evidence-based health promotion programs. Boston: McGraw-Hill, 2001.
Greenhalgh T, Robert G, Bate P, Kyriakidou O, Macfarlane F, Peacock A. How to spread good ideas. A systematic review of the literature on diffusion, dissemination and sustainability of innovations in heath service delivery and organisation. Report for the National Co-ordinating Centre for NHS Service Delivery and Organisation R & D. London: NCCSDO, 2004.
Rogers EM. Diffusion of Innovations. New York: Free Press, 2003 (5th ed). Thorsen T, Mäkelä M. Changing professional practice. Theory and practice of clinical guidelines implementation. Copenhagen: Danish Institute of Health Services Research and Development, 1999.
Wensing M, Bosch M, Foy A, Van der Weijden T, Eccles M, Grol R. Factors in theories on behaviour change to guide implementation and quality improvement in healthcare: a qualitative literature review. Nijmegen: WOK, 2005.
Grol R, Wensing M. Implementatie. Effectieve verbetering van patiëntenzorg. Maarsen: Elsevier Gezondheidszorg, 2006 (tweede druk).
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Additional information
UMC St Radboud, Kwaliteit van zorg (WOK), Nijmegen
RU, Noordelijk Centrum voor Gezondheidsvraagstukken, Groningen
TNO Kwaliteit van zorg, Leiden
NIVEL, Utrecht
NIGZ, Woerden
ZonMW, Den Haag
AMC, Sociale Geneeskunde, Amsterdam
UMC St Radboud, Kwaliteit van zorg (WOK), Nijmegen
Dr. M. Wensing, UMC St Radboud, Postbus 9101, 6500 HB Nijmegen, tel: 024-3614227
Voor publicatie aanvaard in januari 2007.
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Plas, M., Fleuren, M., Friele, R. et al. Begrippenkader voor het ‘wat’ en het ‘waarom’ bij implementatie van vernieuwingen in patiëntenzorg en preventie. TVGW 85, 160–165 (2007). https://doi.org/10.1007/BF03078642
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03078642