Skip to main content
SpringerLink
Log in

De toepassing van testpsychologisch persoonlijkheidsonderzoek in behandelingen; een illustratie aan de hand van twee gevalsbeschrijvingen

  • Published:
Dth

Samenvatting

Geprotocolleerde, klachtgerichte behandelingen geven niet altijd een goed resultaat. Persoonlijkheidsvariabelen kunnen zo'n behandeling belemmeren. In de klinische beleidsvorming kan persoonlijkheidsdiagnostiek overwogen worden als een geprotocolleerde behandeling van de klachten ontoereikend is gebleken. dsm-classificatie van persoonlijkheidspathologie geeft onvoldoende handvatten voor deze diagnostiek. Testpsychologisch onderzoek naar basale persoonskenmerken, de mate van angst- en frustratietolerantie en copingstrategieën kan hierin beter inzicht geven. Vanuit onderzoek worden hypothesen gevormd die vervolgens getoetst en bijgesteld worden in de behandeling. De toepassing van testpsychologisch persoonlijkheidsonderzoek wordt geïllustreerd aan de hand van twee gevalsbeschrijvingen.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Figuur 1

Referenties

  • American Psychiatric Association (1994). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (fourth edition). Washington DC: American Psychiatric Press.

  • Arrindell, W.A., & Ettema, J.H.M. (1986). SCL-90. Handleiding bij een multidimensionele psychopathologie-indicator. Lisse: Swets & Zeitlinger B.V.

    Google Scholar 

  • Beurs, E. de, Lange, A., Balkom, A. van., & Dijck, R. van (1999). Hoe effectief zijn ‘evidenced based’ behandelingen voor paniekstoornis met agorafobie? Directieve Therapie, 19, 40-57.

    Google Scholar 

  • Brink, W. van den (1993). Classificatie en diagnostiek van persoonlijkheidsstoornissen. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 137, 2073-2077.

    PubMed  Google Scholar 

  • Brown, G.W., Bifulco, A., & Andrews, B. (1990). Self-esteem and depression. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 25, 244-249.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Cloninger, C.R. (1986). A unified biosocial theory of personality and its role in the development of anxiety states. Psychiatric Development, 3, 167-226.

    Google Scholar 

  • Costa, P.T., & McCrae, R.R. (1990). Personality disorders and the five-factor model of personality. Journal of Personality Disorders, 4, 362-371.

    Google Scholar 

  • Dam-Baggen, C.M.J. van, & Kraaimaat, F.W. (1987). Inventarisatielijst Omgaan met Anderen. Lisse: Swets & Zeitlinger B.V.

    Google Scholar 

  • Derksen, J.J.L., Mey, H.R.A. de, Sloore, H., & Hellenbosch, G. (1993). MMPI-2. Handleiding bij afname, scoring en interpretatie. Nijmegen: Pen Tests Publisher.

    Google Scholar 

  • Downs, N.S., Swerdlow, N.R., & Zisook, S. (1992). The relationship of affective illness and personality disorders in psychiatric outpatients. Annals of Clinical Psychiatry, 4, 87-94.

    Article  Google Scholar 

  • Dreessen, L., & Arntz, A. (1998). The impact of personality disorders on treatment outcome of anxiety disorders: Best-evidence synthesis. Behavioural Research and Therapy, 36, 483-504.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Drenth, P.J.D., & Kranendonk, L.J. (1984). Schaal voor Interpersoonlijke Waarden. Handleiding. Lisse: Swets & Zeitlinger B.V.

    Google Scholar 

  • Fava, M., Bouffides, E., Pava, J.A., McCarthy, M.K., Steingard, R.J., & Rosenbaum, J.F. (1994). Personality disorder comorbidity with major depression and response to fluoxetine treatment. Psychotherapy and Psychosomatics, 62, 160-167.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Goering, P.N., Lancee, W.J., & Freeman (1992). Marital support and recovery from depression. British Journal of Psychiatry, 148, 76-82.

    Article  Google Scholar 

  • Hermans, H.J.M. (1968). Prestatie Motivatie Test. Lisse: Swets & Zeitlinger B.V.

    Google Scholar 

  • Hofstee, W.K.B. (1990). Het psychodiagnostisch proces. In F. Luteijn, B.G. Deelman & P.M.G. Emmelkamp (red.), Diagnostiek in de klinische psychologie (pp. 43-59). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

    Google Scholar 

  • Jong, C.A.J. de, Brink, W. van den, & Jansen, J.A.M. (1991). Interpersoonlijk gedrag en opgenomen alcoholverslaafden. Tijdschrift voor Psychotherapie, 17, 101-111.

    Google Scholar 

  • Joyce, P.R., Mulder, R.T., & Cloninger C.R. (1994). Temperament predicts clomipramine and desipramine response in major depression. Journal of Affective Disorders, 30, 35-46.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Korrelboom, C.W., & Kernkamp, J.H.B. (1993). Gedragstherapie. Muiderberg: Coutinho.

    Google Scholar 

  • Luteijn, F. & Kok, A.R. (1985). NVM. Nederlandse Verkorte MMPI. Handleiding. Lisse: Swets & Zeitlinger B.V.

    Google Scholar 

  • Luteijn, F., & Ploeg, F.A.E. van der (1983). GIT. Groninger Intelligentie Test. Handleiding. Lisse: Swets & Zeitlinger B.V.

    Google Scholar 

  • Luteijn, F., Starren, J., & Dijk, H. van (1985). Nederlandse persoonlijkheidsvragenlijst. Handleiding. Lisse: Swets & Zeitlinger B.V.

    Google Scholar 

  • Markowitz, P.J. (1995). Pharmacotherapy of impulsivity, aggression, and related disorders. In E. Hollander & D.J. Stein, Impulsivity and Aggression (pp. 263-286). New York: Wiley.

    Google Scholar 

  • Matthys, W. (1999). Oppositioneel-opstandige en antisociale gedragsstoornissen in de kinderleeftijd: pathogenese, diagnostiek en behandeling. Tijdschrift voor Psychiatrie, 41, 529-538.

    Google Scholar 

  • Paykel, E.S., & Weissman, M.M. (1973). Social adjustment and depression. Archives of General Psychiatry, 28, 659-664.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Peselow, E.D., Sanfilipo, M.P., Fieve, R.R., & Gubelkian, G. (1994). Personality traits during depression and after clinical recovery. British Journal of Psychiatry, 164, 349-354.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Piccinelli, M., & Wilkinson, G. (1994). Outcome of Depression in Psychiatric Settings. British Journal of Psychiatry, 164, 297-304.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Pollack, M.H., & Otto, M.W. (1997). Long-term course and outcome of panic disorder. Journal of Clinical Psychiatry, 58 (suppl. 2), 57-60.

    PubMed  Google Scholar 

  • Power, M.J., Duggan, C.F., Lee, A.S., & Murray, R.M. (1995). Dysfunctional attitudes in depressed and recovered depressed patients and their first degree-relatives. Psychological Medicine, 25, 87-93.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Praag, H.M. van (1999). Nosologomanie, een aandoening van de psychiatrie. Tijdschrift voor Psychiatrie, 12, 703-712.

    Google Scholar 

  • Roy-Byrne, P.P., & Cowley, D.S. (1995). Course and outcome in panic disorder: a review of recent follow-up studies. Anxiety, 1, 151-160.

    CAS  Google Scholar 

  • Saviotti, F.M., Grandi, S., Savron, G., Ermentini, R., Bartolucci, G., Conti, S., & Fava, G.A. (1991). Characterological traits of recovered patients with panic disorder and agoraphobia. Journal of Affective Disorders, 23, 113-117.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Scott, J., Eccleston, D., & Boys, R. (1992). Can we predict the persistence of depression? British Journal of Psychiatry, 161, 633-637.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Siever, L.J., & Davis, K.L. (1991). Psychobiological perspective on the personality disorders. American Journal of Psychiatry, 148, 1647-1658.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Snellen, W. (1996). Twee casus uit een algemeen psychiatrisch ziekenhuis. In L. van Naerssen & E. Meijer, Klinische psychodiagnostiek. Casuïstiek (pp. 69-96). Lisse: Swets & Zeitlinger B.V.

    Google Scholar 

  • Soloff, P.H. (1993). Psychopharmacological intervention in borderline personality disorder. In J. Paris, Borderline Personality Disorder: Etiology and Treatment (pp. 319-348). Washington DC: American Psychiatric Press.

    Google Scholar 

  • Steketee, G., & Chambless, D.L. (1992). Methodological issues in prediction of treatment outcome. Clinical Psychology Review, 12, 387-400.

    Article  Google Scholar 

  • Young, J.E. (1990). Cognitive therapy for personality disorders: A schema-focused approach. Sarasota FL, USA: Professional Resource Press.

    Google Scholar 

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. www.bsl.nl/shop/directieve-therapie-0167-238x.html

    Bas van Heycop ten Ham

Authors
  1. Bas van Heycop ten Ham
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Additional information

Abstract

The outcome of standardised treatment for depressive and anxiety disorders can be negatively affected by personality features of patients. Individual psychological examination of basic personality features, otherwise specified than in dsm, can be fruitful if standard treatment was inadequate. With the use of personality tests, hypotheses can be formed, which can be tested and adjusted in the following treatment. The current use of personality tests is illustrated with two case histories.

Drs. B.F. van Heycop ten Ham is klinisch psycholoog/psychotherapeut en vgt-lid. Hij werkt bij de riagg Haagrand te Zoetermeer en Voorburg.

Rights and permissions

Reprints and permissions

About this article

Cite this article

van Heycop ten Ham, B. De toepassing van testpsychologisch persoonlijkheidsonderzoek in behandelingen; een illustratie aan de hand van twee gevalsbeschrijvingen. DITH 20, 124–133 (2000). https://doi.org/10.1007/BF03060240

Download citation

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/BF03060240

Search

Navigation