semenvatting
In zijn oratie gaat Wim Trijsburg in op de dreigende tweespalt in de psychotherapie: enerzijds de opvatting dat de therapeut een neutrale persoon moet zijn die een abstinente positie moet innemen; anderzijds de erkenning van de ‘reële’ invloed van de therapeut in de therapeutische relatie en het therapieproces. Deze tweespalt lijkt samen te hangen met twee onderliggende tegenstellingen, namelijk het therapeutische monisme versus eclecticisme en specificiteit versus universaliteit. In zijn ordeningsschema (op p. 405) kunnen volgens Trijsburg verschillende groepen van interventies uit de monistische en universalistische modellen geplaatst worden, waarbij deze eerder als elkaar aanvullend dan als aan elkaar tegengesteld moeten worden gezien. Aldus kunnen specifieke interventies een toegevoegde waarde hebben die het effect van de aanwezige gemeenschappelijke factoren versterken. Trijsburg illustreert dat met (eigen) onderzoek naar gehechtheidsstijlen. Duidelijk wordt dat de afstemming op de gehechtheidsstijl van de cliënt van belang is voor wat er vervolgens in de therapie gebeurt. Het geschetste model lijkt dan ook potentieel van grote betekenis voor het begrijpen van het verloop van psychotherapieën. (Samenvatting door de redactie)
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Notes
Ter wille van de eenvoud, en niet om andere psychotherapieën tekort te doen, beperk ik mij hierna tot individuele psychotherapie. De gesignaleerde kwesties zijn uiteraard ook van toepassing op deze andere vormen van psychotherapie.
In verschillende fasen werd aan dit onderzoek meegewerkt door studenten. Dit waren achtereenvolgens: Gabriëlle Frederiks (UvA, eerste onderzoek), Maria Gorlee (RUL, tweede onderzoek), Elly Klouwer (UvA, derde onderzoek), Stefan Joosten (UvA, vierde onderzoek), René Abrahamse (UvA, vierde onderzoek) en Almuth Wilmsmeier (UvA).
Voor het betrouwbaarheidonderzoek stelden de Centrale Rino-groep (Utrecht) en de Open Universiteit Nederland (prof. dr. H.T. van der Molen) de videobanden beschikbaar.
Literatuur
Anzion, P. (2001). ‘Een patiënt komt niet verder dan zijn therapeut.’ Jos Dijkhuis over de opleiding tot psychotherapeut. Tijdschrift voor Psychotherapie, 27, 218-237.
Arkowitz, H. (1992). A common factors therapy for depression. In J.C. Norcross & M.R. Goldfried (red.), Handbook of Psychotherapy Integration (pp. 402-432). New York: Basic Books.
Frank, J.D., & Frank, J.B. (1991). Persuasion and Healing. A Comparative Study of Psychotherapy (3rd ed.). Baltimore/Londen: The John Hopkins University Press.
Freud, S. (1990/1910). De toekomstkansen van de psychoanalytische therapie, Sigmund Freud. Nederlandse Editie - PB 1 (pp. 9-24). Meppel: Boom.
Hardy, G.E., Stiles, W.B., Barkham, M., & Startup, M. (1998). Therapist responsiveness to client interpersonal styles during time-limited treatments for depression. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 66, 304-312.
Jonker, K., & De Vries, J. (2000). Interpersoonlijke psychotherapie bij depressie; een vorm van integratieve psychotherapie?! In R.W. Trijsburg, S. Colijn, E. Collumbien & G. Lietaer (red.), Handboek Integratieve Psychotherapie (pp. VII 7, pp. 1-20). Utrecht: De Tijdstroom.
Karasu, T.B. (1986). The specificity versus nonspecificity dilemma:Toward identifying therapeutic change agents. The American Journal of Psychiatry, 143, 687-695.
Keijsers, G.P.J., Schaap, C.P.D.R., & Hoogduin, C.A.L. (2000). The impact of interpersonal patient and therapist behavior on outcome in cognitive behavior therapy. A review of empirical studies. Behavior Modification, 24, 264-297.
Klerman, G.L., & Weissman, M.M. (1993). New Applications of Interpersonal Psychotherapy. Washington, D.C.: American Psychiatric Press.
Klerman, G.L., Weissman, M.M., Rounsaville, B.J., & Chevron, E.S. (1984). Interpersonal Psychotherapy for Depression. New York: Basic Books.
Kwee, M.G.T. (1984). Klinische Multimodale Gedragstherapie. Lisse: Swets & Zeitlinger.
Kwee, M.G.T., & Kwee-Taams, M.K. (1994). Multimodale therapie als integrale benadering, geïllustreerd bij depressie. In M.G.T. Kwee & M.K. Kwee-Taams (red.), Klinische Gedragstherapie in Nederland en Vlaanderen (pp. 220-261). Delft: Eburon.
Lambert, M.J., & Bergin, A.E. (1994). The effectiveness of psychotherapy. In A.E. Bergin & S.L. Garfield (red.), Handbook of Psychotherapy and Behavior Change (4th ed., pp. 143- 189). New York: Wiley.
Lazarus, A.A. (1976). Multimodal Behavior Therapy. New York: Springer.
Lazarus, A.A. (1992). Multimodal therapy: Technical eclecticism with minimal integration. In J.C. Norcross & M.R. Goldfried (red.), Handbook of Psychotherapy Integration (pp. 231-263). New York: Basic Books.
Markowitz, J.C. (red.). (1998). Interpersonal Psychotherapy. Washington, D.C.: American Psychiatric Press.
Messer, S.B. (1992). A critical examination of belief structures in integrative and eclectic psychotherapy. In J.C. Norcross & M.R. Goldfried (red.), Handbook of Psychotherapy Integration (pp. 130-165). New York: Basic Books.
Safran, J.D., & Muran, J.C. (2000). Negotiating the Therapeutic Alliance. A Relational Treatment Guide. New York: Guilford Press.
Strupp, H.H., & Hadley, S.W. (1979). Specific vs. nonspecific factors in psychotherapy. Archives of General Psychiatry, 36, 1125-1136.
Trijsburg, R.W. (1995). Interactie en suggestie in psychoanalytische behandelingen. Tijdschrift voor Psychotherapie, 21, 85-99.
Trijsburg, R.W. (1997). De zaak van de integrationisten. Een beschouwing naar aanleiding van Norcross’ en Goldfrieds Handbook of Psychotherapy Integration (1992). Tijdschrift voor Psychotherapie, 23, 48-68.
Trijsburg, R.W., Knaevelsrud, C., & Vervaeke, G. (2001). De therapeutische relatie en de werkalliantie. In R.W. Trijsburg, S. Colijn, E. Collumbien & G. Lietaer (red.), Handboek Integratieve Psychotherapie (1.2.3, pp. 1-36). Utrecht: De Tijdstroom.
Trijsburg, R.W., Lietaer, G., Dekeyser, M., & Colijn, S. (2005). Psychotherapie-integratie in Nederland en Vlaanderen: Bevindingen uit een enquête-onderzoek. In R.W. Trijsburg, S. Colijn, E. Collumbien & G. Lietaer (red.), Handboek integratieve psychotherapie (1 1.1, pp. 1-25). Utrecht: De Tijdstroom.
Vrugt, A. (2002). Non-verbale communicatie. In R.W. Trijsburg, S. Colijn, E.C.A. Collumbien & G. Lietaer (red.), Handboek Integratieve Psychotherapie (I 4.6, pp. 1-25). Utrecht: De Tijdstroom.
Wachtel, P.L., & Seckinger, R.A. (2001). Cyclische psychodynamiek. In R.W. Trijsburg, S. Colijn, E.C.A. Collumbien & G. Lietaer (red.), Handboek Integratieve Psychotherapie (VII 6, pp 1-24). Utrecht: De Tijdstroom.
Author information
Authors and Affiliations
Additional information
Interventions and interactions in psychotherapy
In his inaugural address Wim Trijsburg drew the attention of his audience to the impending discordance between psychotherapists: on the one side there are people who stick to the idea that the position of the therapist has to be neutral and abstinent to be effective; at the other pole one finds people who think that therapy can profit from the ‘real’ relationship between the patient and the therapist. Conflicting notions on therapeutic monism versus eclecticism and specificity versus universality (common factors) seem to underlie these contrasting views. The author presents a model in which a diversity of therapeutic interventions stemming from monistic and universal theories can be subsumed successfully, being mutually complementary rather than conflicting. Together they enforce the efficacy of common factors operating in the therapeutic dyad. The author underpins his position by presenting preliminary results of (his own) investigations on the effect of the match between client’s and therapist’s attachment styles on the quality of the therapeutic relationship. (Summary by the editors)
prof. dr. r.w. trijsburg was tot zijn dood op 8 april 2007 hoogleraar psychotherapie aan Erasmus MC en Nihes, Rotterdam en aan de Universiteit van Amsterdam.
Rede uitgesproken ter gelegenheid van de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar in de vernieuwing van de theoretische grondslagen van de psychotherapie aan de Universiteit van Amsterdam op woensdag 26 september 2001.
De auteur dankt Leo de Nobel voor zijn even kritische als welwillende lezing van het manuscript van deze rede.
Opmerking redactie: deze oratie is eerder uitgegeven door ©Vossiuspers UvA, Amsterdam 2002, en zij wordt hier met hun toestemming nogmaals gepubliceerd.
About this article
Cite this article
Trijsburg, R.W. Interventies en interacties in de psychotherapie. PSIE 33, 259–268 (2007). https://doi.org/10.1007/BF03062306
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03062306