Zusammenfassung
Es wird über Versuche berichtet, die die Ergründung der Wirkungsweise von bekannten Goldpräparaten (Solganal B und Sanocrysin) im Organismus zum Ziele hatten. Es wurde die opsonische Wirksamkeit des Serums tuberkulöser und gesunder Meerschweinchen und vor allem Kaninchen geprüft, ferner wurde der Opsoninwert tuberkulöser, nicht mit Gold behandelter und gesunder unbehandelter Tiere als Kontrolle bestimmt. Die Kaninchen wurden zuerst mit einem bovinen Tuberkelbacillenstamm bekannter Virulenz intravenös infiziert und dann mit demselben Stamm intratracheal superinfiziert, um eine der menschlichen Tuberkulose möglichst ähnliche Lungentuberkulose zu erzeugen. Tatsächlich bekamen alle Tiere dem sogenannten Frühinfiltrat entsprechende Lungenprozesse, 2 Tiere solche mit beginnender Einschmelzung. Es ergab sich, daß der Opsoningehalt im Serum goldbehandelter Tiere wesentlich höher war als bei den nicht goldbehandelten tuberkulösen Tieren oder gar beim Kontrollkaninchen. Die Opsoninwerte bei den tuberkulösen mit Gold behandelten Kaninchen waren höher als bei dem gesunden Tier, das goldinjektionen erhielt. Die opsonische Fähigkeit des in vitro mit Gold versetzten Serums war gegenüber den Kontrollen nur wenig erhöht; die direkte opsoninsteigernde Wirkung des Goldes auf das Blut spielt also nur eine geringe Rolle. Aus den Versuchen ist zu schließen, daß die Goldinjektionen den Opsoningehalt des Serums zu steigern imstande sind und daß die Goldbehandlung im Organismus höchstwahrscheinlich auf dem Wege der Erhöhung der opsonischen Serumwirksamkeit vor sich geht, die im Abwehrkampf gegen die Infektion ein wichtiger Faktor ist.
Literaturverzeichnis
Albela, D., Dtsch. med. Wschr.1922 II, 1347.
Allen, H. A., New York med. J.1907.
Allen, R. W., The opsonic method of the treatment. London: K. H. Lewis 1907.
Asher, L., Klin. Wschr.1924 I, 308.
Azzi, A., Giorn. Batter.2, 614 (1927).
—, Arch. Sci. med.47, 32 (1924);47, 256 (1925);47, 338 (1926).
Bächer, St., u.M. Laub, Wien. klin. Wschr.1908.
Bartel, J., u.W. Neumann, Zbl. Bakter. I Orig.40.
Bayly, H. W., Nach Ref.Walters im Zbl. Tbk.forsch.5, 344–347.
Bechhold, Münch. med. Wschr.1908 II, 1177.
Bergel, Die Lymphocytose. Berlin: Julius Springer 1921.
Binet u.Verne, Arch. méd.-chir. Appar. respirat.1, 234 (1926).
Blackwood, Ann. Henry Phipps Inst. Philadelphia1909, 108.
Böhme, Münch. med. Wschr.1908, 1475.
Bossan u.Marcellet, Gaz. Hôp.1909.
Brahn u.Weiler, Biochem. Z.197, 343.
Braun, H., u.R. Nodake, Klin. Wschr.1924 II, 1363.
Butler-Harris, Nach Ref.Walters im Zbl. Tbk.-forsch.5, 344–347.
Cahn, A., Zbl. Tbk.forsch.4, 502.
Campbell, J. A., Glasgow med. chir. Soc. 25. I. 1907. Ber. Lancet1, 429.
Carpi, U., Gazz. med. ital.1909.
Castellana, A., Pathologica (Genova)14, 365 (1922).
Castelli u.Belli, Osp. magg. (Milano) Suppl.-Bd.6, 371 (1928).
Christeller, 22. Tagung d. dtsch. Pathol. Ges. S. 173.
Ciaramelli, L., Fol. med. (Napoli)8, 72 (1922).
Clawson, B. J., J. inf. Dis.58, 64 (1936).
Colebrook, Nach Ref.Walters im Zbl. Tbk.forsch.5, 344–347.
Connio Cron. Clin. med. Genova1909.
Conti, L., u.C. Galassi, Tubercolosi13, 115 (1921).
Crace Calvert, Nach Ref.Walters im Zbl. Tbk.forsch.5, 344–347.
Cross, H. B., Bull. Hopkins Hosp.32, 369 (1921).
Darder Rodes, J., Beitr. Klin. Tbk.27, 77 (1913) u. Reichsmed. Anz.21, 648.
Dean, Proc. roy. Soc. Lond.79, 399 (1907).
Delattre, A., Méd. orient.1906, Nr 11.
Delbet u.Karajanopoulo, zit. nachVenema, Dtsch. med. Wschr.1917 I.
Dimitrieff, A., Vrac. Delo5, 612. Ref. Zbl.21, 286.
Donagk, G., Virchows Arch.253, 594 (1924).
Dominici, A., Pediatria30, 446 (1922) u. Riforma med.1921 II, 800.
Doskocil, Sh., Cas. lék. cesk.61, 1246. Ref. Zbl. Tbk.forsch.20, 28.
Ehrich, Dtsch. med. Wschr.1933.
Feldt, A., Verh. dtsch. Tbk.-Ges. Wiesbaden 1937. Ber. Beitr. Klin. Tbk.89.
Fornet, W., u.A. E. Porter, Zbl. Bakter.I Orig.51.
Friedemann, U., Ther. Mh.1907, H. 12.
Fujiwara, S., u.M. Yamada, Mitt. med. Ges. Tokio44, 46 (1930) (dtsch. Zusammenfassung).
Gardère, H., u.P. Pichat, C. r. Soc. Biol. Paris121, 45 (1936).
Gerards, J. C., Zbl. Bakter. I Orig.111, 493 (1929).
Gerlach, W., Beitr. Klin. Tbk.87, 370 (1936).
Goadby, K. W., zit. nach Ref.Walters im Zbl. Tbk.forsch.5, 344–347.
Goto, M., Tohoku J. exper. Med.18, 54 (1931). Ref. Zbl. Tbk.forsch.36, 809.
Graham, Trans. Chicago path. Soc.7, 255 (1909).
Gruber u.Futaki, Münch. med. Wschr.1906 I, 249.
Haan, J. de Dtsch. med. Wschr.1918 I.
Hager, Dtsch. Ärzteztg1908.
Hamburger u.Hekma, Biochem. Z.9, 275 (1908).
Hayashi, Sh., Mitt. med. Ges. Tokio43, 1353 u. dtsch. Zusammenfassung (1929).
Hegler, C., Z. ärztl. Fortbildg6, 1.
Heiberg, K. A., Acta med. scand. (Stockh.)65, 443 (1927).
Heiberg, K. A., Acta med. scand. (Stockh.)65, 443 (1927).
Hektoen, J. inf. Dis.6, 78 (1909).
Helwig, Z. Baln.1915, 516.
Henriques u.Okkels, Pflügers Arch.225, 364.
Herzog, F., Naunyn-Schmiedebergs Arch.112, 39 (1926).
Höber, R., u.T. Kanai, Klin. Wschr.1923 I, 209.
Homer Coffin, T., Arch. of Pediatr.1908.
Hoog, P. H., Nederl. Tijdschr. Geneesk.66, 785 (1922).
Hort, E. C., Brit. med. J.1909, 400.
Inman, Practitioner80, 647 (1908).
Jacobi u.Schütze, Biochem. Z.9, 527 (1909).
Jacobsthal, E., Virchows Arch.234, 12 (1922).
Jancsó, v. N., Klin. Wschr.1931 I, 337 u. Z. exper. Med.64 (1929).
Jousset, Bull. méd.21, 425 u. 439 (1907).
King, Med. Record76, 1 (1909).
Koch, J., Z. Hyg.68, 1.
Köhlisch, Z. Hyg.68, 2.
Koppenhöfer, G., Dtsch. med. Wschr.1936 II, 1011.
Korteweg, Watermann u.Winkler Prins jr., Nederl. Tijdschr. Geneesk.72, 2063.
Kostyrko, D. S., Z. Immun.forsch.59, 73.
Kössler u.Neumann, Wien. klin. Wschr.1909 I.
Kraus u.Bächer, Z. Immun.forsch.3, 9.
Kurakane, G., Kekkaku (Organ Jap. Tbk.-Ges.)14, Nr 7 (1936). Ref. Z. Tbk.77, 307.
La Mendola, Ann. clin. Med.12, 56 (1922).
Leonard, Ch. L., J. amer. med. Assoc.1910.
Leishman, Zit. nach Ref.Walters im Zbl. Tbk.forsch.5, 344–347.
Leitner, St. J., Beitr. Klin. Tbc.89, 369 (1937).
— Zbl. Tbk.forsch.35, 457 (1931);43, 1 (1935).
Letter, Klin. Wschr.1933 I
— Z. exper. Med.93, 89 u. 103 (1934).
Levaditi, C., Handbuch der Technik und Methodik der Immunforschung Erg.-Bd.1, 144 (1911).
Löhlein, Münch. med. Wschr.1907, 1473.
Lubarsch, O., Klin. Wschr.1925 I, 1248.
Marchand, zit. nachLevaditi.
Marmorek, A., Berl. klin. Wschr.1906 I.
Marbé, C. r. Soc. Biol. Paris64, 1058 u. 1113 (1908).
Mennes, Zit. nachLevaditi.
Metalnikov, S., u.V. Sekreteva, Ann. Inst. Pasteur41, 301 (1927).
Metalnikov, S., u.Toumanoff, Ibid. Ann. Inst. Pasteur39, 909.
Metschnikoff, E., L'immunité dans les maladies inf. Paris: Masson 1901.
Mörch, P., Acta path. scand. (Københ.)3, 285 (1930).
Morland, E. C., Diss. Bern 1908.
Much u.E. Leschke, Beitr. Klin. Tbk.20 (1911).
Müller, Th., Z. Immun.forsch.1, 61.
Mutermilch, C. r. Soc. Biol. Paris67, 654 (1909).
Neisser u.Guerrini, Arbeiten aus dem Laboratorium von Prof. Ehrlich, Frankfurt.
Neuber, E., Orv. Hetil.1910, Nr 50/51.
Neufeld, F., u.E. Ungermann, Technik und Methodik der Tropinuntersuchung. In Handbuch der Technik und Methodik der Immunforschung. Jena: G. Fischer 1911.
Neufeld u.Rimpau, Dtsch. med. Wschr.1904.
Neufeld u.R. Etinger-Tulczynska, Zbl. Bakter. I Orig.114, 252 (1929).
Noguchi, J. of exper. Med.9, 455 (1907).
Ortoleva, V., Ann. Clin. med.12, 81 (1922).
Palmieri, V. M., Riforma med.40, 265 (1924).
Permar, H. H., J. med. Res.42, 147 (1921).
Poggenpohl, C. r. Soc. Biol. Paris67, 132 (1909).
Policard, Dufour, Anstett u.Petey, Bull. Histol. appl.10, 59 (1933).
Ponder, E., u.Z. M. Flinn, Quart. J. exper. Physiol.16, 207 (1926).
Pravdic-Nieminkij, V., u.K. Schmain, Z. eksper. Biol.9, 131. Ref. Zbl. Tbk.forsch.31, 577 (1930).
Rabboni, F., u.A. Patania, Giorn. Tisiol.12, 197 (1934).
Reiter, 16. Internat. med. Kongr. Budapest 29. VIII. bis 4. IX. 1909.
Reneo, F. di, Arch. Sci. med.4, 199 (1923).
Romanelli, G., Giorn. Il Tommasi2 (1907).
Ronzoni, G., Tubercolosi2 (1909).
Rosenow, J. inf. Dis.3, 683 (1906).
Ross, G. W., Brit. med. J.1906 (Ber. Brit. med. Assoc. Meeting Toronto Aug. 1906).
Rossowsky, W., Russk. Tuberkuljes1912, 321 u. 383. Ref. Zbl. Tbk.forsch.7.
Rotschild, D., Beitr. Klin. Tbk.10, 27 (1908).
Sachs, Zit. nachLevaditi.
Sanborn, III. Internat. Tbk.-Kongr. Washington 1908.
Sawrowa, S., Bor'ba s Tbk.3, 18 (1935). Ref. Zbl. Tbk.forsch.44, 37.
Sawtschenko, Arch. russk. Sci. biol.15, 145 (1910).
Schröder, G., Verh. dtsch. Tbk.-Ges. Kreuznach 1935. Ber. Beitr. Klin. Tbk.86.
Segouin, Bull. Sci. pharmacol.33, 140 (1926).
Shattock, S. G., C. G. Seligmann, L. S. Dudgeon u.P. N. Panton, Lancet1907, 1443, 1475 u. 1519.
Shibuya, S., J. orient. Med. 11, engl. Zusammenfassung 105 (1929).
Squire, J. E., Brit. med. J.1907, 15.
Stanesco, Zit. nachLevaditi.
Staveley, D. J., Practitioner1912.
Stock, Klin. Mbl. Augenheilk.1909.
Strubell u.Felber, Zbl. Bakter. I. Orig.51.
Strubell, 16. Internat. med. Kongreß in Dudapest1909.
Szabóky, Z. Tbk.13 u.14, 249 (1909).
Tallo, F., u.G. Parrino, Giorn. Batter.16, Nr 5 (1936).
Thompson, H. L., J. med. Res.43, 37 (1922).
Tschistowitsch, A. N., Z. Zellforsch.11, 333 (1930).
Turban, K., u.G. Bär, Beitr. Klin. Tbk.10, 1 u. Münch. med. Wschr.1908 II, 1993.
Tunicliff, Howell u.Hirschberg, J. inf. Dis.56, 111 (1935).
Ungermann, Zbl. Bakter. I Orig.47.
Waasworth, A. B., u.E. N. Hoppe, J. of Immun.6, 399 (1921).
Walters, F. R., Lancet1909 VI, 3 u. Zbl. Tbk.forsch.5, 343–347.
Weij, v. d. H. J., Nederl. Tijdschr. Geneesk.1910, 1063.
Weil, Arch. f. Hyg.71.
v. Went, J. M., Nederl. Tijdschr. Geneesk.68, 2479 (1924).
Werkamp, C. H., J. inf. Dis.32, 263 (1923).
Westmann, A., Acta radiol. (Stockh.)2, 57 (1923).
Westhuis, H., Beitr. path. Anat.70, 223 (1922).
Whitefeld, Zit. nach Ref.Walters im Zbl. Tbk.forsch.5, 344.
Wills, Zbl. Bakter. I Orig.61, 37 (1911).
Wilson, Th., Amer. J. Physiol.19, 445 (1907).
Winkelried, A., Williams u.Bushnell, Mh. Dermat.46, Nr 3.
Wirths, M., Beitr. Klin. Tbk.12, 159.
Wolf u.Reiter, Dtsch. med. Wschr.1909, 1177.
Wright, Lancet1907, 1212;1904, 1138.
Wright u.Douglas, Proc. roy. Soc. Lond.72, 73 u. 74.
Wyskowitz, Z. Hyg.1886.
Yoannovitsch, G., Bull. Acad. Méd. Paris86, 189 (1921).
Zebrowski, E., K. Kuligowski, J. Makowski u.W. Komocki, Polska Gaz. lek.5, 216. Ref. Zbl. Tbk.forsch.26, 18.
Author information
Authors and Affiliations
Additional information
Mit 2 Abbildungen im Text.
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Leitner, S.J. Experimentelle Beiträge zur Goldbehandlung der Tuberkulose. Beiträge zur Klinik der Tuberkulose 91, 356–374 (1938). https://doi.org/10.1007/BF02143210
Received:
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF02143210