Samenvatting
Motorische schrijfproblemen komen veel voor en hebben vaak een directe relatie met problemen in de fijne motoriek. De meeste van deze problemen zijn met fysiotherapie succesvol te behandelen.
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Literatuur
Cornhill H, Case-Smith J. Factors that relate to good and poor handwriting. The American Journal of Occupational Therapy 1996;50(9):732-9.
Daly CJ, Kelley GT, Krauss A. Relationship between visual-motor integration and handwriting skills of children in kindergarten: a modified replication study. The American Journal of Occupational Therapy 2003;57(4):459-62.
Hamstra-Bletz E. Het kinderhandschrift: Ontwikkeling en beoordeling. Proefschrift. Leiden: Rijksuniversiteit Leiden, 1993.
Hamstra-Bletz E, Bie J de, Brinker BPLM den. Beknopte beoordelingsmethode voor kinderhandschriften, experimentele versie. Lisse: Swets en Zeitlinger, 1987.
Hamstra-Bletz E, Blöte AW. A longitudinal study on dysgraphic handwriting in primary school. Journal of Learning Disabilities 1993;26(10):689-99.
Hamsta-Bletz L, Blöte AA, Meulenbroek RGJ. Normale en dysgrafische schrijfontwikkeling bij kinderen, een overzicht van recent onderzoek, deel I. Onderzoek naar de voorbereiding en uitvoering van schrijfbewegingen. Stem-, Spraak- en Taalpathologie 1995;4(3):145-71.
Hemminger U, Roth E, Schneck S. Diagnostic testing methods for skill assesment in reading, writing and arithmetic, A critical review. Zeitschrift fur Kinder- und Jugendpsychiatrie und Psychotherapie 2000;28(3):188-201.
Hulstijn W, Mulder T. Stoornissen in de fijne motoriek: een poging tot diagnostiek. In: Thomassen AJWM, Galen G van, Klerk L de. Studies over schrijfmotoriek. Theorie en toepassingen in het onderwijs. Lisse: Swets en Zeitlinger, 1985.
Jongmans MJ, Linthorst-Bakker E, Westenberg Y. Use of a task-oriented self-instruction method to support children in primary school with poor handwriting quality and speed. Human movement science 2003;22(4-5):549-66.
Landelijke Pedagogische Centra. Praxis 16: Pedagogisch-Didaktisch onderzoek. Den Bosch: Malmberg, 1979.
Leeslijn, onderwijsleerpakket. Regionaal Pedagogisch Centrum Zeeland. Amsterdam: Meulenhof Educatief bv, 1990.
Leemrijse Ch, Meijer OG, Vermeer A. De effectiviteit van Le Bon Depart en sensorische integratie therapie voor kinderen met developmental coordination disorder. Nederlands Tijdschrift voor Fysiotherapie 2001;111(2):43-51.
Marr D, Cermak S, Cohn ES. Fine motor activities in Head Start and kindergarten classrooms. The American Journal of Occupational Therapy 2003;57(5):550-7.
Niemeijer AS, Schoemaker MM, Smits-Engelsman BCM. Kinderen met developmental coordination disorder. Welke kinderen krijgen hulp in de eerstelijnskinderfysiotherapie? Tijdschrift voor Kindergeneeskunde 2003;71(5):197-202.
Offringa M, Assendelft WJJ, Scholten RJPM. Inleiding in evidence-based medicine. Houten/Diegem: Bohn Stafleu van Loghum, 2000.
Rosenblum S, Weiss PL, Parush S. Product and process evaluation of handwriting difficulties. Educational Psychology Review 2003;15(1).
Sassoon R, Nimmo-Smith I, Wing AM. An analysis of children’s penhold. In: Kao HSR e.a. (eds). Graphonomics, Contemporary research in handwriting. Amsterdam: North Holland Publishers, 1986:93-106.
Schoemaker MM, Niemeijer AS, Reynders K. Effectiveness of neuromotor task training for children with developmental coordination disorder: a pilot study. Neural Plasticity 2003;10(1-2):155-63.
Schoemaker MM, Hijlkema MGJ, Kalverboer AF. Physiotherapy for clumsy children. An evaluation study. Developmental medicine and child neurology 1994;36:143-55.
Schoot F van der, Bechger T. Balans van handschriftkwaliteit in het primair onderwijs. Citogroep, 1999. www.citogroep.nl/po/ppon/nedtaal/balans22-hst1-3.pdf.
Simons J, Defourny V. Overeenkomst tussen het oordeel van de leerkracht en het resultaat op de Beknopte Beoordelingsmethode voor Kinderhandschriften bij Vlaamse kinderen. Kinderfysiotherapie 2004;16(41):6-13.
Smits-Engelsman B, Stevens M, Vrenken I, Hagen A van. `Systematische Opsporing Schrijfproblemen’ (SOS): een hulpmiddel voor leerkrachten bij het signaleren van motorische schrijfproblemen van leerlingen in het Basis en Speciaal Onderwijs. Tijdschrift voor kinderfysiotherapie 2005 (in druk).
Smits-Engelsman BCM, Portier SJ. Motoriek en schrijven. Deel 1: Motorische ontwikkeling en schrijfproblemen. Deel 2: Empirisch onderzoek bij kinderen met schrijfproblemen. Nederlands Tijdschrift voor Fysiotherapie 1991;101:235-49.
Smits-Engelsman BCM, Galen GP van, Michels GJ. Beoordeling van het motorisch niveau en de schrijfmotoriek van basisschoolleerlingen door leerkrachten. Tijdschrift voor Onderwijsresearch 1995;20(4):285-99.
Smits-Engelsman BCM, Schoemaker MM, Jansen MPHT. Fysiotherapie bij schrijfproblemen, een effectevaluatie. Nederlands Tijdschrift voor Fysiotherapie 1996;6:156-66.
Smits-Engelsman BCM, Vrenken I, Stevens M. Systematische Opsporing Schrijfproblemen (SOS). Een hulpmiddel voor leerkrachten bij het signaleren van motorische schrijfproblemen van leerlingen in primair onderwijs. Breda: Hogeschool Brabant, 1999.
Smits-Engelsman BC, Niemeijer AS, Galen GP van. Fine motor deficiencies in children diagnosed as DCD based on poor grapho-motor ability. Human movement science 2001;20(1-2):161-82.
Author information
Authors and Affiliations
Additional information
Kinderfysiotherapeute, Master Specialized Physical Therapy, Centrum voor Multidisciplinaire Jeugdhulpverlening Tandem, locatie Wessem; praktijk voor fysiotherapie ‘Helwegen & Peters’ te Wessem.
Hoofd Master- en Post-bacheloropleidingen Fysiotherapie, Avans+ University for professionals, Breda; Motor control lab, hoogleraar Faculteit Bewegings- en Revalidatiewetenschappen KULeuven, Leuven, België.
Rights and permissions
About this article
Cite this article
van Bommel-Rutgers, I., Smits-Engelsman, B.C.M. Is de SOSr een valide meetinstrument om motorische schrijfproblemen op te sporen?. STIM 24, 222–232 (2005). https://doi.org/10.1007/BF03076145
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03076145