Samenvatting
In 2006 is de multiprofessionele Richtlijn Complex Regionaal Pijnsyndroom type I (CRPS I) gepresenteerd over de diagnostiek en behandeling van dit syndroom, ook wel posttraumatische dystrofie (PD) of sympathische reflexdystrofie (SRD) genaamd (Richtlijn Complex Regionaal Pijn Syndroom type I, 2006).
Literatuur
Bengtson K. Physical modalities for complex regional pain syndrome. Hand Clin 1997;13(3):443-54.
Bruehl S, Harden RN, Galer BS, Saltz S, Bertram M, Backonja M e.a. External validation of IASP diagnostic criteria for Complex Regional Pain Syndrome and proposed research diagnostic criteria. International Association for the Study of Pain. Pain 1999;81(1-2):147-54.
Fialka V, Wickenhauser J, Engel A, Schneider B. [Sympathetic reflex dystrophy. Effectiveness of physical therapy treatment of Sudeck’s syndrome]. Fortschr Med 1992;110(9):146-8.
Gordon N. Reflex sympathetic dystrophy. Brain Dev 1996;18(4):257-62.
Kesler RW, Saulsbury FT, Miller LT, Rowlingson JC. Reflex sympathetic dystrophy in children: treatment with transcutaneous electric nerve stimulation. Pediatrics 1988;82(5):728-32.
Khadilkar A, Milne S, Brosseau L, Robinson V, Saginur M, Shea B e.a. Transcutaneous electrical nerve stimulation (TENS) for chronic low-back pain. Cochrane Database Syst Rev 2005;(3):CD003008.
Lee BH, Scharff L, Sethna NF, McCarthy CF, Scott-Sutherland J, Shea AM e.a. Physical therapy and cognitive-behavioral treatment for complex regional pain syndromes. J Pediatr 2002;141(1):135-40.
McCabe CS, Haigh RC, Ring EF, Halligan PW, Wall PD, Blake DR. A controlled pilot study of the utility of mirror visual feedback in the treatment of complex regional pain syndrome (type 1). Rheumatology (Oxford) 2003;42(1):97-101.
Merskey H, Bogduk K. Classification of chronic pain: definitions of chronic pain syndromes and definition of pain terms. Seattle: IASP Press, 1994.
Moseley GL. Graded motor imagery is effective for long-standing complex regional pain syndrome: a randomised controlled trial. Pain 2004;108(1-2):192-98.
Oerlemans HM, Oostendorp RA, Boo T de, Goris RJ. Pain and reduced mobility in complex regional pain syndrome I: outcome of a prospective randomised controlled clinical trial of adjuvant physical therapy versus occupational therapy. Pain 1999;83(1):77-83.
Oerlemans HM, Oostendorp RA, Boo T de, Laan L van der, Severens JL, Goris JA. Adjuvant physical therapy versus occupational therapy in patients with reflex sympathetic dystrophy/complex regional pain syndrome type I. Arch Phys Med Rehabil 2000;81(1):49-56.
Oerlemans HM, Oosterhof J, Oostendorp RAB. Fysiotherapie bij posttraumatische dystrofie/Complex Regional Pijn Syndroom type I: analyse van het fysiotherapeutisch behandelprotocol. Ned Tijdschr Fysiother 2003;113:2-10.
Richtlijn Complex Regionaal Pijn Syndroom type I. Alphen aan den Rijn: Uitgever Van Zuiden, 2006.
Robaina FJ, Dominguez M, Diaz M, Rodriguez JL, Vera JA de. Spinal cord stimulation for relief of chronic pain in vasospastic disorders of the upper limbs. Neurosurgery 1989;24(1):63-7.
Severens JL, Oerlemans HM, Weegels AJ, Hof MA 't, Oostendorp RA, Goris RJ. Cost-effectiveness analysis of adjuvant physical or occupational therapy for patients with reflex sympathetic dystrophy. Arch Phys Med Rehabil 1999;80(9):1038-43.
Stanton-Hicks M, Janig W, Hassenbusch S, Haddox JD, Boas R, Wilson P. Reflex sympathetic dystrophy: changing concepts and taxonomy. Pain 1995;63(1):127-33.
Veldman PH, Reynen HM, Arntz IE, Goris RJ. Signs and symptoms of reflex sympathetic dystrophy: prospective study of 829 patients. Lancet 1993;342(8878):1012-16.
Wilgen CP van, Geertzen JHB, Dijkstra PU. Complex Regionaal Pijn Syndroom type 1, behandeld als een chronisch pijnsyndroom. Ned Tijdschr Fysiother 2002;112:69-76.
Author information
Authors and Affiliations
Additional information
Senior beleidsmedewerker Paramedisch Onderzoek, Staf Zorg, Universitair Medisch Centrum St Radboud, Nijmegen.
Epidemioloog en onderzoeker, afdeling Revalidatie, Universitair Medisch Centrum Groningen, Groningen.
Emeritus hoogleraar Paramedische Wetenschappen, afdeling Kwaliteit van Zorg, Universitair Medisch Centrum St Radboud, Nijmegen; wetenschappelijk directeur Nederlands Paramedisch Instituut, Amersfoort.
Waarnemend hoofd Paramedische Wetenschappen, afdeling Kwaliteit van Zorg; hoofd Afdeling Kinderfysiotherapie, Universitair Medisch Centrum St Radboud, Nijmegen.
Bijlage 1 Fysiotherapeutisch protocol bij een pijncontingente benadering (UMC St Radboud Nijmegen).
Bijlage 1 Fysiotherapeutisch protocol bij een pijncontingente benadering (UMC St Radboud Nijmegen).
Uitgangspunt:
-
1.
‘With pain no gain’
-
2.
De behandeling behoort geen pijnvermeerdering te geven of de pijn dient op korte termijn (één à twee uur na behandeling) naar het oude niveau terug te keren.
-
3.
Pas in een late fase kán ervoor worden gekozen een ander criterium dan de pijn als leidraad te nemen.
Algemene doelstelling:
De patiënt krijgt zoveel mogelijk controle over zijn klachten.
Behandeldoelen:
De hulpvraag van de patiënt bepaalt de prioritering van de behandeldoelen, die bestaan uit:
-
1.
verhogen van de controle over de pijn en het optimaliseren van het omgaan met de klacht: door de patiënt te informeren en adviseren (adviesgesprek bijv. bespreken van een dagactiviteitenschema) of ontspanningsoefeningen;
-
2.
behoud van een zo normaal mogelijk houdings- en bewegingspatroon, evenals het voorkómen van veranderingen in aangrenzende gewrichten en spieren (bijv. door verkortingen);
-
3.
uitdoven van nocisensorische bron met inbegrip van een eventuele disregulatie, bijvoorbeeld door TENS-behandeling, bindweefselmassage, oefentherapie ter pijndemping, desensibilisering, of het tijdelijk en beperkt gebruik van een draagdoek of spalk;
-
4.
verbeteren van vaardigheden, bijvoorbeeld door het oefenen van (compensatoire) vaardigheden, trainen van vaardigheden en door houdings- en bewegingsinstructie;
-
5.
zodra de pijn onder controle is: het verbeteren van de beweeglijkheid van de gewrichten met het accent op het actief en functioneel bewegen.
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Oerlemans, H.M., Dijkstra, P.U., Nijhuis-van der Sanden, M.W.G. et al. Multiprofessionele evidence-based richtlijn voor diagnose en behandeling van volwassen patiënten met CRPS type I. STIM 26, 103 (2007). https://doi.org/10.1007/BF03063066
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03063066