Zusammenfassung
Auf Grund der umfangreichen Literatur und an Hand eigener Studien bei 25 Neugeborenen werden die klinischen Erscheinungen und die serologischen Veränderungen bei der hämolytischen Erkrankung des Neugeborenen infolge AB0-Unverträglichkeit ausführlich analysiert. Grundsätzlich entspricht zwar die Erkrankung dem durch Rh-Sensibilisierung ausgelösten Morbus haemolyticus, doch sind Unterschiede zwischen beiden Formen und Besonderheiten bei der A-/B-bedingten Krankheit hervorzuheben, die im einzelnen besprochen werden. Besonders die serologische Diagnostik, die bei der Rh-Form in der Regel zu einem sicheren Ergebnis führt, sieht sich bei der AB0-Erythroblastose gewissen Schwierigkeiten gegenüber. Sie stützt sich — nach Ausschluß einer andersartigen Sensiblisierung — auf die Feststellung der Blutgruppenunverträglichkeit zwischen Mutter und Kind, auf die Titerbestimmung der kompletten und inkompletten Isoagglutinine im mütterlichen Serum und deren weitere Differenzierung durch Inaktivierung der kompletten Isoagglutinine durch Absorption bzw. Wärmeeinwirkung sowie durch Verwertung des für beide Antikörperarten unterschiedlichen thermischen Reaktionsoptimums. Im kindlichen Serum liegt, da der direkte Coombstest gewöhnlich versagt, das Hauptgewicht auf dem Nachweis freier inkompletter, gegen die Blutkörperchen des Kindes gerichteter Isoantikörper.
Die Untersuchungsmethoden werden beschrieben und die gewonnenen Ergebnisse unter Berücksichtigung der Normalbefunde kritisch besprochen. Es ergibt sich, daß die serologischen Veränerungen zwar eine wichtige diagnostische Hilfe darstellen, aber im Vergleich zur Rh-Erkrankung meist weniger ausgeprägt sind und nicht mit der gleichen Regelmäßigkeit nachgewiesen werden können; gelegentlich muß sich die serologische Untersuchung auf die Feststellung des Fehlens einer andersartigen Sensibilisierung bei der Mutter beschränken. Im Einzelfalle können sich infolgedessen Schwierigkeiten hinsichtlich Diagnose und Therapie ergeben. Dann müssen die klinischen, hämatologischen und biochemischen Befunde den Ausschlag geben und das therapeutische Handeln bestimmen.
Literatur
Allott, E. N., and C. A. Holman: Lancet 1949, 209.
Andersen, T.: Z. Immun.-Forsch. 85, 41 (1935).
Ballowitz, L.: Ärztl. Wschr. 1952, 717; Erg. inn. Med. Kinderheilk. 3, 595 (1952).
Bennett, J. H., and J. Brandt: Ann. Eugen. (Lond.) 18, 302 (1954).
Berndt, H., u. F. Feldmann: Klin. Wschr. 1951, 209.
Betke, K.: Mschr. Kinderheilk. 103, 477 (1955).
Betke, K., u. W. Keller: Medizinische 1957, 147.
Bickel, H., u. F. Linneweh: Klin. Wschr. 1957, 929.
Bird, G. W. G.: Vox Sang. (Basel) 4, 66 (1954).
Black-Schaffer, B., S. Kambe, M. Futura and W. G. Molonay: Amer. J. Dis. Child. 87, 737 (1954).
Bock, M., M. v. Fink u. M. Eilers: Klin. Wschr. 1949, 240.
Boorman, K. E., B. E. Dodd and R. H. Trinick: Lancet 1949, 1088.
Boorman, K. E., B. E. Dodd and P. L. Mollison: J. Path. Bact. 57, 157 (1945).
Boorman, K. E., and B. E. Dodd: Nature (Lond.) 158, 589 (1946).
Crawford, H., M. Cutbush and P. L. Mollison: Blood 8, 620 (1953).
Crawford, H., M. Cutbush, H. Falconer and P. L. Mollison: Lancet 1952, 219.
Czermak, H., u. H. G. Wolf: Helv. paediat. Acta 2, 476 (1954).
Dahr, P.: Ärztl. Wschr. 1951, 7.
Dahr, P.: Klin. Wschr. 1951, 414.
Davidsohn, I.: Amer. J. clin. Path. 8, 179 (1938).
Bruijne, J. I. de: J. Pediat. 45, 731 (1954).
Diamond, L. K.: In Mitchell-Nelson: Textbook of Pediatrics. 5. Ed. Philadelphia: W. B. Saunders (1950).
Dodd, B. E.: Brit. J. exp. Path. 33, 1 (1952).
Donohue, W. L., M. A. Muleinger, E. G. Cook and C. E. Snelling: Amer. J. Obstet. Gynec. 67, 233 (1954).
Ervin, D. M., and L. E. Young: Blood 5, 61 (1950).
Ervin, D. M., R. M. Christian and L. E. Young: Blood 5, 553 (1950).
Gasser, C.: Die hämolytischen Syndrome im Kindesalter. Stuttgart: Thieme 1951 S. 114–123.
Gold, E., M. Epure-Fotino et C. Janco: Sang 28, 172 (1957).
Grumbach, A., u. C. Gasser: Helv. paediat. Acta 3, 447 (1948).
Gunson, H. H.: Amer. J. Dis. Child. 94, 123 (1957).
Hässig, A., u. L. Holländer: Praxis 1952, 997.
Hässig, A., R. Montandon u. H. R. Plüss: Klin. Wschr. 1955, 214.
Halbrecht, J.: Amer. J. Dis. Child. 68, 248 (1944).
: J. Pediat. 39, 185 (1951).
: Acta paediatr. (Stockh.) 36, 599 (1948).
Hoffbauer, H., u. H. J. Pettenkofer: Dtsch. med. Wschr. 1953, 214.
Hsia, D. Y., and S. S. Gellis: J. Pediat. 13, 503 (1954).
Hsia, D. Y., F. H. Allen jr., S. S. Gellis and L. K. Diamond: New. Engl. J. Med. 1952, 668.
Hubinont, P. O.: Rev. belge path. 22, Suppl. VIII (1952); Brit. Med. J. 1949, 574.
Hubinont, P. O., P. Latiers and T. Massart-Guiot: Blood 10, 167 (1955).
Hummel, K., u. E. O. Grohmann: Z. Geburtsh. Gynäk. 140, 205 (1954).
Hummel, K.: Medizinische 1954, 1685.
: Z. Immun.-Forsch. 107, 418 (1940).
Hummel, K., u. U. Schäufele: Z. Immun.-Forsch. 111, 381 (1954).
Jervis, G. A.: Amer. J. Dis. Child. 79, 495 (1950).
Johnstone, J. M.: Brit. J. prev. soc. Med. 8, 117 (1954).
Joppich, G.: Mschr. Kinderheilk. 101, 51 (1953); 104, 439 (1956).
Jungwirth, J.: Blut 1, 165 (1955).
Koch, Fr., K. Schlagetter u. W. Schneidt: Mschr. Kinderheilk. 104, 11 (1956).
Krah, E.: Z. Immun.-Forsch. 101, 133 (1942).
Krah, E., u. W. Schiff: Z. Immun.-Forsch. 106, 519 (1949); 107, 442 u. 518 (1950).
Krüpe, M.: Klin. Wschr. 1952, 91.
Levine, P.: Ann. N. Y. Acad. Sci. 46, 939 (1946).
: Rev. d'Hématol. 10, 215 (1955).
Levine, P., C. Burnham, E. M. Katzin and P. Vogel: Amer. J. Obstet. Gynec. 42, 165 (1941).
Lewi, S.: Rev. Hématol. 8, 198 (1953).
Loghem, J. J. v., M. v. d. Hart et A. M. H. Paulussen: Rev. Hémat. 5, 371 (1950).
Loghem, J. J. v., H. Harking, D. E. Mendes de Leon, A. Doorman, A. M. H. Paulussen and M. v. d. Hart: Vox Sang. (Basel) 2, 302 (1952).
Loghem, J. J. v., et J. Reepmaker: Rev. Hémat. 10, 245 (1955).
Martius, G.: Dtsch. med. Wschr. 1957, 1422.
Matthes, M., u. F. Kottmeier: Z. Immun.-Forsch. 115, 99 (1958).
McNeil, C., L. C. Warenski, C. D. Fullmer and E. F. Trentelman: Amer. J. clin. Path 24, 767 (1954).
Mollison, P. L., and M. Cutbush: Lancet 1949, 173.
Mollison, P. L.: Rev. Hémat. 10, 242 (1955); Blood Transfusion in Clinical Medicine. Oxford: Blackwell 1951.
Polayes, S. H., M. Lederer and A. S. Wiener: J. Immunol. 17, 545 (1929).
Polayes, S. H.: Amer. J. Dis. Child. 69, 99 (1945).
Race, R. R., and R. Sanger: Blood Groups in Man. Oxford: Blackwell 1954.
Reepmaker, J., u. J. J. v. Loghem: Vox Sang. (Basel) 3, 143 (1953).
Robinson, G. C., R. M. Philips and M. Prystowsky: J. Pediat. 7, 164 (1951).
Rosenfield, R. E.: Blood 10, 17 (1955).
Sabin, M., and L. Lowenstein: Canad. med. Ass. J. 77, 92 (1957).
Sachs, H. W., u. H. Trentmann: Dtsch. med. Wschr. 1950, 1301.
Schäfer, K. H.: Mschr. Kinderheilk. 98, 154 (1950).
Schiff, F.: Die Blutgruppen und ihre Anwendungsgebiete. Berlin: Springer 1933.
Schiff, F., u. L. Adelsberger: Z. Immun.-Forsch. 40, 335 (1924).
Schiff, E., and W. C. Boyd: Blood Grouping Technic. New York: Intersci. Publ. Inc. 1942.
Schiff, W.: Z. Immun.-Forsch. 111, 288 (1954).
Schiff, W., u. S. Kuneke: Z. Immun.-Forsch. 110, 185 (1953).
Schiff, W., u. S. Kuneke: Z. Immun.-Forsch. 110, 265 (1953).
Schwarz, J., u. P. Speiser: Wien. klin. Wschr. 1950, 62.
Shumway, C. N., G. Miller and L. E. Young: J. Pediat. 15, 54 (1955).
Smith, G. H.: J. Path. Bact. 57, 113 (1945).
Speiser, P.: Schweiz. Z. allg. Path. 15, 25 (1952).
Speiser, P., u. E. W. Jancik: Klin. Wschr. 1953, 995.
Spielmann, W.: Klin. Wschr. 1951, 13.
Thomsen, O., u. A. Thisted: Z. Immun.-Forsch. 59, 479 u. 491 (1928).
Tovey, G. H.: J. Path. Bact. 57, 295 (1945).
Turner, E. K.: Med. J. Aust. 1954, 340.
Unger, L. J., and A. S. Wiener: Rev. Hémat. 9, 589 (1954)
Voigt, G. E., u. C. J. Ruck: Zbl. Gynäk. 76, 561 (1954).
Waterhouse, J. A. H., and L. Hogben: Brit. J. soc. Med. 1, 1 (1947).
Wexler, J. B., and A. S. Wiener: Brit. med. J. 1951, 1228; Obstet. gynec. Surv. 7, 67 (1952).
Wiener, A. S.: J. Immunol. 41, 181 (1941).
Wiener, A. S.: Brit. med. J. 1951, 435; J. Immuno. 66, 287 (1951)
: Rev. Hémat. 9, 600 (1954).
Wiener, A. S., and L. J. Unger: J. Lab. clin. Med. 44, 387 (1954).
: Exp. Med. Surg. 13, 204 (1955).
Wiener, A. S., J. B. Wexler and J. B. Hurst: Blood 4, 1014 (1949).
Wiener, A. S., E. B. Sonn and J. G. Hurst: Wiener Laborat. Brooklyn 25, Paper Nr. 1 (1946).
Wiener, A. S., and E. B. Sonn: J. Lab. clin. Med. 31, 1020 (1946).
Willenegger, H.: Bull. schweiz. Akad. med. Wiss. 8, 285 (1952).
Witebsky, E.: Blood 2, 66 (1948).
Witebsky, E., and L. M. Engasser: J. Immunol. 61, 171 (1949).
Wolf, H. G.: Arch. Kinderheilk. 149, 221 (1954).
Zuelzer, W. W., and E. Kaplan: Amer. J. Dis. Child. 88, 179 (1954).
: Amer. J. Dis. Child. 88, 158 (1954).
: Amer. J. Dis. Child. 88, 307 (1954).
: Amer. J. Dis. Child. 88, 319 (1954).
Author information
Authors and Affiliations
Additional information
Herrn Professor Dr. Ph. Bamberger zum 60. Geburtstag gewidmet.
Die Untersuchungen wurden durch Mittel der Deutschen Forschungsgemeinschaft unterstützt, wofür auch an dieser Stelle gedankt sei.
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Wöllner, D., Plückthun, H. Klinische und serologische Untersuchungen zur hämolytischen Neugeborenenerkrankung infolge AB0-Unverträglichkeit. Z. Kinder-Heilk. 81, 609–644 (1958). https://doi.org/10.1007/BF00438420
Received:
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF00438420