Skip to main content
Log in

Die Einführungsgeschichte vonHelianthus tuberosus L.

  • Originalarbeiten
  • Published:
Die Kulturpflanze Aims and scope Submit manuscript

Zusammenfassung

Die Heimat vonHelianthus tuberosus L. dürfte Mexiko sein, von wo aus sich die Kultur entlang der Ostküste Nordamerikas ausbreitete und besonders von den Indianerstämmen im Bereich der Mündung des St. Lorenz-Stromes gepflegt wurde.

Die Einführung nach Europa erfolgte über romanische Länder. Nach Frankreich kam die Art 1607 aus Nordamerika. Die Holländer übernahmen sie 1613 aus Frankreich. Für andere europäische Länder läßt sich nur das Jahr der ersten Nachweisbarkeit feststellen (Italien 1614, England 1617, Deutschland 1626, Dänemark 1642, Polen 1652, Schweden 1658, Portugal 1661). Die Ausbreitung der Pflanze wird in den Rahmen der europäischen Kulturgeschichte gestellt. Wichtigster Ausgangspunkt der Verbreitung war Frankreich. Die Pflanze war Wegbereiter für den Anbau vonSolanum tuberosum L., der von England während der Aufklärungszeit ausging. — Die Entstehung der in einzelnen Ländern verwendeten Vernakulärnamen wird erläutert.

Summary

The native country ofHelianthus tuberosus L. might be Mexico, from where the cultivation has spread along the Eastern coast of Northern America; the crop was especially important for the Indian tribes in the region of St. Lawrence River's mouth. — The introduction to Europe has happened by way of Romanic countries. France got this species in 1607 from Northern America. From here it was introduced to the Netherlands in 1613. For other European countries it is only possible to fix the year of the first statement in the literature (Italy 1614, England 1617, Germany 1626, Denmark 1642, Poland 1652, Sweden 1658, Portugal 1661). It has been described the expansion of the plant, which has been compared with the history of European culture. The most important starting-point of the expansion of Jerusalem's artichoke has been France. The plant prepared well the cultivation of the Irish potato which began in England during the Age of Enlightenment. — The origin of the vernaculare names, used in different countries forH. tuberosus, has been explained.

Краткое содержание

Родиной земляной груши,Helianthus tuberosus L., является по всей видимости Мексика, откуда её культура распространилась вдоль восточного берега Совернй Америки. Особое внимание уделялось ей племенами индейцев в области дльты р. Св. Лаврентия.

В Европу култура её пришла через романские страны. Во Франции она появилась в 1607 году. Голландцы переняли её от французов в 1613. Для прочих стран можно установить только год первого упоминания о ней: Италия 1614, Англия 1617, Германия 1626, Дания 1642, Польша 1652, Швеция 1658, Португалия 1661. Распространение земляной груши рассматривается в рамках европейской истории культуры. Можно сказать, что земляная груша подготовила почву для принятия культуры картофеля, пришедшей через Англию в эпоху просвещения. — Истолковываются некоторые народные названия, употребляемые в различных странах.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Literatur

  • Alston, C., 1740: Index plantarum praecipue officinalium, quae in horto medico Edinburgensi demonstrantur. Edinburg.

  • Ambrosini, G., 1657: Hortus studiosorum. — Bononiae.

  • -- 1666: Phytologiae de plantis partis primae tomus primus. — Bononiae.

  • Ammann, P., 1675: Suppellex botanica. — Lipsiae.

  • Bauhin, C., 1620: Prodromus Theatri botanici. — Basileae.

  • -- 1623: Pinax theatri botanici. — Basileae.

  • Bellucci, T., 1662: Plantarum index horti Pisani. — Florentiae.

  • Bergen, C. A. v., 1744: Catalogus stirpium indigenarum aeque ac exterarum quas hortus medicus Academiae Viadrinae complectitur. — Francofurti.

  • Beringer, J. B. A., et L. A. Dercum, 1722: Plantarum quarundam exoticarum perennium in horto medico Herbipolensi.

  • Bernhardi, M., 1652: Catalogus plantarum hort. reg. Varsaviae. — Dantisci.

  • Bobart, J., 1648: Catalogus plantarum horti medici Oxoniensis. — Oxonii.

  • Boccone, P., 1674: Recherch. et observ. nat. — Amsterdam.

  • Boerhaave, H., 1710: Index plantarum. — Lugduni Batavorum.

  • -- 1720: Index alter plantarum. — Lugduni Batavorum.

  • Brosse, Guy de la, 1636: Description du jardin royal des plantes médecinales estably par le Roy Louis le Juste à Paris. — Paris.

  • -- 1641: Catalogue des plantes cultivées à présent au jardin royal des plantes médecinales, estably par Louis le Juste à Paris. — Paris.

  • Brosterhuysen, J., 1647: Catalogus plantarum horti medici scholae Auriacae. — Bredae.

  • Brunyer, A., 1653: Hortus regius Blesensis. — Parisiis.

  • Buxbaum, J. Chr., 1721: Enumeratio plantarum accuratior in agro Hallensi. — Halae.

  • Castelli, P., 1625: Exactissima descriptio rariorum quarundam plantarum quae continentur Romae in horto Farnesiana. — Romae.

  • -- 1640: Hortus Messanensis. — Messanae.

  • Catalogus plantarum singularium. Paris 1656.

  • Cavallini, F., 1688: Brevis enumeratio plantarum. — Romae.

  • Champlain, S. de, 1604: De Sauvages: Voyage de Samuel Champlain de Brouage fait en la France Nouvelle l'an mille six cent trois.

  • -- 1613: Voyages du Sieur de Champlain Haintangeoies.

  • Clarici, P. B., 1726: Istoria e coltura delle piante ... — Venezia.

  • Cointrel, P., 1751: Catalogue des plantes du jardin botanique de Lille. — Lille.

  • Colin, A., 1619: Histoire des simples medicamens apportés de Amerique.

  • Columna, F., 1616: Minus cognitarum stirpium pars altera. — Romae.

  • Commelin, J., 1689: Catalogus plantarum horti medici Amstelaedamensis. — Amstelodami.

  • Cornelius, H., 1661: Catalogus plantarum horti publici Amstelodamensis. — Amstelodami.

  • Cupani, Fr., 1696: Hortus Catholicus. — Neapoli.

  • Decaisne, J., 1880: Flore de Serres et Jard. XXIII.

  • De Candolle, A., 1855: Géographie botanique raisonnée. — Genève.

  • Descemet, J., 1741: Catalogue des plantes du jardin des Messieurs les apoticaires des Paris. — Paris.

  • Dodonaeus, R., 1618: Cruydt — Boeck ed. Fr. van Ravelingen. — Antwerpen.

  • Elsholz, J. S., 1662: Flora marchica. — Berolini.

  • Erndtel, Ch. H., 1730: Varsavia physice illustrate. Cui annexum est Viridarium vel Catalogus plantarum circa Varsaviam nascentium. — Dresdae.

  • Ferber, J. E., 1739: Hortus Agerumensis, — Holmiae.

  • Franck, J., 1638: Speculum botanicum. — Upsaliae.

  • -- 1659: Speculum botanicum renovatum. — Upsaliae.

  • Gemeinhardt, J. C., 1724: Catalogus plantarum circa Laubam nascentium. — Budissae.

  • Gerarde, J., 1633: The Herball. Ed. II. — London.

  • Gibault, G., 1912: Histoire de Legumes, p. 286ff. — Paris.

  • Gillenius, A., 1627: Hortus Casellanus. — Casellis.

  • Gregoire, J., 1638: Hortus pharmaceuticus Lutetianus. — Paris.

  • Grisley, G., 1661: Viridarium Lusitanum. — Ulyssipone.

  • Gunther, R. T., 1922: Early British botanists and their gardens. — Oxford.

  • Haller, A. v., 1743: Brevis enumeratio stirpium horti Goettingensis. — Goettingae.

  • Heister, L., 1731: Designatio plantarum. — Helmstadii.

  • Helwing, G. A., 1712: Flora quasimodogenita. — Gedani.

  • Hermann, P., 1687: Horti academici Lugduno Batavi catalogus. — Lugduni Batavorum.

  • -- 1690: Florae Lugduno-Batavae. — Lugduni Batavorum.

  • Hernandez, F., 1651: Rerum medicarum Novae Hispaniae thesaurus. — Romae.

  • Herrmann, J., 1652: Recensio plantarum in horti A. J. Hermanni. — Bruxellae.

  • Heucher, J. H., 1711/13: Novi proventus horti medici Academiae Wittenbergensis. — Wittenbergae.

  • Hoffmann, M., 1676: Florilegium Altdorfinum. — Altdorfii.

  • Honuphriis, Fr. de, 1682: Stirpium nomina in pharmacopolio Minimorum in Monte Pincio reperiundarum. — Romae.

  • Hooker, J. D., 1897:Helianthus tuberosus L. — Bot. Mag. LIII, tab. 7545.

  • Joncquet, D., 1659: Hortus. — Parisiis.

  • -- 1665: Hortus regius. — Parisiis.

  • Johnson, Th., 1632: Descriptio itineris plantarum investigationis ergo suscepti in agrum Cantionum. — Londini.

  • Juel, H. O., 1936. Joachim Burser's Hortus siccus. — Symbolae Bot. Upsal. 2, No. 1.

  • Jungermann, L., 1646: Catalogus plantarum, quae in horto medico Altdorphino reperiuntur. — Altdorphii.

  • Kentmann, Th., 1629: Tabula locum et tempus. — Wittenbergae.

  • Lacaita, C. C., 1919: The Jerusalem Artischoke. — Kew Bulletin, 321–339.

  • Lauremberg, P. 1632: Apparatus plantarum. — Francofurti a/M.

  • Lescarbot, M., 1617: Histoire de la Nouvelle France, ed. III.

  • Lindern, F. B. v., 1728: Tournefortius alsaticus. — Argentorati.

  • -- 1747: Hortus alsaticus. — Argentorati.

  • Linné, C., 1737: Hortus Cliffortianus. — Amstelaedami.

  • -- 1748: Hortus Upsaliensis. — Stockholmiae.

  • -- 1753: Species plantarum. — Holmiae.

  • Lobel, M., 1605: Stirpiumadvers. alt. pars. — Londini.

  • -- 1655: Stirpium illustrationes — Londoni.

  • Ludolff, M. M., 1746: Catalogus plantarum. — Berolini.

  • Magnol, P., 1697: Hortus regius Monspeliensis. — Monspelii.

  • Manetti, H., 1751: Viridarium Florentinum (Spicilegium). — Florentinae.

  • Mappus, M., 1691: Catalogus plantarum horti academici Argentinensis. — Argentorati.

  • Mentzel, Chr., 1682: Index nominum plantarum universalis multilinguis. — Berolini.

  • Micheli, P. A., 1748: Catalogus plantarum horti caesarei Florentini. — Florentiae.

  • Monardes, N., 1569: Historia medicinal de las cosas que se traen de nuestras Indias occidentales, que sirven en medicina. — Sevilla.

  • Munting, H., 1646: Hortus et universae materiae medicae gazophylacium. — Groeningae.

  • Parkinson, J., 1629: Paradisi in sole Paradisus terrestris. — London.

  • -- 1640: Theatrum botanicum. — London.

  • Pilleterius, C., 1610: Plantarum tum patriarum quam exoticarum in Walachria. — Middelburgi.

  • Pirotta, R., et E. E. Chiovenda, 1902: Gli Erbari di Librato Sabbati — MalpighiaXVI, 49.

    Google Scholar 

  • Probst, J. E., 1738, 1747: Verzeichnis der in- und ausländischen Bäume, Stauden und Sommergewächse des Kaspar Bosischen Gartens. — Leipzig.

  • Rand, I., 1739: Hort. med. Chels. ind. compendiarius. — Londini.

  • Ray, J., 1686: Historia plantarum. — Londini.

  • Regius, H., 1650: Hort. acad. Ultraject. — Ultrajecti.

  • Rehfeldt, A., 1717: Hodegus botanicus menstruus. — Halae.

  • Risler, J., 1747: Hortus Carolsruhanus. — Loeraci.

  • Robin, J., 1623: Enchiridion isagogicum. — Parisiis.

  • Roloff, Chr. L., 1746: Index plantarum horto Krausiano. — Berolini.

  • Royen, A. van, 1740: Florae Leydensis Prodromus. — Lugduni Batavorum.

  • Royer, J., 1651: Beschreibung des ganzen Fürstlich Braunschweigischen Gartens zu Hessen. — Braunschweig.

  • Rudbeck, O., 1658: Catalogus plantarum. — Upsaliae.

  • -- 1666: Deliciae Vallis Jacobaeae. — Upsaliae.

  • Rupp, H. B., 1718: Flora Jenensis. — Francofurti et Lipsiae. — Ed. III (ab A. Haller) 1745.

  • Sabbati, L., 1745: Synopsis plantarum quae in solo Romano luxuriantur. — Ferrariae.

  • Sauvages, F. B. de, 1751: Methodus foliorum.

  • Schenk, J. Th., 1659: Catalogus plantarum horti medici Jenensis. — Jenae.

  • Schlechtendal, D. F. L., v.: 1858: Zur Geschichte desHelianthus tuberosus L. — Bot. Ztg.XVI, 113–116.

    Google Scholar 

  • Schuyl, Fl., 1668: Catalogus plantarum horti academici Lugduni Batavi. — Lugduni Batavorum.

  • Schwenke, M. W., 1752: Officinalium plantarum catalogus. — Hagae Comitum.

  • Sperling, O., 1642: Hortus Christianaeus. — Hafniae.

  • Spiegel, A., 1633: Isagoges in rem herbariam. — Lugduni Batavorum.

  • Stephens et G. Browne, 1658: Catalogus horti botanici Oxoniensis. — Oxonii.

  • Stisser, J. A., 1699: Horti medici Helmstadiensis catalogus. — Helmstadii.

  • Sutherland, J., 1683: Hortus Medicus Edinburgensis. — Edinburgh.

  • Thran, Ch., 1728: Index plantarum horti Carolsruhani.

  • Tilli, M. A., 1723: Catalogus plantarum horti Pisani. — Florentiae.

  • Tita, A., 1713: Catalogus plantarum. — Patavii.

  • Titius, M., 1654: Catalogus plantarum horti electoralis Regiomontani. — Regiomonti.

  • Tournefort, J. P., 1694: Élémens de botanique. — Paris.

  • -- 1700: Institutiones rei herbariae. — Parisiis.

  • Tradescant, J., 1656: Musaeum Tradescantianum. — London.

  • Trumbull, H., and A. Gray, 1877, 1883: J. Science and Arts 3. Ser.XIII, 347; Id.XV, 244.

    Google Scholar 

  • Vater, A., 1738: Syllabus plantarum, potissimum exoticarum, quae in horto academiae Wittenbergensis aluntur. — Wittembergae.

  • Vesling, J., 1642: Catalogus plantarum horti gymnasii Patavini — Patavii.

  • Volckamer, J. G., 1700: Flora Noribergensis. — Noribergae.

  • Voorst, A., 1636, 1643, 1649, 1658: Catalogus plantarum horti academici Lugduni Batavi. — Lugduni Batavorum.

  • Wachendorff, E. J. van, 1747: Horti Ultrajectini index. — Trajecti ad Rhenum.

  • Walther, A. F., 1735: Designatio plantarum. — Lipsiae.

  • Wionius, J., 1644: Botanotrophium seu hortus medicus Petri Ricarti pharmacopoei Lillensis. — Lillae, Gallo-Flandricae.

  • Zander, J., 1672: Primit. virid. med. Stettinensis. — Sedini.

Download references

Authors

Rights and permissions

Reprints and permissions

About this article

Cite this article

Wein, K. Die Einführungsgeschichte vonHelianthus tuberosus L.. Die Kulturpflanze 11, 41–91 (1963). https://doi.org/10.1007/BF02136112

Download citation

  • Received:

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/BF02136112

Navigation