This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
References
Zie de praeadviezen, Den Haag 1923, pag. 74.
Die Gemeinwirtschaft, Untersuchungen ü den Sozialismus, Juni 1922, pag. 427.
In een artikel over de Methode in de Economie in De Economist van 1922 pag. 470–487 gaven wij een reeks voorbeelden van schrijvers, die zich aan die verwarring niet of niet geheel hebben kunnen onttrekken. Er zouden er nog meerdere te noemen zijn. Zoo ziet. b.v. Paul Leroy-Beaulieu in zijn „Essai sur la repartition des richesses” kans om op pag. 63 bij de bespreking van den privaat eigendom de begrippen „explication” en „justification” als synoniemen te gebruiken ! Juist om het terrein zuiver te houden komt het ons niet wenschelijk voor om onder het welvaartsstreven, dat de economische wetenschap onderzoekt, ook te brengen het streven naar onstoffelijke goederen. Anders Prof. Dr. C. A. Verrijn Stuart in zijn Groningsche aanvaardings-rede „Economische Prolegomena”, pag. 17 en in zijn: De Grondslagen der Volkshuishouding, pag. 22–24.
Over het onderscheid tusschen deze beiden o.a. Von Wieser, Der Natürliche Wert, Weenen 1889, pag. 77–79.
D. G. Ritchie, Darwinism and Politics, pag. VI.
Leiden 1922.
pag. 32.
Some aspects of the Inequality of Incomes in Modern Communities by Hugh Dalton, London 1920, pag. 62. Cursiveering van mij.
pag. 13 van genoemde rede, verschenen bij Nijgh & Van Ditmar te Rotterdam.
Ludwig Woltman. Die Darwinische Theorie und der Sozialismus, Dusseldorf 1899, pag. 13.
t. a. p. pag. 19.
George Nasmyth. Social Progress and the Darwinian Theory, New-York and London 1916, pag. 268.
De. A. J. de Sopper. Naturalisme en Levensfilosophie, Haarlem 1918, pag. 184.
Tot deze conclusie komt op andere gronden ook Prof. Dr. D. van Emden, in zijn Darwinisme en Democratie, Den Haag 1901, pag. 423–424.
T. a. p., pag. 61.
Over het Sociaal-Darwinisme raadplege men ook nog Oscar Hertwig, Zur Abuehr des ethischen, des sozialen, des politischen Darwinismus, Jena 1921 en Georg Cohn, Etthik und Soziologie, Leipzig 1923.
De machtsbeschouwing doet natuurlijk ook haar invloed gelden bij het bezien van de verhouding van den eenenstaat tegen den anderen. En daar leidt zij tot een verheerlijking van den oorlog. Aldus b.v. Otto Ammon, Die Geselltsordnung und ihre natürlischen Grundslagen, Jena 1900, pag. 164: „In seiner Gesamtwirkung ist der Krieg einWohltat für die Menschheit, da er das einzige Mittel bietet um die Kräfte von Nation zu Nation zu messen und der Tüchtigsten den Sieg zu verleihen”. Na 1914 klinkt deze stelling als waanzin. Het funeste van de machtsbeschouwing is opdit terrein thans voor iedereen duidelijk geworden.
Hierbij worde verwezen naar het keurige werk van Dr. J. A. Eigeman, De wijsgeerige grondslag der Marxistische Staathuishoudkunde en haar waarde voor den tegenwoordigen tijd, Rotterdam 1923.
Wij citeeren de Hollandsche veitaling van F. van der Goes, Amsterdam 1910, pag. XIX–XX.
t. a. p. pag. X.
Rudolf Stammler, Die materialistische Geschichtsauffassung, Gutersloh 1921, pag. 59.
Men zie zijn „Soziale Theorie der Verteilung” Berlijn 1913. In dezelfde richting beweegt zich de opvatting van Stolzman, van wien hier moet worden genoemd zijn boek Die Soziale Kategorie in der Volks-wirtschaftslehre, Berlijn 1896 en zijn artikelen in de „Jahrbücher für National ökonomie und Statistiek” van 1918, getiteld: Die Soziale Theorie der Verteilung, pagg. 1, 145, 273, e.v. Terwijl Stolzman de leer van het grensnut geheel verwerpt, heeft Tngan slechts bezwaar de resultaten van deze leer op het verdeelingsvraagstuk toe te passen en wel voor zoover het betreft arbeidsloon en kapitaalrente. Voor de pacht acht Tugan Ricardo's leer beslissend (pag. 25 van zijn Soziale Theorie der Ver-teiling). Tugan heeft het probleem heel wat duidelijker behandeld dan Stolzman, Bij Stolzman stuit men telkens op tegenspraken. Kenmerkend is wat hij zegt op pag. 40 van Die Soziale Kategorie: Die Grösze des Arbeitslohnes des Kapitalgewinnes und der Rente ist deshalb heuteauch das Resultat der sozialen Machtsverhältnisse, undnicht der natürlichen Wirkung des antheiligen Produktionseffektes”. Hier heeft dus de machtfactormede invloed. Maar siechts één regel verder merkt hij op: „Die Machtallein (cur-siveering van mij), die Vertheilungsgesetze, schreiben die grösze des Antheils vor”. Hier is de machtsfactor deeenige factor die van invloed is!
t. a. p. pag. 81–82.
t. a. p. pag. 44–45. Cursiveering van mij.
Das Grundprinzip der Verteilungstheorie in net Archiv für Sozial-wissenschaft und Sozialpolitik, 1916/17, pag. 26.
Rights and permissions
About this article
Cite this article
van Rhijn, A.A. Vrije concurrentie en collectieve arbeidsovereenkomst. De Economist 73, 32–52 (1924). https://doi.org/10.1007/BF02199899
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF02199899