Abstract
Mantelzorgers zijn in toenemende mate onmisbaar geworden om de vraag naar thuiszorg uit de samenleving op te vangen. Voor een goed functioneren van de gezondheidszorg en voor het welbevinden van - mantelzorgers is van belang dat er aandacht uitgaat naar de positie van mantelzorgers en naar de knelpunten die mantelzorgers in de zorgpraktijk ervaren. Een van de oorzaken van deze knelpunten heeft te maken met onduidelijkheid in de zorgpraktijk, in de opleidingen in de gezondheidszorg, in de theorievorming en in het beleid over de betekenis van het concept mantelzorg. Om de positie van mantelzorgers te kunnen bepalen en om te werken aan een oplossing voor hun knelpunten is allereerst duidelijkheid nodig over de betekenis van het begrip mantelzorg, over de specifieke kenmerken van mantelzorg en over de plaats van mantelzorg in relatie tot andere typen van zorg. Zo wordt in dit artikel een vergelijking gemaakt van verschillende definities van mantelzorg die in de literatuur voorkomen. Aan de hand van de kenmerken die mantelzorg karakteriseren wordt een nieuwe definitie van mantelzorg geformuleerd. Om de positie van mantelzorg ten opzichte van andere typen van zorg te bepalen wordt in dit artikel dieper ingegaan op de relatie tussen mantelzorg en formele zorg en tussen mantelzorg en informele zorg. De aandacht is wat betreft de laatstgenoemde relatie vooral gericht op de verhouding tussen mantelzorg, vrijwilligerswerk en zelfhulp.
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Notes
Het promotieonderzoek wordt verricht aan de Universiteit van Tilburg door Drs. D.M. Beneken genaamd Kolmer in kader van het onderzoeksprogramma Tranzo.
Uit het interview met ex-mantelzorger L.V. (26 november 2001).
Deze definitie is in 1990 door Kwekkeboom geïntroduceerd en overgenomen door de NRV (Tjadens & Duijnstee, 1999).
Uit het e-mail contact met de Landelijke Organisatie Thuisverzorgers (LOT) op 22 november 2001.
Bronnen onder meer: Tweede Kamer 20002001, 27401, nr. 65; Studiedag ‘Informele zorg in Noord-Brabant’ op 8 november 2001 gehouden te Vught.
Het onderscheid tussen vrijwilligerszorg en zelfhulp wordt buiten beschouwing gelaten aangezien het hier om de relatie gaat tussen mantelzorg en andere vormen van informele zorg.
Uit het interview met ex-mantelzorger L.V. (26 november 2001).
Literatuurlijst
[1] Bakker, H., Ontspoorde zorg. Overbelasting en ontsporing in mantelzorg voor ouderen. Utrecht: Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn (NIZW), 2001.
[2] Beneken genaamd Kolmer, D.M. & Bongers, I.M.B., Ondersteuning, erkenning en welzijn van mantelzorgers: verslag van een verkennende studie naar de positie van mantelzorgers in Nederland. Tilburg: Universiteit van Tilburg, 2002.
[3] Boer, T.W. de, Kritisch denken. Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds, 2001.
[4] Brabantse Raad van Mantelzorgers Noord-Brabant, Werkplan 2001: Positionering en (h)erkenning van mantelzorgers in Noord-Brabant. Tilburg: 2001.
[5] Cox, S. & Long, K. du, Onzichtbaar aanwezig. Een verkenning van mantelzorg voor Turkse en Marokkaanse ouderen in Noord-Brabant. Tilburg: Instituut voor advies, onderzoek en ontwikkeling in Noord-Brabant (PON), 2001.
[6] Doef, M. van der, Mantelzorg tegen betaling? Meningen van mensen uit Tilburg. Medisch Contact, (1991), 46, 25, pp. 798-800.
[7] Govaart, M.M. & Morée, M., Georganiseerde naastenliefde. Contradictie of wenkend perspectief? In: Hortulanus, R.P. & Machielse, J.E.M. (red.), Wie is mijn naaste? Het Sociaal Debat Deel 2. 's-Gravenhage: Elsevier bedrijfsinformatie, 2000.
[8] Hattinga Verschure, 1981
[9] Huizenga, J., Hattinga Verschure, goeroe van de mantelzorg. Het ziekenhuis: orgaan van de Nationale Ziekhuisraad, (1995), 25, 23-24, pp. 32-35.
[10] Huybregts, S., Vrouwen mogen niet worden gedwongen full-time mantelzorgster te zijn. Vrouwenbelangen, (1993), 58, 2, pp. 810.
[11] Knipscheer, C. P. M., Het primaat van informele zorg. In: H. Dokter, P. van Lieshout & B. Schadé (red.), Zorg aan huis: een standvan zaken. Utrecht: De Tijdstroom, 1996.
[12] Kooijman, C.J.C.M., Mantelzorg inschakelen bij medische handelingen – Hoe ver kan de huisarts gaan? Medisch contact, (1999), 54, 40, pp. 1360-1362.
[13] Nationale Raad voor de Volksgezondheid, Ondersteuning Mantelzorg. Zoetermeer: Nationale Raad voor de Volksgezondheid, 1991.
[14] Potting, M., Van je familie…zorg, familie en sekse in de mantelzorg. Amsterdam: Aksant (Proefschrift), 2001.
[15] Provincie Noord-Brabant, Studiedag ‘Informele zorg in Noord-Brabant’, 2001.
[16] Sociaal en Cultureel Planbureau, De sociale staat van Nederland 2001. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, 2001.
[17] Swinkels, M., De zorg gaat door! Participatie van mantelzorgers. Tilburg: Instituut voor advies, onderzoek en ontwikkeling in Noord-Brabant (PON), 2001.
[18] Tweede Kamer, Zorg Nabij: notitie over mantelzorgondersteuning, 27401, nr. 65, 2000-2001.
[19] Tjadens, F.L.J. & Duijnstee, M.S.H., Visie op mantelzorg. Utrecht: NIZW, 1999.
[20] Van Dale, Groot Woordenboek der Nederlandse Taal. Utrecht: Van Dale lexicografie, 1999.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Additional information
Voor nadere informatie kunt u terecht bij Deirdre Beneken genaamd Kolmer
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Beneken genaamd Kolmer, D. Mantelzorg conceptueel verhelderd. ONGE 28, 231–235 (2004). https://doi.org/10.1007/BF03071419
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03071419