Abstract
In Poland, for a long time we have been dealing with the phenomenon of the spread of non-employment forms of employment in the market economy, which primarily concerns civil law contracts and self-employment, which are increasingly displacing the classic employment relationship. The author analyzes the process of expansion of protective labor law into employment relations indicated here, presents its genesis, causes, evolution, scope and boundaries. Without questioning the legitimacy of the protection guaranteed by the legislator to persons engaged in gainful employment outside the employment relationship, the author critically assesses the legal status in this area. De lege lata, we observe the lack of a systemic and comprehensive approach of the Polish legislator to this issue. Changes in this area are often made ad hoc, without a coherent and thought-out concept, also under the influence of political factors. The author of the article believes that the widest scope of protection should be guaranteed only to employees who work for the employer under conditions of subordination. Around such a defined model of employment relationship, it is possible to build other non-employment forms of employment to which labor protection law should apply to a limited extent. De lege ferenda, the author postulates the introduction of comprehensive, coherent and systemic solutions providing for the extension of protective labor law to non-employment forms of employment. It is not enough for the legislator to refer mechanically to the proper application of labor law. In addition, the Polish legislator de lege ferenda should recognize the criterion of economic dependency as a premise determining the scope of protection of persons engaged in gainful employment outside the employment relationship and determining the limits of the expansion of labor law into non-employment forms of employment.
This paper was written as a part of the project number 2018/29/B/H/HS5/02534, funded by the (Polish) National Science Centre on the basis of decision number UMO-2018/29/B/HS5/02534.
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Similar content being viewed by others
Notes
- 1.
In this article, non-employment forms of employment are understood to be primarily civil law contracts and self-employment (self-employment).
- 2.
See: Chobot, A. 1997, Nowe formy zatrudnienia, Warsaw; Davies, P.L. 1999, Zatrudnienie pracownicze i samozatrudnienie w świetle common law [in:] Paperaty na VI Europejskiego Kongres Prawa Pracy i zabezpieczenia Społecznego; Kubota, Z. 2000, Szczególne formy zatrudnienia i samozatrudnienia [in:] Kubota, Z., Ed. 2000, Szczególne formy zatrudnienia, Wrocław; J. Jończyk, O szczególnych formach zatrudnienia i formach ubezpieczeń społecznych [in:] Kubota Z., Ed. 2000, Szczególne formy zatrudnienia, Wrocław; Pisarczyk, Ł. 2003, Różne formy zatrudnienia, Warsaw; Hajn, Z., Elastyczność popytu na pracę w Polsce. Aspekty prawne [in:] Kryńska, E., Ed. 2003, Elastyczne formy zatrudnienia i organizacji pracy a popyt na pracę w Polsce, Warsaw.
- 3.
Rozwadowska, A. 2018, Spadła liczba umów cywilnoprawnych. Mniej niż milion zleceń, wyborcza.biz.
- 4.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r., tj. Dz.U. z 2018 r., poz. 1025 ze zm.
- 5.
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r., tj. Dz.U. z 2019 r., poz. 1040 ze zm.
- 6.
Dz.U. z 2017 r., poz. 2152 ze zm.
- 7.
Dz.U. z 2018 r., poz. 1983 ze zm.
- 8.
Dz.U. z 2018 r., poz. 2115 ze zm.
- 9.
Dz.U. z 2018 r., poz. 2190 ze zm.
- 10.
Dz.U. z 2019 r., poz. 299 ze zm.
- 11.
Art. 1 ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowym oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2017 r., poz. 962.
- 12.
Dz.U. z 2018 r., poz. 594 ze zm.
- 13.
See: Wyrok SN z dnia 9 grudnia 1999 r., I PKN 432/99, OSNP 2001/9/310.
- 14.
Gersdorf, M., Nowe trendy gospodarcze a reguła domniemania zawarcia umowy o pracę [in:] Duraj, T., Ed., Stosowanie umów cywilnoprawnych w świetle przepisów prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, Folia Iuridica, No. 88, Łódź.
- 15.
Dz. U. z 1976 r. Nr 3, poz. 19 ze zm.
- 16.
Dz. U. z 1976 r. Nr 3, poz. 19 ze zm.
- 17.
The subject of the employment contract is discussed in more detail in: Wyka, T. 1986, Sytuacja prawna osób wykonujących pracę nakładczą, Łódź.
- 18.
On the employment situation of members of agricultural production cooperatives, see: Gersdorf, M. 2013, Prawo zatrudnienia, Warsaw, p. 133; Taż, 1990, Regulacja prawna zatrudnienia osób pracujących w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych na zasadach członkowskich. Rozważania de lege ferenda. IPiSS, Studia i Materiały, Warszaw, p. 83; J. Ignatowicz [in:] Gersdorf, M., Ignatowicz, J. 1985, Prawo spółdzielcze. Komentarz, Warsaw, p. 249; Duraj, T., Podstawa prawna świadczenia pracy członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych [in:] 2017, Tendencje rozwojowe indywidualnego i zbiorowego prawa pracy, Księga Jubileuszowa Profesora Grzegorza Goździewicza, Toruń, p. 141.
- 19.
Ustawa z dnia 16 września 1982 r., tj. Dz.U. z 2018 r., poz. 1285 ze zm.
- 20.
Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, Dz.U. z 2000 r., Nr 74, poz. 857.
- 21.
See more: Wyka, T. 2007, Konstytucyjne prawo każdego do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy a zatrudnienie na innej podstawie niż stosunek pracy oraz praca na własny rachunek – uwagi de lege ferenda, Gdańskie Studia Prawnicze, Vol. XVII, p. 171; Duraj, T. 2007, Prawna perspektywa pracy na własny rachunek [in:] Kryńska, E. 2007, Praca na własny rachunek – determinanty i implikacje, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warsaw, p. 36; Mędrala, M. 2015, Obowiązki ze sfery bhp w zatrudnieniu niepracowniczym, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Vol. LXII, p. 143.
- 22.
Tj. Dz.U. z 2016 r., poz. 1219.
- 23.
Tj. Dz.U. z 2016 r., poz. 1219.
- 24.
Tj. Dz.U. z 2016 r., poz. 1219.
- 25.
Tj. Dz.U. z 2016 r., poz. 1219.
- 26.
Dz.U. z 2015 r., poz. 1268.
- 27.
See more: Duraj, T. 2019, Uprawnienia związane z rodzicielstwem osób samozatrudnionych – uwagi de lege lata i de lege ferenda [in:] 2019, Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej.
- 28.
Dz.U. z 2015 r., poz. 1268.
- 29.
Tomanek, A. 2017, Status osoby samozatrudnionej w świetle znowelizowanych przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, PiZS, No. 1, p. 13.
- 30.
Ustawa z dnia 10 października 2002 r., tj. Dz.U. z 2018 r., poz. 2177.
- 31.
Dz.U. z 2018 r., poz. 1608.
- 32.
Ustawa Zasadnicza z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. nr 78, poz. 483 ze zm.
- 33.
I.e.: Liszcz, T. 2009, Prawna ochrona niepracowniczego zatrudnienia na podstawie umowy według projektu Kodeksu pracy [in:] Patulski, A., Walczak, K., Eds. 2009, Jedność w różnorodności. Studia z zakresu prawa pracy, zabezpieczenia społecznego i polityki społecznej. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Muszalskiemu, Warsaw, p. 177; Stefański, K. 2018, Prawo do wypoczynku (nie)pracowników. Problem zasadności rozszerzenia przepisów o czasie pracy i urlopach wypoczynkowych na osoby zatrudnione poza stosunkiem pracy [in:] Goździewicz, G., Ed. 2018, Umowa o pracę a umowa o zatrudnienie,, Warsaw; Maroń, A. 2019, Ochrona czasu pracy kontra samozatrudnienie – czy idziemy w dobrą stronę? [in:] Godlewska-Bujok, B., Walczak, K., Eds. 2019, Różnorodność w jedności, Studia z zakresu prawa pracy, zabezpieczenia społecznego i polityki społecznej. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Muszalskiemu, Warsaw, p. 87; Bury, B. 2015, Dylematy na tle prawa do wypoczynku w zatrudnieniu niepracowniczym typu cywilnoprawnego [in:] 2015, Studia Iuridica Lublinensia, Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Teresie Liszcz, Vol. XXIV, Lublin, p. 377.
- 34.
I do not agree with the proposal to extend the scope of labour law by abandoning the traditional model of subordinate employment relationships and redefining it.
- 35.
Wagner, B. 2002, O swobodzie umowy o pracę raz jeszcze [in:] Matey-Tyrowicz, M., Nawacki, L., Wagner, B., Eds. 2002, Prawo pracy a wyzwania XXI-go wieku, Księga Jubileuszowa Prof. T. Zielińskiego, Warsaw, p. 378.
References
Bury, B. 2015. Dylematy na tle prawa do wypoczynku w zatrudnieniu niepracowniczym typu cywilnoprawnego. In Studia Iuridica Lublinensia, Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Teresie Liszcz XXIV:377.
Chobot, A. 1997. Nowe formy zatrudnienia. Warszawa : Wydawnictwa Prawnicze PWN.
Davies, P.L. 1999. Zatrudnienie pracownicze i samozatrudnienie w świetle common law. In Referaty na VI Europejski Kongres Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego. Warszawa.
Duraj, T. 2007. Prawna perspektywa pracy na własny rachunek. In Praca na własny rachunek – Determinany i implikacje, Ed. E. Kryńska, 36. Instytut Pracy i Spraw Socjalnych. Warszawa.
Duraj, T. 2017. Podstawa prawna świadczenia pracy członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych. In Tendencje rozwojowe indywidualnego i zbiorowego prawa pracy. Księga Jubileuszowa Profesora Grzegorza Goździewicza, 141.
Duraj, T. 2019.Uprawnienia związane z rodzicielstwem osób samozatrudnionych – uwagi de lege lata i de lege ferenda. In Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej 26(4):341–366
Gersdorf, M. 1990. Regulacja prawna zatrudnienia osób pracujących w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych na zasadach członkowskich. Rozważania de lege ferenda. IPiSS, Studia i Materiały, S. 83. Warszawa.
Gersdorf, M. 2013. Prawo zatrudnienia, S. 133. Warszawa.
Gersdorf, M. Nowe trendy gospodarcze a reguła domniemania zawarcia umowy o pracę. In Stosowanie umów cywilnoprawnych w świetle przepisów prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, Ed. T. Duraj. No. 88. Folia Iuridica.
Hajn, Z. 2003. Elastyczność popytu na pracę w Polsce. Aspekty prawne. In Elastyczne formy zatrudnienia i organizacji pracy a popyt na pracę w Polsce, Ed. E. Kryńska. Warsaw: Wydawnictwo Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych.
Ignatowicz, J. 1985. In Prawo spółdzielcze. Komentarz, Eds. M. Gersdorf and J. Ignatowicz, S. 249. Warszawa.
Jończyk, J. 2000. O szczególnych formach zatrudnienia i formach ubezpieczeń społecznych. In Szczególne formy zatrudnienia, Ed. Z. Kubota. Uniw. Wrocławski. Wydz. Prawa i Administracji.
Kubota, Z. 2000. Szczególne formy zatrudnienia i samozatrudnienia. In Szczególne formy zatrudnienia, Ed. Z. Kubota. Uniw. Wrocławski. Wydz. Prawa i Administracji.
Liszcz, T. 2009. Prawna ochrona niepracowniczego zatrudnienia na podstawie umowy według projektu Kodeksu pracy. In Jedność w różnorodności. Studia z zakresu prawa pracy, zabezpieczenia społecznego i polityki społecznej. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Muszalskiemu, Eds. A. Patulski and K. Walczak, 177. Wydawnictwo C.H. Beck.
Maroń, A. 2019. Ochrona czasu pracy kontra samozatrudnienie – Czy idziemy w dobrą stronę? In Różnorodność w jedności, Studia z zakresu prawa pracy, zabezpieczenia społecznego i polityki społecznej. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Muszalskiemu, Eds. B. Godlewska-Bujok and K. Walczak, 87. Wydawnictwo C.H. Beck.
Mędrala, M. 2015. Obowiązki ze sfery bhp w zatrudnieniu niepracowniczym. In Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska LXII:143.
Pisarczyk, Ł. 2003. Różne formy zatrudnienia. Warszawa Dom Wydawniczy ABC.
Rozwadowska, A. 2018. Spadła liczba umów cywilnoprawnych. Mniej niż milion zleceń. Wyborcza.biz.
Stefański, K. 2018. Prawo do wypoczynku (nie)pracowników. Problem zasadności rozszerzenia przepisów o czasie pracy i urlopach wypoczynkowych na osoby zatrudnione poza stosunkiem pracy. In Umowa o pracę a umowa o zatrudnienie, Ed. G. Goździewicz. Warszawa Wolters Kluwer Polska.
Tomanek, A. 2017. Status osoby samozatrudnionej w świetle znowelizowanych przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Praca i Zabezpieczenie Społeczne 1: 13.
Wagner, B. 2002. O swobodzie umowy o pracę raz jeszcze. In Prawo pracy a wyzwania XXI-go wieku, Księga Jubileuszowa Prof. T. Zielińskiego, Eds. M. Matey-Tyrowicz, L. Nawacki, and B. Wagner, 378. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich; Łódź: Agencja MASTER.
Wyka, T. 2007. Konstytucyjne prawo każdego do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy a zatrudnienie na innej podstawie niż stosunek pracy oraz praca na własny rachunek – Uwagi de lege ferenda. Gdańskie Studia Prawnicze XVII: 171.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Editor information
Editors and Affiliations
Rights and permissions
Copyright information
© 2020 Springer Fachmedien Wiesbaden GmbH, part of Springer Nature
About this chapter
Cite this chapter
Duraj, T. (2020). “The Limits of Expansion of Labour Law to Non-labour Forms of Employment—Comments de lege lata and de lege ferenda”. In: Wratny, J., Ludera-Ruszel, A. (eds) New Forms of Employment. Prekarisierung und soziale Entkopplung – transdisziplinäre Studien. Springer VS, Wiesbaden. https://doi.org/10.1007/978-3-658-28511-1_2
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-658-28511-1_2
Published:
Publisher Name: Springer VS, Wiesbaden
Print ISBN: 978-3-658-28510-4
Online ISBN: 978-3-658-28511-1
eBook Packages: Social SciencesSocial Sciences (R0)