Samenvatting:
Dit artikel beschrijft de kenmerken en effecten van een sociaal-emotioneel vaardigheidsprogramma voor leerlingen uit de derde klas van het voortgezet onderwijs. Een experimentele (n = 412) en een controlegroep (n = 546) werden vergeleken op twee tijdstippen (direct na het programma en twaalf maanden na de voormeting). Leerlingen uit de experimentele groep bleken in vergelijking met die uit de controlegroep significant te zijn vooruitgegaan op: geloof in persoonlijke effectiviteit, zelfwaardering, spanning bij het adequaat uiten van negatieve emoties, intentie om sociale en emotionele vaardigheden te gebruiken en relatie met klasgenoten. Geen verschillen werden gevonden met betrekking tot het adequaat uiten van negatieve emoties en de relatie met leerkrachten.
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Literatuur
Andrews, B. (1998). State of the art: self-esteem. The Psychologist, 11, 339-342.
Ashton , P. T., & Webb, R. B. (1986). As making a difference: teacher’ sence of efficacy and student achievement. New York: Longman.
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84, 191-215.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.
Bartels, A. J. (1986). Sociale-vaardigheidstraining voor probleemjongeren. Lisse: Swets & Zeitlinger.
Bijstra, J. O., & Jackson, S. (1998). Social skills training with early adolescents: Effects on social skills, well-being, self-esteem and coping. European Journal of Psychology of Education, xiii, 569-583.
Bijstra, J. O., & Oostra, L. (1995). Sociale vaardigheid van adolescenten in kaart gebracht.Kind en Adolescent, 16, 244-253.
Buhrmester, D. (1990). Intimacy of friendship, interpersonal competence, and adjustment during preadolescence and adolescence. Child Development, 61, 1101-1111.
Campbell, D. T., & Stanley, J. C. (1963). Experimental and quasi-experimental designs for research. Chicago, il: Rand McNally.
Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral science. Hillsdale, nj: Erlbaum.
Collot d'Escury-Koenigs, A. M. (1995). Sociale vaardigheidstrainingen voor kinderen. Indicaties, effecten, knelpunten. Lisse: Swets & Zeitlinger.
Dekkers, B., & Van der Meijden, M. (1994). ‘Zeg Nou Zelf’, een introductie in sociale weerbaarheid voor de bovenbouw van de basisschool. In R. Sanderman, & W. J. A. Van den Heuvel (Red.), Jeugd en Gezondheid, presentaties gehouden tijdens een symposium van de programmacommissie Determinanten. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen.
Diekstra, R. F. W. (2003). De grondwet van de opvoeding. Uithoorn: Karakter Uitgevers B.V.
Diekstra, R. F. W., & Dassen, W. F. M. (1976). Rationele therapie. Een inleidend overzicht met therapeut instructie materiaal. Amsterdam: Swets & Zeitlinger.
Diekstra, R. F. W., & Gravesteijn, J. C. (1998). De levensvaardigheden vragenlijst. Rotterdam: ggd Rotterdam e.o.
Diekstra, R. F. W., & Gravesteijn, J. C. (2002). Modules:‘het leren presenteren van jezelf’, ‘het leren omgaan met emotionele problemen’ en ‘het leren omgaan met agressief gedrag’. Rotterdam: ggd Rotterdam e.o.
Diekstra, R. F. W., Knaus, W. J., & Ruys, T. (1982). Rationeel Emotieve Educatie, een trainingsprogramma voor kinderen en volwassenen. Lisse: Swets & Zietlinger.
Ellis, A. (1962). Reason and Emotion in psychotherapy. New York: Lyle Stuart.
Fuligni, A. J., & Eccles, J. S. (1993). Perceived parent-child relationships and early adolescents' orientation towards peer. Developmental Psychology, 29, 622-632.
Furnham, A. (1996). Social skills training with adolescents and young adults. In C. R. Hollin, & P. Trower (Eds.), Handbook of social skills training (pp. 33-57). Oxford: Pergamon Press.
Gibson-Cline, J. (1996). Adolescence from crisis to coping. Butterworth-Heinemann Ltd.
Goleman, G. (1995). Emotional Intelligence. New York: Bantam Books.
Gravesteijn, J. C., & Diekstra, R. F. W. (1998). Levensvaardigheden; een sociaal-emotioneel vaardigheidsprogramma voor adolescenten. Een lesprogramma. Rotterdam: ggd Rotterdam e.o.
Gravesteijn, J. C., & Diekstra, R. F. W. (1999). Levensvaardigheden; een vak apart. Interne publicatie. Rotterdam: ggd Rotterdam e.o.
Greenberg, M. T., & Kusché, C. A. (1998). Promoting alternative thinking strategies. Colorado: Institute of Behavioral Sciences, University of Colorado.
Harter, S. (1985). Process underlying the construction, maintenance and enhancement of the self concept in children. In J. Suls, & A. Greenwald (Eds.), Psychological perspectives on the self (pp. 136-182). New Jersey: Hillsdale.
Jerusalem, M., & Schwarzer, R. (1992). Self-efficacy as a resource factor in stress appraisal processes. In R. Schwarzer (Ed.), Self-efficacy: Thought control of action (pp. 195-213). Washington, dc: Hemisphere.
Kagan, J. (1984). The nature of the child. New York: Basic Books.
Kienhorst, C. W. M., De Wilde, E. J., Van den Bout, J., & Diekstra, R. F. W. (1990). Psychometrische eigenschappen van een aantal zelfrapportage-vragenlijsten over ‘(on)’ welbevinden. Nederlands tijdschrift voor de Psychologie, 45, 124-133.
Kok, G., De Vries, H., Mudde A. N., & Strecher, V. J. (1991). Planned health education and the role of self-efficacy: Dutch research. Health Education Research, Theory & Practice, 6, 231-238.
Lions Clubs International, & Quest International (1990). Leefstijl voor jongeren. Stichting Lions Quest Nederland. Amsterdam: Vrije Universiteit Amsterdam.
Riggio, R. E., Throckmorton, B., & DePaola, S. (1990). Social skills and self-esteem. Personality and Individual Differences, 11, 799-804.
Robinson, J. P., Shaver, P. R., & Wrightsman, L. S. (1991). Measures of personality and social psychological attitudes. New York: Academic Press.
Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescents self-image. Princeton, nj: Princeton University Press.
Schwarzer, R. (1993). Measurement of perceived self-efficacy: psychometric scales for cross-cultural research. Berlin, Germany: Freie Universität Berlin.
Stoel, W. G. R. (1980). De relatie tussen de grootte van scholen voor voortgezet onderwijs en het welbevinden van de leerlingen. Deel I: Resultaten van een empirisch onderzoek in de Nederlandse onderwijssituatie. Deel II: De ontwikkeling van een schoolbelevingsschaal. Haren: rion.
Van der Linden, F. J. V. D., Dijkman, T., & Roeders, P. J. B. (1983). Metingen van kenmerken van het persoonssysteem en sociale systeem. Nijmegen: Hoogveld Instituut.
Van der Molen, H. T., & Van der Zee, S. A. M. (1990). Training sociale vaardigheden voor autistische jongeren: een gestructureerd programma met behulp van video. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen, Vakgroep Psychologie.
World Health Organization (1993). Life skills education in schools. Division of mental health. Geneve: World Health Organization.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Additional information
Mevr. drs J. C. Gravesteijn is hoofddocent en onderzoeker Kenniskring ‘Jeugd en Opvoeding’ aan de Haagse Hogeschool.
Dr. R. F. W. Diekstra is lector Jeugd en Opvoeding aan de Haagse Hogeschool.
Dr. E. J. de Wilde is afdelingshoofd Onderzoek bij de ggd Rotterdam.
Mevr. drs. E. Koren was onderzoeker bij de ggd Rotterdam.
Contactadres: Brugwacht 11, 2353 DD Leiderdorp
De auteurs J. C. Gravesteijn en R. F. W. Diekstra gaan in het boek ‘Waardig en vaardig in het leven’ (Lisse: Harcourt Book Publishers, oktober 2004) uitvoerig in op zowel de theoretische als de praktische kenmerken van het levensvaardigheden programma voor leerkrachten van het voortgezet onderwijs zoals hier beschreven. In dat boek komen ook levensvaardigheden programma's voor ouders en leerkrachten van basisschoolkinderen aan de orde.
About this article
Cite this article
Gravesteijn, C., Diekstra, R.F.W., Wilde, E.J.d. et al. Effecten van ‘Levensvaardigheden’. KIAD 25, 169–177 (2004). https://doi.org/10.1007/BF03060925
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03060925