Skip to main content
SpringerLink
Log in

Zorg aan het levenseinde bij bewoners met dementie in antroposofische en reguliere verpleeghuizen. Een pilot studie

  • Artikelen
  • Published:
Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie

End-of-life with dementia in Dutch antroposofic and traditional nursing homes

Every year more than 20.000 people with dementia die in Dutch nursing homes and this number steadily increases. Therefore, the importance of good end-of-life care for these patients including physical, psychosocial and spiritual care is evident. Although the training standards for Dutch nursing home physicians and nurses share a common standard, the philosophy of a nursing home may affect end-of-life care strategies for the residents. We compared end of life of nursing home residents with dementia in two anthroposophic and two traditional nursing homes in a retrospective study using the most specific instrument available: the End-of-Life in Dementia scales (EOLD). Family caregivers completed the EOLD questionnaire. There was no difference in mean Satisfaction With Care scale scores between both types of nursing homes: 32.9 (SD 4.3) and 31.6 (SD 4.9), respectively. The anthroposophic nursing homes had significant higher scores on the ‘Symptom Management’ ((32.9 (SD 7.5) versus 26.9 (SD 9.5)), and ‘Comfort Assessment in Dying’ scales (34.0 (SD 3.9) versus 30.8 (SD 5.8)) and on its subscale Well Being (7.7 (SD 1.2) versus 6.7 (SD 2.1)). Our results suggest that death with dementia was more favourable in anthroposophic nursing homes than in regular homes. The results inform further prospective studies on nursing homes how this and other philosophies are translated into daily nursing home practice, including decision making in multi-disciplinary teams, family consultation, and complementary non-pharmacological therapies.

Samenvatting

Jaarlijks overlijden er in Nederland meer dan 20.000 mensen met dementie in het verpleeghuis en dit aantal stijgt nog steeds. Het is belangrijk dat verpleeghuizen goede levenseindezorg leveren voor deze patiënten, wat inhoudt lichamelijke, psychosociale en spirituele zorg. Alhoewel verpleeghuisartsen en ziekenverzorgenden worden opgeleid volgens dezelfde opleidingseisen, heeft de signatuur van een verpleeghuis mogelijk invloed op accenten in de geboden zorg aan het levenseinde. Wij vergeleken het levenseinde van bewoners met dementie in twee reguliere en twee antroposofische verpleeghuizen in een retrospectieve studie met de “End-of-Life in Dementia scales (EOLD)”. Dit is het meest specifieke instrument voor deze patiëntenpopulatie, en wordt als vragenlijst door familieleden ingevuld. Wij vonden geen verschil in gemiddelde ‘Satisfaction with care’ scores tussen beide groepen: 32,4 (SD 4,3) respectievelijk 31,6 (SD 4,9). De antroposofische verpleeghuizen scoorden significant gunstiger op ‘Symptom Management’ in de laatste drie levensmaanden: 32,9 (SD 7,5) respectievelijk 26,9 (SD 9,5) en ‘Comfort Assessment in Dying: 34,0 (SD 3,9) respectievelijk 30,8 (SD 5,8). Ook was de score significant gunstiger op de subschaal ‘Welbevinden’ tijdens het stervensproces: 7,7 (SD 1,2) respectievelijk 6,7 (SD 2,1). Onze resultaten wijzen erop dat sterven met dementie in de antroposofische verpleeghuizen gunstiger verloopt. Er is nader prospectief onderzoek nodig naar de vraag met welke onderdelen van het zorgproces dit samenhangt, zoals besluitvorming in multidisciplinair overleg, familiegesprekken en aanvullende niet-medicamenteuze behandelingen.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Similar content being viewed by others

Literatuur

  1. Ministerie van VWS. http://www.brancherapporten.minvws.nl. 2008.

  2. World Health Organisation. National cancer control program: policies and managerial guidelines. Geneva: WHO, 2002 (2nd edition).

  3. Culliford L. Spirituality and clinical care. BMJ 2002; 325: 1434-5.

    Google Scholar 

  4. Speck P, Higginson I, Addington-Hall J. Spiritual needs in healthcare. BMJ 2004; 329:123-4.

    Google Scholar 

  5. Reynolds K, Henderson M, Schulman A, Hanson LC. Needs of the dying in Nursing homes. J Palliat Med 2002; 5: 895-901.

    Google Scholar 

  6. Brandt HE, van der Steen JT, Ooms ME, Ribbe MW, van der Wal G. The last days of life of nursing home patients with and without dementia assessed with the Palliative care Outcome Scale. Palliative Medicine 2005; 19: 334-42.

    Google Scholar 

  7. Daaleman TP, Williams CS, Hamilton VL, Zimmerman S. Spiritual care at the end of life in long term care. Medical Care 2008; Jan 46 (1): 85-91.

    Google Scholar 

  8. Besluit Verpleeghuisgeneeskunde: http://www.KNMG.artsennet.nl. 2005.

  9. Volicer L, Hurley AC, Blasi ZV. Scales for evaluation of End-of-Life Care in Dementia. Alzheimer Dis Assoc Disord. 2001 Oct-Dec; 15(4): 194-200.

  10. Volicer L, Hurley AC, Blasi ZV. Characteristics of dementia end-of-life care across care settings. Am J Hosp Palliat Care 2003; 20: 191-200.

    Google Scholar 

  11. Peterman AH, Fitchett G, Brady MJ, Hernandez L, Cella D. Measuring Spiritual Well-Being in People With Cancer: The Functional Assessment of Chronic Illness Therapy- Spiritual Well-being Scale (FACIT-sp). Ann Behav Med 2002; 24: 49-58

    Google Scholar 

  12. Underwood LG, Teresi JA. The Daily Spiritual Experience Scale: development, theoretical description, reliability, exploratory factor analysis, and preliminary construct validity using health related data. Ann Behav Med 2002; 24: 22-33.

    Google Scholar 

  13. WHOQOL SRPB Group (World Health Organisation’s Quality of Life Spirituality, Religion and Personal Beliefs Group). A cross-cultural study of spirituality, religion and personal beliefs as components of quality of life. Social Science and Medicine 2005.08.001.

  14. Bellelli G, Frisoni GB, Bianchetti A, Trabucchi M. The Bedford Alzheimer Nursing Severity scale for the severely demented: validation study. Alzheimer Dis Assoc Disord.1997; Jun11(2): 71-77.

    Google Scholar 

  15. Volicer L, Hurley AC, Lathi DC, Kowall NW. Measurement of severity in advanced Alzheimers disease. J Gerontol 1994; 49: M223-6.

    Google Scholar 

  16. van der Steen T, Gijsberts MJHE, Knol D, Deliens L, Muller MT. Correspondence and non-correspondence between families’ and nurses’ ratings of symptoms and comfort in dementia patients at the end of life. Ingediend voor publicatie.

  17. Rich S, Williams C, Zimmerman S. Family-staff member agreement in reports about end of life in assisted living and nursing homes. Gerontologist 2007; (S1):158.

  18. Jacoby A, Lecouturier J, Bradshaw C, Lovel T, Eccles M. Feasibility of using postal questionaires to examine carer satisfaction with palliative care: a methodological assessment. Palliative Medicine 1999; 19: 285-98

    Google Scholar 

  19. Berlowitz DR, Brandeis GH, Morris JN, Ash AS, Anderson JJ, Kader B, Moskowitz MA.Deriving a risk-adjustment model for pressure ulcer development using the Minimum Data Set. J Am Geriatr Soc 2001; 49: 866-71.

    Google Scholar 

  20. van Marum RJ, Ooms ME, Ribbe MW, van Eyk JT. The Dutch pressure sore assessment score or the Nortin scale for identifying at-risk nursing home patients? Age Aging 2000; 29: 63-68.

    Google Scholar 

  21. van Diggelen MJ. De psychogeriatrische bewoner in het grensgebied tussen leven en dood. In: Syllabus symposium Leendert Meeshuis. Bilthoven, 2005: 11-12.

  22. de Jong A. Hospicezorg in het Leendert Meeshuis. In: Syllabus symposium Leendert Meeshuis. Bilthoven, 2005: 13-16.

  23. Busch MEH, Visser AP. Complementaire zorg. In: Palliatieve zorg, richtlijnen voor de Praktijk, Utrecht: VIKC, 2006: 91-139.

  24. Glöckler M. De oerbronnen van gezondheid, Kerk-Avezaath: Centrum voor Sociale Gezondheidszorg, 2003.

  25. Steen JT, Ribbe MW. Sterven met dementie: wat weten wij ervan? Tijdschr Gerontol Geriatr. 2000 dec. 7: 288-97.

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. www.bsl.nl/shop/tijdschrift-voor-gerontologie-en-geriatrie-0167-9228.html

    M. J. H. E. Gijsberts

Authors
  1. M. J. H. E. Gijsberts
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. J. T. van der Steen
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  3. M. T. Muller
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  4. L. Deliens
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to M. J. H. E. Gijsberts.

Additional information

EMGO Instituut, VU medisch centrum, Amsterdam; Afdeling Verpleeghuisgeneeskunde, VU medisch centrum, Amsterdam; Afdeling Sociale Geneeskunde, VU medisch centrum, Amsterdam

EMGO Instituut, VU medisch centrum, Amsterdam; Afdeling Verpleeghuisgeneeskunde, VU medisch centrum, Amsterdam; Afdeling Sociale Geneeskunde, VU medisch centrum, Amsterdam

Afdeling Verpleeghuisgeneeskunde, VU medisch centrum, Amsterdam

EMGO Instituut, VU medisch centrum, Amsterdam; Afdeling Sociale Geneeskunde, VU medisch centrum, Amsterdam; Onderzoeksgroep ‘Zorg rond het levenseinde’, Vrije Universiteit Brussel, Brussel Correspondentie: Marie-José H.E. Gijsberts, EMGO Instituut, afdeling verpleeghuisgeneeskunde, VU medisch centrum, Van der Boechorststraat 7, 1081 BT Amsterdam. T: 020-6254962, F: 020-4448234, Voor de volledige Nederlandstalige versie van de EOLD scales:

About this article

Cite this article

Gijsberts, M.J.H.E., van der Steen, J.T., Muller, M.T. et al. Zorg aan het levenseinde bij bewoners met dementie in antroposofische en reguliere verpleeghuizen. Een pilot studie. GEEG 39, 256–264 (2008). https://doi.org/10.1007/BF03078164

Download citation

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/BF03078164

Search

Navigation