This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Literatur
Nl. zoolang de komst van Vrijdag het moment der samenleving niet had verwezenlijkt.
niet aan haar bedrag in bepaalde gevallen!
Blz. 586 van den 3en druk.
Terecht waarschuwt v. Böhm, aan het adres van eenige critici, dat het niet gaat om den vorm, waarin de rente zich voordoet, doch on haar wezen. Wie het meest aan denvorm der rente recht, „der wird leicht in Abrede stellen können, das einesolche Kapital- oder Grundrente sich auch in der sozialistischen Gesellschaft finden würde.” P. T. blz. 587, noot 1.
P. T. blz. 583.
Bij gemeenschapskapitalisme: ten algemeenen nutte.
„Von Böhm of Sax?”, blz. 8–28 en blz. 71–106.
in: „Der Kapitalzins, Kritische Studien”, Berlin 1916.
Mr. Dr. A.Spanjer zegt in zijn ac. pr. „Het liberale socialisme”, blz. 329 noot 51 o.a.: „De kritiek van Prof. Bordewijk beperkt zich helaas tot Sax' kritiek der „drei Gründe”. Maar ook al staat de juistheid dier „drei Gründe” vast dan kan niettemin Sax tegenover von Böhm-Bawerk gelijk hebben met zijne stelling, dat de rente in de huishouding van Robinson niet voorkomt.” Dit laatste spreek ik beslist tegen, om de in den tekst vermelde redenen. Mr. Spanjer acht Sax' eigen rentetheorie „in hoofdzaak juist.” (blz. 264).
P. T. blz. 123v.
P. T. blz. 130.
Pierson, Leerboek I blz. 93, 3e druk verwerpt de, door Sax gemaakte, onderscheiding eveneens en op dezelfde gronden. Het gaat bij Sax wel om de productiefactoren en niet om de takken van inkomstenverdeeling, doch de consequentie brengt dan mee, dat alle inkomen uit grond tot kapitaalrente wordt verklaard. Eerst met en door de kapitaalaanwending houdt bij Sax een grondstuk op vrij goed te zijn. Komt er dan arbeidsvrij inkomen, zoo is er voor pachtwaarde geen plaats, daar het aangewende kapitaal dit zijn karakter behoudt. Nochtans pleit Sax voor „Scheidung der Begriffe” met betrekking tot den geoccupeerden grond in de „auf Sondereigentum beruhenden Privatwirtschaft”, waardoor anderen, in verband met de onvermeerderheid van den bodem en de steeds aangroeiende bevolking worden uitgesloten. Maar dan voert ook de „Scheidung der Begriffe” tot de inkomstencategorie der pachtwaarde en wordt het onhoudbaar, in de met den grond vereenigde goederen kapitaal te blijven zien!
Dit zegt v. Böhm ook, bijv. op blz. 33 van de P. T., waar hij het private kapitaal, d.i. bij hem de rentebron, „den alten Stammbegriff” noemt.
Sax' oerbegrip.
Ik wijs er nog even op, dat als Sax van „oerbegrip” spreekt, hij eentheoretisch oerbegrip op het oog heeft.Historisch is het oerbegrip van kapitaal juist verkeersbegrip, de rentedragende geldsom. Waar met „oer” eer aan historie dan aan theorie wordt gedacht, sticht het onnoodig verwarring, van een „oerbegrip” te gewagen, dat n.b. eerst later, in afwijking van de praktijk en van de oudere theorie, ten dienste der economische grondbegrippen „abgezogen” werd.
Blz. 76.
Blz. 77/78 en noot 1 op blz. 78.
P. T. blz. 528.
Blz. 78, noot 2.
Vgl. P. T. blz. 563v.
Eigenlijk: minder ver afliggend goed.
P. T. blz. 90.
Er mag wel op worden gewezen, dat Sax zelf hier erkent, dat het onderhoudsfonds ook verkeerloos bestaan kan. Waarom dit fonds in het verkeer wèl en buiten het verkeer geen rente zou kunnen opbrengen, terwijl het in beide gevallen aan de productie denzelfden dienst bewijst, is iets, dat stellig opheldering van noode heeft.
P. T. blz. 181v.
Vgl. voor dit voorbeeld: v. Böhm, P. T., blz. 590v.
Blz. 84.
„Von Böhm of Sax”, Economist 1920, blz. 20.
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Bordewijk, H.W.C. Robinson als Rentetrekker. De Economist 71, 1–26 (1922). https://doi.org/10.1007/BF02456219
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF02456219