Skip to main content
SpringerLink
Log in

Assessment van alcohol- en drugsgebruik

Onderzoek naar de validiteit van de Revised Quick Drinking Screen - Self-Report (QDS-R-S)

  • Artikelen
  • Published:
Verslaving

Samenvatting

Zowel in de klinische praktijk als bij wetenschappelijk onderzoek kan het belangrijk zijn in kaart te brengen hoeveel en hoe vaak er alcohol gedronken en/of drugs is gebruikt gedurende een bepaalde periode. Vaak wordt hiervoor gebruik gemaakt van de Timeline Followback (TLFB), een valide en betrouwbaar interview om middelengebruik retrospectief per dag uit te vragen. Aangezien het afnemen ervan tijdsintensief is en dient te geschieden door een getrainde professional, is dit interview moeilijk te implementeren in de praktijk. Een alternatief is de Quick Drinking Screen (QDS), een korte vragenlijst waarbij de gemiddelde hoeveelheid alcohol die gebruikt werd over een bepaalde periode kan worden geschat. Onlangs is de QDS aangepast om ook drugsgebruik in kaart te brengen, maar de psychometrische kenmerken van deze versie zijn nog niet onderzocht. De huidige studie onderzocht de concurrente validiteit van deze Revised QDS - Self-Report (QDS-R-S) met de TLFB bij 61 studenten van de Universiteit van Amsterdam. De QDS-R-S bleek valide voor het vaststellen van het gebruik van alcohol, cannabis en XTC. Deze bevindingen ondersteunen de bruikbaarheid van de QDS-R-S voor zowel klinische als onderzoeksdoeleinden. Toekomstig onderzoek dient zich te richten op het repliceren van deze resultaten in een klinische populatie.

Summary

Assessment of alcohol and drug use: a study on the validity of the Revised Quick Drinking Screen - Self-Report (QDS-R-S)

Fleur Kraanen, Yosha Hilhorst & Lieke Nentjes

For clinical as well as research purposes it may be important to assess the quantity and frequency of alcohol and/or drug use during a certain period of time. Often, the Timeline Followback interview (TLFB), a valid and reliable instrument to retrospectively assess daily substance use, is used for these purposes. However, administering the TLFB takes relatively long and the interview should be conducted by a trained professional. Therefore, the TLFB is difficult to implement in clinical practice. An alternative for the TLFB is the Quick Drinking Screen (QDS), a short questionnaire that estimates daily alcohol use during a certain period of time. Recently, the QDS was adapted to assess drug use as well, but psychometric properties of this Revised QDS - Self-report (QDS-R-S) have not been studied. The current study investigated the concurrent validity of the QDS-R-S with the TLFB among 61 students of the University of Amsterdam. The QDS-R-S appeared a valid instrument to assess the use of alcohol, cannabis, and XTC. These findings support the applicability of the QDS-R-S for clinical as well as research purposes. Future research should focus on replicating these results within a clinical population.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Literatuur

  • Berman, A.H., Bergman, H., Palmstierna, T. & Schlyter, F. (2005). Evaluation of the Drug Use Disorders Identification Test (DUDIT) in criminal justice and detoxification settings and in a Swedish population sample. European Addiction Research, 11, 22–31.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Brown, A.B., Burgess, E.S., Sales, S.D., Whiteley, J.A., Evans, D.M. & Miller, I.W. (1998). Reliability and validity of a smoking Timeline Follow-Back Interview. Psychology of Addictive Behaviors, 12, 101–112.

    Article  Google Scholar 

  • Brown, R.A., Evans, D.M., Miller, I.W., Burgess, E.S. & Mueller, T.I. (1997). cognitive-behavioral treatment for depression in alcoholism. Journal Consult Clinical Psychology, 65, 715–726.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Brown, S.A., Glasner-Edwards, S.V., Tate, S.R., McQuaid, J.R., Chalekian, J. & Granholm, E. (2006). Integrated cognitive behavioral therapy versus twelvestep facilitation therapy for substance-dependent adults with depressive disorders. Journal of Psychoactive Drugs, 38, 449–460.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Carey, K.B. (1997). Reliability and validity of the Time-Line Follow-Back Interview among psychiatric outpatients: a preliminary report. Psychology of Addictive Behaviors, 11, 26–33.

    Article  Google Scholar 

  • Cohen, J. (1992). A power primer. Psychological Bulletin, 112, 155–159.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Cunningham, J.A., Ansara, D., Wild, T.C., Toneatto, T. & Koski-Jännes, A. (1999). What is the price of perfection? The hidden costs of using detailed assessment instruments to measure alcohol consumption. Journal of Studies on Alcohol, 60, 756–758.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Dawson, D.A. (1998). Measuring alcohol consumption: limitations and prospects for improvement. Addiction, 93, 965–968.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Drake, R.E. & Brunette, M.F. (2000). Complications of severe mental illness related to alcohol and drug use disorders. In M. Galanter (Ed.), Recent developments in alcoholism (pp. 285–299). New York: Kluwer Academic/Plenum.

    Google Scholar 

  • Dum, M., Sobell, L.C., Sobell, M.B., Heinecke, N., Voluse, A. & Johnson, K. (2009). A quick drinking screen for identifying women at risk for an alcoholexposed pregnancy. Addictive Behaviors, 34, 714–716.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Ehrman, R.N. & Robbins, S.J. (1994). Reliability and validity of 6-month timeline reports of cocaine and heroin use in a methadone population. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 62, 843–850.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • First, M.B., Spitzer, R.L., Gibbon, M. & Williams, J.B.W. (2002). Structured Clinical Interview for DSM-IV-TR Axis I Disorders, Research Version, Patient Edition (SCID-I/P). New York: Biometrics Research, New York State Psychiatric Institute.

  • Graaf, R. de, Have, M. ten & Dorsselaer, S. van (2010). De psychische gezondheid van de Nederlandse bevolking. NEMESIS-2: opzet en eerste resultaten. Utrecht: Trimbosinstituut.

    Google Scholar 

  • Grant, K.A., Tonigan, J.S. & Miller, W.R. (1995). Comparison of three alcohol consumption measures: a concurrent validity study. Journal of Studies on Alcohol, 56, 168–172.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Groenestijn, M.A.C. van, Akkerhuis, G.W., Kupka, R.W., Schneider, N. & Nolen, W.A. (1998). SCID-I: Gestructureerd klinisch interview voor het vaststellen van DSM-IV stoornissen. Amsterdam: Harcourt Assessment.

    Google Scholar 

  • Grønbæk, M. & Nielsen, M. (2007). A randomized controlled trial of Minnesota day clinic treatment of alcoholics. Addiction, 102, 381–388.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Hendriks, V. (2009). Meten en meetinstrumenten. In I. Franken & W. van den Brink (Eds.), Handboek verslaving (pp. 245–274). Utrecht: De Tijdstroom.

    Google Scholar 

  • Hersh, D., Mulgrew, C.L., Van Kirk, J. & Kranzler, H.R. (1999). The validity of selfreported cocaine use in two groups of cocaine abusers. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 67, 37–42.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Hides, L., Carroll, S., Catania, L., Cotton, S.M., Baker, A., Scaffidi, A. & Lubman, D.I. (2010). Outcomes of an integrated cognitive behaviors therapy (CBT) treatment program for co-occurring depression and substance misuse in young people. Journal of Affective Disorders, 121, 169–174.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Jellinek (2012). Alcohol per glas bier of wijn? Internet: www.jellinek.nl/vraagantwoord/alcohol-drugs/alcohol/alcohol-algemeen/hoeveel-alcohol-bevat-eenglas-bier-wijn-of-sterke-drank.

  • Kraanen, F.L. & Fluttert, F. (2008). DUDIT: Drugs Use Disorders Identification Test. Internet: www.emcdda.europa.eu/attachements.cfm/att_10455_NL_DUDIT%20%2520Dutch%2520version.pdf.

  • Kraanen, F.L., Emmelkamp, P.M.G. & Wildt, W. de (2007). Psychopathologie bij behandelde verslaafden: een onderzoek naar comorbiditeit. Verslaving, 3, 3–13.

    Article  Google Scholar 

  • Kraanen, F.L., Vedel, E., Scholing, A. & Emmelkamp, P.M.G. (2013a). The comparative effectiveness of Integrated treatment for Substance abuse and Partner violence (I-SToP) and substance abuse treatment alone: a randomized controlled trial. BMC Psychiatry, 13, 1–14.

    Article  Google Scholar 

  • Kraanen, F.L., Vedel, E., Scholing, A. & Emmelkamp, P.M.G. (2013b). Screening on perpetration and victimization of intimate partner violence (IPV): two studies on the validity of the J-IPV in patients in substance use treatment. PLoS ONE, 8, e6368–1.

    Article  Google Scholar 

  • Lemmens, P., Knibbe, R.A. & Tan, E.S. (1988). Weekly recall and diary estimates of alcohol consumption in an general population survey. Journal of Studies on Alcohol, 49, 131–135.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Maalsté, N. (2000). Ad fundum! Een blik in de gevarieerde drinkcultuur van het Nederlandse studentenleven. Utrecht: Centrum voor Verslavingsonderzoek.

    Google Scholar 

  • Manwell, L.B., Fleming, M.F., Mundt, M.P., Stauffacher, E.A. & Barry, K.L. (2000). Treatment of problem alcohol use in women of childbearing age: results of a brief intervention trial. Alcoholism: Clinical and Experimental Research, 24, 1517–1524.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Plasschaert, A.J.M., Hoogstraten, J., van Emmerik, B.J., Webster, D.B. & Clayton, R.R. (2001). Substance use among Dutch dental students. Community Dental Oral Epidemiology, 29, 48–54.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Riggs, P.D., Mikulich-Gilbertson, S.K., Davies, R.D., Lohman, M., Klein, C., Stover, S.K. (2007). A randomized controlled trial of fluoxetine and cognitive behavioral therapy in adolescents with major depression, behavior problems, and substance use disorders. Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine, 161, 1026–1034.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Roy, M., Dum, M., Sobell, L.C., Sobell, M.B., Simco, E.R., Manor, H. & Palmerio, R. (2008). Comparison of the Quick Drinking Screen and the Alcohol Timeline Followback with outpatient alcohol abusers. Substance Use and Misuse, 43, 2116–2491.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Schippers, G.M., Broekman, T.G. & Buchholz, A. (2011). MATE 2.1. Handleiding en protocol. Nederlandse bewerking. Nijmegen: Beta Boeken.

  • Simons, J., Correia, C.J., Carey, K.B. & Borsari, B.E. (1998). Validating a five-factor marijuana motives measure: relations with use, problems, and alcohol motives. Journal of Counseling Psychology, 45, 265–273.

    Article  Google Scholar 

  • Smart, R.G. & Ogborne, A.C. (2000). Drug use and drinking among students in 36 countries. Addictive Behaviors, 25, 455–460.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Sobell, L.C. & Sobell, M.B. (1992). Timeline Followback: a technique for assessing self-reported alcohol consumption. In R.Z. Litten & J. Allen (Eds.), Measuring alcohol consumption, psychosocial and biological methods (p. 41–72). New Jersey: Humana Press.

    Chapter  Google Scholar 

  • Sobell, L.C. & Sobell, M.B. (2003). Alcohol consumption measures. In J.P. Allen & V.B. Wilson (Eds.). Assessing alcohol problems: a guide for clinicians and researchers (p. 75-99). Rockville: National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism.

    Google Scholar 

  • Sobell, L.C., Agrawal, S., Sobell, M.B., Leo, G.I., Young, L.J., Cunningham, J.A. & Simco, E.R. (2003). Comparison of a Quick Drinking Screen with the Timeline Followback for individuals with alcohol problems. Journal of Studies on Alcohol, 64, 858–861.

    PubMed  Google Scholar 

  • Sobell, M.B., Sobell, L.C., Klajner, F., Pavan, D. & Basian, E. (1986). The reliability of a timeline method for normal drinker college students’ recent drinker history: utility for alcohol research. Addictive Behaviors, 11, 149–161.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Straus, M.A., Hamby, S.L., Boney-McCoy, S. & Sugarman, D.B. (1996). The Revised Conflict Tactics Scales: CTS2. Development and preliminary psychometric data. Journal of Family Issues, 17, 283–316.

    Article  Google Scholar 

  • Tremblay, P.F., Graham, K., Wells, S., Harris, R., Pulford, R. & Roberts, S.E. (2010). When do first-year college students drink most during the academic year? an internet-based study of daily and weekly drinking. Journal of American College Health, 58, 401–411.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Trimbos-instituut (2013). Nationale Drug Monitor. Jaarbericht 2012. Utrecht: Trimbos- instituut.

    Google Scholar 

  • Wicki, M., Kuntsche, E. & Gmel, G. (2010). Drinking at European universities? A review of students’ alcohol use. Addictive Behaviors, 35, 913–924.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Wiers, R.W., Hoogeveen, K., Sergeant, J.A. & Gunning, W.B. (1997). High and low-dose alcohol-related expectancies and the differential association with drinking in male and female adolescents and young adults. Addiction, 92, 871–888.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. http://www.bsl.nl

    Fleur Kraanen

  2. Van der Hoeven Kliniek, Utrecht, The Netherlands

    Yosha Hilhorst

  3. programmagroep Klinische Psychologie, Universiteit van Amsterdam, Amsterdam, The Netherlands

    Lieke Nentjes

Authors
  1. Fleur Kraanen
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. Yosha Hilhorst
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  3. Lieke Nentjes
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to Fleur Kraanen.

Additional information

Dr. F.L. Kraanen is psycholoog en GZ-psycholoog i.o. bij forensische polikliniek DeWaag te Amsterdam. E-mail: fkraanen@dewaagnederland.nl.

Y. Hilhorst MSc is sociotherapeut bij de Van der Hoeven Kliniek te Utrecht.

Y. Hilhorst MSc is sociotherapeut bij de Van der Hoeven Kliniek te Utrecht.

Appendices

QDS-R-S - Alcohol

Deze vragenlijst gaat over uw gebruik van alcohol en drugs in de afgelopen drie maanden. Het zal af en toe lastig zijn om in te schatten hoeveel u precies drinkt of gebruikt, maar probeer het alstublieft zo goed mogelijk te doen.

□

Niet van toepassing, ik heb in de afgelopen drie maanden geen alcohol gedronken.

1

In de afgelopen drie maanden, gemiddeld hoeveel dagen per week dronk u alcohol?

 

… dagen per week.

2

Wanneer u dronk, hoeveel glazen alcohol dronk u dan gemiddeld per dag?

 

… glazen per dag; … eenheden per dag (zie tabel).

3

Hoe vaak heeft u in de afgelopen drie maanden vijf of meer glazen alcohol gedronken tijdens één gelegenheid?

 

… keer.

4

In de afgelopen drie maanden, wat is het grootste aantal glazen alcohol dat u heeft geconsumeerd op één dag?

 

… glazen; … eenheden (zie tabel).

5

Berekenen: aantal eenheden alcohol per week in de afgelopen drie maanden (in te vullen door onderzoeker).

 

… eenheden per week.

QDS-R-S - Cannabis

□

Niet van toepassing, ik heb in de afgelopen drie maanden geen cannabis gebruikt.

1

Hoeveel dagen per week heeft u in de afgelopen drie maanden cannabis gebruikt?

 

… dagen per week.

2

Wanneer u cannabis gebruikte, gemiddeld hoeveel gram gebruikte u dan per dag?

 

… gram per dag.

3

In de afgelopen drie maanden, wat is de grootste hoeveelheid cannabis die u heeft gebruikt op een dag?

 

… gram.

4

Uitrekenen: aantal gram cannabis per week in de afgelopen drie maanden (in te vullen door onderzoeker).

 

…… gram per week.

QDS-R-S - XTC

□

Niet van toepassing, ik heb in de afgelopen drie maanden geen andere drugs gebruikt.

1

Hoeveel dagen per week heeft u in de afgelopen drie maanden XTC gebruikt?

 

… dagen per week.

2

Wanneer u XTC gebruikte, gemiddeld hoeveel pillen gebruikte u dan per dag?

 

… pillen per dag.

3

In de afgelopen drie maanden, wat is de grootste aantal XTC-pillen dat u heeft gebruikt op een dag?

 

… pillen.

4

Uitrekenen: aantal pillen per week in de afgelopen drie maanden (in te vullen door de onderzoeker).

 

…

Table 7 Standaardeenheden alcohol per middel en hoeveelheid.
Full size table

Rights and permissions

Reprints and permissions

About this article

Check for updates. Verify currency and authenticity via CrossMark

Cite this article

Kraanen, F., Hilhorst, Y. & Nentjes, L. Assessment van alcohol- en drugsgebruik. VERSLAVING 10, 45–61 (2014). https://doi.org/10.1007/s12501-014-0038-y

Download citation

  • Published:

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/s12501-014-0038-y

Search

Navigation