Abstract
The selection of research methods depends on many factors, including a number of finds, their state of preservation, and research problems discussed. In the archaeological studies of the medieval leather objects each stage of the research process is important: from recovering a source from cultural layers, securing and conserving a find, to analysing formal features and preparing detailed typologies, what ultimately leads to an attempt to recreate selected historical issues. In this article it is presenting a method for studying medieval archaeological finds made of leather (mainly footwear). It is an attempt to find research methods for presenting the development line of the medieval shoemaking in the period from the turn of the eighth century and the beginning of the ninth century until the end of the fifteenth century. In the case of large assemblages consisting of hundreds, or even thousands of objects, obviously finished items and their components come to the fore. In such cases, the rest of objects referred to as ‘fragments’, ‘pieces of leather’, ‘unidentified objects’ are usually marginalised. In the studies of economic phenomena, however, products cannot be perceived as less important, because each of them might be a valuable source of information, depending on questions asked. The hierarchy of importance of items (or only their features) should change with the research progress and with the issues examined.
Résumé de recherche
Le choix des méthodes de recherche dépend de nombreux facteurs, notamment d’un certain nombre de découvertes, de leur état de préservation et des problèmes de recherche faisant l'objet d'une discussion. Dans les études archéologiques des objets médiévaux en cuir, chaque étape du processus de recherche est importante : que ce soit l'extraction d'une source à partir de couches culturelles, la réalisation et la conservation d'une découverte, l'analyse de caractéristiques formelles et la préparation de typologies détaillées, ceci conduisant à terme à une tentative afin de recréer des questions historiques choisies. Cet article est une présentation d'une méthode d'étude de découvertes archéologiques médiévales faites de cuir (essentiellement des chaussures). Dans le cadre d'une tentative visant à identifier des méthodes de recherche aux fins d'une présentation de la ligne de développement de la cordonnerie médiévale durant la période inscrite entre le tournant du 8ème siècle et le début du 9ème siècle jusqu'à la fin du 15ème siècle. Dans le cas des vastes assemblages se composant de centaines, voire de milliers d'objets, il est évident que les pièces finies et leurs composants prévalent. Dans ces cas, le reste des objets désignés comme des « fragments », « morceaux de cuir », « objets non identifiés » sont habituellement marginalisés. Cependant, dans les études du phénomène économique, les produits ne sauraient être perçus comme moins importants, car chacun d'entre eux est susceptible d'être une source précieuse d'informations, en fonction des questions posées. La hiérarchie de l'importance des pièces (ou seulement leurs caractéristiques) doit évoluer conformément à la progression de la recherche et aux questions étudiées.
Resumen
La selección de los métodos de investigación depende de muchos factores, incluidos varios hallazgos, su estado de conservación y los problemas de investigación que se aborden. En los estudios arqueológicos de los objetos de cuero medievales, cada etapa del proceso de investigación es importante: desde la recuperación de una fuente de capas culturales, la obtención y conservación de un hallazgo, hasta el análisis de características formales y la preparación de tipologías detalladas, lo que finalmente conduce a un intento de recrear las cuestiones históricas seleccionadas. En este artículo se presenta un método para el estudio de los hallazgos arqueológicos medievales de cuero (principalmente calzado). Es un intento de encontrar métodos de investigación para presentar la línea de desarrollo de la zapatería medieval en el período comprendido entre finales del siglo VIII y principios del siglo IX hasta finales del siglo XV. En el caso de grandes conjuntos formados por cientos o incluso miles de objetos, obviamente los artículos terminados y sus componentes pasan a primer plano. En tales casos, el resto de los objetos denominados "fragmentos", "piezas de cuero", "objetos no identificados" suelen quedar marginados. En los estudios de los fenómenos económicos, sin embargo, los productos no pueden percibirse como menos importantes, porque cada uno de ellos puede ser una valiosa fuente de información, según las interrogantes que se planteen. La jerarquía de importancia de los elementos (o solo sus características) debería cambiar con el progreso de la investigación y con los temas examinados.
Similar content being viewed by others
Notes
By early medieval is meant material from layers dated to the seventh to mid-thirteenth century, whereas by late medieval, the mid- thirteenth to fifteenth century. A clear dividing line is the location of cities on the southern Baltic coast around the mid-thirteenth century (see Rębkowski 2001).
The finds from Wolin (Wojtasik 1960; Kowalska 1999b, 2006, 2007, 2013b, 2019a; Cnotliwy 2004), Szczecin (Cnotliwy 1980; 1994; 2004; Kowalska 1999a, 1999b, 2003, 2009b, 2009c, 2009d, 2010, 2012a, 2013b), Kołobrzeg (Wywrot 1996; Wywrot-Wyszkowska 1998, 1999, 2000, 2002, 2008, 2009, 2010a, 2016), Gdańsk (Wiklak 1959; 1960, 1967, 1969, 1988), Ceynowa (2005, 2009a, 2009b, 2009c, 2012), Wywrot-Wyszkowska 2010b), Gniew (Wiklak 1993), Pyrzyce (Kowalska 1997), Stargard (Stań 2011. 2012), Elbląg (Marcinkowski 2009) and Santok (Kowalska 2019b).
Research on the issue of footwear in the area of the Barbaricum is in a great disproportion to studies of the Roman footwear. First of all, there are no iconographic and written sources, whereas material sources are rare. The oldest finds that give an opportunity to take up the topic of structural and stylistic development are from the end of the eighth century. It used to be believed that the oldest form was one-piece footwear entirely made from one piece of leather, without a separate sole, directly referring to the aforementioned prehistoric finds (Wiklak, 1969, 486; Swann, 2001; Kowalska, 2003, 159–160). In the area of present-day Poland and generally on the southern Baltic coast the origin of the sole as component of the footwear to which the upper part covering the foot was sewn in is not clear. Owing to the lack of archaeological sources it is very difficult to determine on which impulses the rules and methods of constructing footwear were shaped among the Slavic communities inhabiting the lands by the Baltic Sea in the early Middle Ages.
References
Atkinson, D., & Foreman, M. (1992). The leather. In Excavations at 33–35 Eastgate, Beverly 1983–86. Sheffield Excavation Reports 3 (pp. 175–187)
Bebre, V. (1983). Ādas apavi Rīgā 13–14. GS. Arheolologija un etnogrāfija, 14, 125–141
Blomqvist, R., & Mårtensson, A. W. (1963). Thulegrävningen 1961. Archaeologia Lundiensia 2
Blusiewicz, K. (2009a). Obuwie warszawskie z XIV–XVIII wieku ze zbiorów archeologicznych Muzeum Historycznego m. st. Warszawy. In W. Pela (Ed.), Archeologia dawnej Warszawy 1
Blusiewicz, K. (2009b). Obuwie warszawskie w XIV–XVII wieku. Przemiany w technice szewskiej. Archaeologia Historica Polona, 18, 121–139
Blusiewicz, K. (2013a). Obuwie osiemnastowieczne z badań na terenie pałacu Jabłonowskich. Archeologia dawnej Warszawy, 3, 203–208
Blusiewicz, K. (2013b). Późnośredniowieczne obuwie z badań działki miejskiej w Pucku. In H. Paner & M. Fudziński (Eds.), XVII Sesja Pomorzoznawcza, vol 2, Od późnego średniowiecza do czasów nowożytnych (pp. 405–413). Muzeum Archeologiczne w Gdańsku
Blusiewicz, K. (2017a). Wyroby ze skóry i produkcja skórnicza w późnośredniowiecznym Pucku. In M. Starski (Ed.), Puck. Kultura materialna małego miasta w późnym średniowieczu (pp. 305–360). Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego
Blusiewicz, K. (2017b). Wyniki analizy surowcowej zabytków skórzanych z badań archeologicznych grodziska w Czermnie. In M. Florek & M. Wołoszyn (Eds.), Wczesnośredniowieczny zespół osadniczy w Czermnie w świetle wyników badań dawnych (do 2010). Studium interdyscyplinarne.Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Blusiewicz, K. (2017c). Szewc czy garbarz? Interpretacja archeologicznych śladów produkcji skórniczej. Archaeologia Historica Polona, 25, 201–220
Boucher, F. (2004). Historia mody. Dzieje ubiorów od czasów prehistorycznych do końca XX wieku. Warszawa, Arkady
Buśko, C. (1999). Pracownia garbarska. In C. Buśko & J. Piekalski (Eds.), Ze studiów nad życiem codziennym w średniowiecznym mieście. Parcele przy ulicy Więziennej 10–11 we Wrocławiu (pp. 92–95). Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego
Cehak-Hołubowiczowa, H. (1954). Trzewiki opolskie. Dawna Kultura, 1, 7–13
Ceynowa, B. (2005). Patynki z badań na Wyspie Spichrzów w Gdańsku. In M. Fudziński & H. Paner (Eds.), XIV Sesja Pomorzoznawcza, t. 2. Od wczesnego średniowiecza do czasów nowożytnych (pp. 319–326). Muzeum Archeologiczne w Gdańsku
Ceynowa, B. (2009a). Rękawice skórzane z badań gdańskich w sezonach 2005–2007. In A. Janowski, K. Kowalski, & S. Słowiński (Eds.), XVI Sesja Pomorzoznawcza, część 2, Od późnego średniowiecza do czasów nowożytnych (pp. 229–239). Muzeum Narodowe w Szczecinie, Muzeum w Stargardzie, Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich Oddział w Szczecinie
Ceynowa, B. (2009b). Obuwie ochronne znalezione w Gdańsku—problematyka i metody badawcze. In A. B. Kowalska & B. Wywrot-Wyszkowska (Eds.), In gremio—in praxi Studia nad średniowiecznym skórnictwem (pp. 95–112). Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Ceynowa, B. (2009c). Problem importu obuwia w Gdańsku w 1 połowie XVI w. na przykładzie znalezisk części butów ze stanowiska Lastadia. In H. Paner, M. Fudziński, & Z. Borcowski (Eds.), Stan badań archeologicznych miast w Polsce (pp. 389–401). Muzeum Archeologiczne w Gdańsku
Ceynowa, B. (2012). Conservation and restoration of leatherwork recovered from excavations in Gdańsk. In E. Jabłońska & T. Kozielec (Eds.), Parchment and leather heritage. Conservation-Restoration (pp. 311–320). Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika w Toruniu
Cnotliwy, E. (1980). Późnośredniowieczna studnia-latryna na dziedzińcu zamku książąt pomorskich w Szczecinie. Materiały Zachodniopomorskie, 26, 333–395
Cnotliwy, E. (1994). Późnośredniowieczne obuwie ochronne z badań na Podzamczu w Szczecinie. Materiały Zachodniopomorskie, 40, 201–210
Cnotliwy, E. (2004). Wyroby ze skóry z wykopu 5 na stanowisku 1 w Wolinie. Materiały Zachodniopomorskie NS, 1(1), 167–202
Cnotliwy, E., Leciejewicz, L., & Łosiński, W. (Eds.). (1983). Szczecin we wczesnym średniowieczu. Wrocław: Wzgórze Zamkowe. Ossolineum
Dahlerup Koch, H. (1988). Fodtøj af leader og dets datering ca. 1250–1500. Hikuin, 14, 61–350
Dahlerup Koch, H. (1998). Læder. In: Viborg Søndersø 1000–1300. Byarkæologiske undersøgelser. Viborg, 157–183
Driel-Murray, C. (1993). The leatherwork. In C. van Driel Murray, J. P. Wild, M. Seeward & H. Hillam (Eds.), The Early Wooden Forts, Preliminary reports on the Leather, textiles, environmental evidence and dendrochronology (pp. 1–75). Vindolanda Research Reports New Series 3
Driel-Murray, C. (2003). International relations. In Q. Mould, I. Carlisle, E. Cameron (Ed.), Craft, industry and everyday life: Leather and leatherworking in anglo-scandinavian and medieval York (pp. 3431–3436), The Archaeology of York – The Small Finds 17/16, York
Drążkowska, A. (2000). Wyroby skórzane. In Z. Kurnatowska (Ed.), Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim, t. 1, Mosty traktu gnieźnieńskiego (pp. 189–199). Lednica-Toruń, Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
Drążkowska, A. (2007). Późnośredniowieczne patynki z badań archeologicznych w Toruniu. Archaeologica Historica Polona, 17, 423–432
Drążkowska, A. (2009). Późnośredniowieczne skórzane obuwie wydobyte na Starym Mieście w Toruniu. Pomorania Antiqua, 22, 233–250
Drążkowska, A. (2011). Historia obuwia na ziemiach polskich od IX do końca XVIII wieku, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
Eberle, L. (1971). Polskie rzemiosło w średniowieczu. Stan i kierunki poszukiwań. In Z. Kamieńska (Ed.), Wyroby rzemieślnicze w Polsce w XIV–XVIII wieku (pp. 9–21). Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Eberle, L. (1979). Zabytki skórzane z fosy Zamku Warszawskiego. Rocznik Warszawski, 15, 113–123
Eberle, L. (1984). Źródła do poznania technologii kroju i szycia średniowiecznego obuwia warszawskiego. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 32(2), 199–209
Fingerlin, I. (1995). Der Lederabfall. In: Die Latrine des Augustinereremiten-Klosters in Freiburg im Breisgau. Materialhefte zur Archäologie in Baden-Württemberg 31, 129–265
Goubitz, O. (1987). Calceology: A new hobby: The drawing and recording of archaeological footwear. Technical Paper, 8, 1–28
Goubitz, O., van Driel-Murray C., & van Waateringe W. G. (2001). Stepping through the Time. Archaeological Footwear from Prehistoric Times until 1800. Zwolle, David Brown Book Company
Grenander-Nyberg, G. (1985). Die Lederfunde aus der frühgeschichtlichen Wurt Elisenhof. In: Die Frühgeschichtliche Marschensiedlung beim Elisenhof in Eiderstedt, t. 5. Frankfurt am Mein-Bern-New York (pp. 220–251)
Grew, F., & de Neergaard, M. (1988). Shoes and pattens. Medieval finds from excavations in London 2, London
Groenman-van Waateringe, W. (1976). Schuhe aus Wijk bij Duurstede. Berichten van de Rijksdients voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek, 26, 189–197
Groenman-van Waateringe, W. (1984). Die Lederfunde von Haithabu. Berichte über die Ausgrabungen in Haithabu 21
Groenman-van Waateringe, W. (1988). Leather from medieval Svendborg. The Archaeology of Svendborg, Denmark 5, Svendborg
Groszewska, A. (2010). Kilka uwag na temat średniowiecznego obuwia dziecięcego na podstawie wybranych znalezisk. In S. Wadyl & P. Kucypera (Eds.), Życie codzienne przez pryzmat rzeczy (pp. 333–338). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika: Toruń
Gutkowska-Rychlewska, M. (1968). Historia ubiorów. Wrocław: Ossolineum
Hald, M. (1972). Primitive Shoes. An Archaeological-Ethnological Study Based upon Shoe Finds from the Jutland Peninsula. Publications of the National Museum of Denmark Archaeological-Historical Series 1, t. 13
Harjula, J. (2008). Before the heels. Footwear and shoemaking in Turku in the Middle Ages and the beginning of the early modern period. Suomen Keskiajan Arkeologian Seura
Hansen, G. (2015). Luxury for everyone? Embroideries on Leather Shoes and the Consumption of Silk Yarn in 11th–13th Century Northern Europe. In C. Jahnke & A. Huang (Eds.), Textiles and Economy (pp. 86–103). Oxford: Oxbow Books
Hołubowicz, W. (1956). Opole w wiekach X-XII. Katowice, Wydawnictwo „Śląsk”
Kaźmierczyk, J. (1970). Wrocław lewobrzeżny we wczesnym średniowieczu, t. 2. Wrocław: Ossolineum
Konczewska, M. (2009). Czy przy ulicy Szewskiej we Wrocławiu mieszkali w średniowieczu szewcy? Próba interpretacji wyników badań archeologicznych. In A. B. Kowalska & B. Wywrot-Wyszkowska (Eds.), In gremio—in praxi. Studia nad średniowiecznym skórnictwem (83–93). Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Konczewska, M. (2010). Obuwie. In J. Piekalski & K. Wachowski (Eds.), Ulice średniowiecznego Wrocławia (pp. 223–235). Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego
Konczewska, M. (2011). Obuwie zdobione w średniowiecznym Wrocławiu. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 53, 259–282
Kowalska, A. B. (1997). Późnośredniowieczne zabytki skórzane z Pyrzyc. Materiały Zachodniopomorskie, 42, 219–272
Kowalska, A. B. (1999a). Zabytki skórzane ze średniowiecznej studni odkrytej na terenie szczecińskiego suburbium. Materiały Zachodniopomorskie, 45, 259–282
Kowalska, A. B. (1999b). Wczesnośredniowieczne obuwie skórzane z Wolina. Materiały Zachodniopomorskie, 45, 219–258
Kowalska, A. B. (2003). Początki rzemiosła szewskiego we wczesnośredniowiecznym Wolinie. In T. Galiński & E. Wilgocki (Eds.), Res et fontes (pp. 159–170). Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich Oddział w Szczecinie
Kowalska, A. B. (2004). Interwencyjne badania archeologiczne na Starym Mieście w Szczecinie. Materiały Zachodniopomorskie NS, 1(1), 227–251
Kowalska, A. B. (2006). Uwagi na temat wytwórczości szewskiej w Wolinie i Szczecinie w VIII–X wieku. In M. Dworaczyk, A. B. Kowalska, S. Moździoch, & M. Rębkowski (Eds.), Świat Słowian wczesnego średniowiecza (pp. 197–209). Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Kowalska, A. B. (2007). Shoemaking in Medieval Szczecin and Wolin. Offa, 61–62, 435–454
Kowalska, A. B. (2009a). In gremio-in praxi w badaniach nad wczesnośredniowieczną wytwórczością skórniczą na Pomorzu. In A. B. Kowalska & B. Wywrot-Wyszkowska (Eds.), In gremio – in praxi. Studia nad średniowiecznym skórnictwem (pp. 39–58). Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Kowalska, A. B. (2009b). Pierwsze średniowieczne przedmioty skórzane z zachodniej części Starego Miasta w Szczecinie. In A. Janowski, K. Kowalski, & S. Słowiński (Eds.), XVI Sesja Pomorzoznawcza (pp. 37–47). Muzeum Narodowe w Szczecinie, Muzeum w Stargardzie, Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich Oddział w Szczecinie
Kowalska, A. B. (2009c). Archeologia o średniowiecznym skórnictwie na ziemiach polskich. Zarys problematyki. In A. B. Kowalska & B. Wywrot-Wyszkowska (Eds.), In gremio—in praxi Studia nad średniowiecznym skórnictwem (pp. 193–247). Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Kowalska, A. B. (2009d). „Stare” i „nowe” w średniowiecznym szczecińskim rzemiośle szewskim. In S. Moździoch (Ed.), Stare i nowe w średniowieczu. Pomiędzy innowacją a tradycją (pp. 229–249). Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Kowalska, A. B. (2010). Wytwórczość skórzana we wczesnośredniowiecznym Szczecinie. Szczecin
Kowalska, A. B. (2012a). Uwagi na temat haftów na wczesnośredniowiecznym obuwiu skórzanym ze Szczecina. In A. Jaszewska (Ed.), Z najdawniejszych dziejów. Grzegorzowi Domańskiemu na pięćdziesięciolecie pracy naukowej (pp. 313–319). Zielona Góra: Wydawnictwo Fundacji Archeologicznej
Kowalska, A. B. (2012b). From a homemade product to guild production—The development of leather production in the early medieval Szczecin. Beitrӓge zur Ur- und Frühgeschichte Mitteleuropas, 64, 139–144
Kowalska, A. B. (2013a). Rzemiosło szewskie wczesnośredniowiecznego Wolina. In B. Stanisławski & W. Filipowiak (Eds.), Wolin wczesnośredniowieczny (pp. 201–234). Wydawnictwo Trio, Fundacja Nauki Polskiej, Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Kowalska, A. B. (2013b). Wytwórczość skórzana w późnośredniowiecznej Dzielnicy Chyżyńskiej w Szczecinie/Leatherworking in Late Medieval Szczecin Chyżyńska Neighbourhood. Szczecin
Kowalska, A. B. (2016). Uwagi polemiczne do pracy Marquity Volken „Archaeological Footwear. Development of shoe patterns and styles from Prehistory till the 1600’s”. Przegląd Archeologiczny, 64, 185–194
Kowalska, A. B. (2017a). Odpady produkcyjne jako źródła do badań nad organizacją wczesnośredniowiecznej wytwórczości skórzanej. Archaeologia Historia Polona, 25, 181–199. https://doi.org/10.12775/AHP.2017.008
Kowalska, A. B. (2017b). Średniowieczne skórnictwo z pogranicza Wielkopolski i Pomorza w świetle znalezisk z Ujścia. Materiały Zachodniopomorskie NS, 13, 145–174
Kowalska, A. B. (2018). Paradne czy codzienne. Rozwój konstrukcyjny i stylistyczny obuwia skórzanego we wczesnym średniowieczu. Materiały Zachodniopomorskie, 14, 167–191
Kowalska, A. B. (2019a). Artefacts made of Leather. In M. Rębkowski (Ed.), Wolin, the old town. Vol. II: Studies on finds (pp. 245–291). Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Kowalska, A. B. (2019b). Przedmioty ze skóry. In K. Zamelska-Monczak (Ed.), Santok. Strażnica i klucz królestwa polskiego. Wyniki badań z lat 1958–1965 (pp. 289–294). Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Kowalska, A. B. (2019c). Nowożytne wyroby skórzane. In A. B. Kowalska (Ed.), Civitas et urbs. Szczecin od średniowiecza do współczesności. Kwartał I (pp. 141–147). Muzeum Narodowe w Szczecinie
Kowalska, A. B., & Dworaczyk, M. (2011). Szczecin wczesnośredniowieczny Nadodrzańskie centrum. Warszawa: Wydawnictwo Trio
Kurbatov, A. V. (1997). Rannesrednevekovaja obuv Povolchov’ja i voprosy složenija gorodskogo remesla. In Drevnosti Povolchov’ja (pp. 117–128). St. Petersburg, Institute for the History of Material Culture, Russian Academy of Sciences
Kurbatov, A. V. (1999). Hacлeдиe M. К. Кapгepa: кoллeкциa кoжaныx пpeдмeтoв из pacкoпoк 1957 г. нa Bepxнeм зaмкe Пoлoцкa. In Early medieval antiquities of the northern Rus and its neighbours (pp. 100–117). St. Petersburg, Institute for the History of Material Culture, Russian Academy of Sciences
Kurbatov, A. V. (2004). Koževiennoje proizvodstvo Tweri XIII-XV vv. St. Petersburg, Institute for the History of Material Culture, Russian Academy of Sciences
Lorentzen, E. (1971). Laeder (sko, skeder, remme). In Århus Søndervold. En Byarkaelogisk un dersøgelse (pp. 169–182). Københaven
Marcinkowski, M. (2009). Stan badań nad średniowiecznymi przedmiotami ze skóry odkrytymi w Elblągu. In A. B. Kowalska & B. Wywrot-Wyszkowska (Eds.), In Gremio—In praxi. Studia nad średniowiecznym skórnictwem (pp. 167–192). Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Marek, J. W. (1955). Wzory obuwia warszawskiego. In O. Puciata, H. Szwankowska, E. Szwankowski, & S. Żaryn (Eds.), Szkice staromiejskie (pp. 143–161). Warszawa: Wydawnictwo Sztuka
Milewska, M. (1977). Dokumentacja archeologiczna znalezisk obuwia późnośredniowiecznego. Propozycja metody. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 35(4), 529–542
Mould Q. (2015). The home-made shoe, a glimpse of a hidden, but most „afordable” craft. In G. Hansen, S.P. Ashby, I. Baug (Eds.), Everyday products in the middle ages. Craft, Consumption and the Individual in Northern Europe c. AD 800–1600. Oxbow Books
Mould, Q., Carlisle, I, & Cameron, E. (2003). Leather and Leatherworking in Anglo-Scandinavian and Medieval York. The Archaeology of York – The Small Finds 17/16, York
Możdżyńska-Nawotka, M. (2005). O modach i strojach. Wrocław
Nielsen, I. (1991). The leather finds. In M. Bencard, L. B. Jørgensen, & H. B. Madsen (Eds.), Ribe excavations 1970–76, t. 3 (pp. 79–98). Aarhus University Press
Ojateva, E. I. (1962). Obuv i drugie kořanye izdielia drevnego Pskova. Archeologičeskij Sbornik, 4, 77–91
Przybyszowska, B. (1979). Wyroby ze skóry. In A. Cofta-Broniewska (Ed.), Zaplecze gospodarcze konwentu o.o. Franciszkanów w Inowrocławiu od połowy XIII w. Studia i Materiały do Dziejów Kujaw, Seria Archeologiczna, t. 15 (pp. 103–116). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza
Rajewski Z. (1939). Gnieźnieńskie wyroby skórzane z okresu wczesnodziejowego. In Gniezno w zaraniu dziejów (od VIII do XIII wieku) w świetle wykopalisk (pp. 103–116). Poznań, Polskie Towarzystwo Prehistoryczne
Rębkowski, M. (2001). Pierwsze lokacje miast w księstwie zachodniopomorskim. Przemiany przestrzenne i kulturowe, Kołobrzeg
Romanow, K. (1979). Wyniki badań na Starym Mieście we Wrocławiu (wykop I). Część II. Silesia Antiqua, 21, 169–197
Romanow, K. (1981). Wyniki badań na Starym Mieście we Wrocławiu (wykop I), cz. III. Silesia Antiqua, 23, 165–197
Schia, E. (1977). Sko som arkeologisk kildemateriale . Hikuin, 3, 304–324
SJP. (1999). Słownik Języka Polskiego. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Stań, K. (2011). Przedmioty skórzane pozyskane w trakcie interwencyjnych badań archeologicznych przy przeniesieniu nitki ciepłociągu i instalacji gazowej w ul Grodzkiej w Stargardzie. Stargardia, 6, 125–132
Stań, K. (2012). Wyroby skórzane. In K. Kwiatowski (Ed.), Badania zachodniej części kwartału V (pp. 171–182). Muzeum w Stargardzie
Swann, J. (2001). History of footwear in Norway, Sweden and Finland. Prehistory to 1950. Stockholm
Turska, K. (1987). Ubiór dworski w Polsce w dobie pierwszych Jagiellonów. Wrocław
Volken, M. (2014). Archaeological Footwear. Development of shoe patterns and styles from Prehistory till the 1600’s. Assen
Volkens M. S. (2001). Spuren kranker Füße. Eine Analyse der archäologischen Schuhfunde. In: Alpirsbach. Zur Geschichte von Kloster und Stadt. Forschungen und Berichte der Bau- und Kunstdenkmalpflege in Baden-Württemberg 10 (pp. 819–829). Stuttgart
Wiklak, H. (1959). Pracownie garbarsko-szewskie z XI i XII w. w Gdańsku. Z Otchłani Wieków, 25/4, 267–268
Wiklak, H. (1960). Obuwie gdańskie z X-XIII w. Gdańsk Wczesnośredniowieczny, 1–104
Wiklak, H. (1967). Obuwie gdańskie z XIII-XIV wieku. Gdańsk Wczesnośredniowieczny, 6, 137–182
Wiklak, H. (1969). Polskie obuwie wczesnośredniowieczne z VIII-XIII w. na podstawie wykopalisk. Materiały Wczesnośredniowieczne, 6, 475–516
Wiklak, H. (1988). Wczesnośredniowieczne pracownie szewskie na Pomorzu Gdańskim. Pomorania Antiqua, 13, 161–170
Wiklak, H. (1993). Obuwie wykopaliskowe z Gniewa. Pomorania Antiqua, 15, 75–129
Wojtasik, J. (1960). Wczesnośredniowieczne wyroby ze skóry znalezione na stanowisku 4 w Wolinie. Materiały Zachodniopomorskie, 6, 159–208
Wywrot, B. (1995). Problemy badań nad średniowiecznymi wyrobami skórzanymi ze Starego Miasta w Kołobrzegu. Materiały Zachodniopomorskie, 41, 269–301
Wywrot, B. (1996). Wyroby skórzane. In M. Rębkowski (Ed.), Archeologia Średniowiecznego Kołobrzegu 1 (pp. 243–284). Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Wywrot-Wyszkowska, B. (1998). Znaleziska skórzane. In M. Rębkowski (Ed.), Archeologia Średniowiecznego Kołobrzegu 3 (pp. 229–252). Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Wywrot-Wyszkowska, B. (1999). Przedmioty skórzane. In M. Rębkowski (Ed.), Archeologia Średniowiecznego Kołobrzegu 4 (pp. 231–251). Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Wywrot-Wyszkowska, B. (2000). Rzemiosło skórnicze w lokacyjnym Kołobrzegu. In L. Leciejewicz & M. Rębkowski (Eds.), Salsa Cholbergiensis Kołobrzeg w średniowieczu (pp. 243–255). Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Wywrot-Wyszkowska, B. (2002). Późnośredniowieczne patynki z lokacyjnego Kołobrzegu. Przegląd Archeologiczny, 50, 103–110
Wywrot-Wyszkowska, B. (2003). Przemiany stylistyczne i konstrukcyjne w późnośredniowiecznym obuwiu pomorskim. In M. Fudziński & H. Paner (Eds.), XIII Sesja Pomorzoznawcza, t. 2, Od wczesnego średniowiecza do czasów nowożytnych (pp. 163–175). Muzeum Archeologiczne w Gdańsku
Wywrot-Wyszkowska, B. (2008). Skórnictwo w lokacyjnym Kołobrzegu. XIII-XV wiek. Szczecin
Wywrot-Wyszkowska, B. (2009). Uwagi na temat wytwórczości obuwniczej w późnośredniowiecznym Kołobrzegu. Archaeologia Historica Polona, 18, 141–167
Wywrot-Wyszkowska, B. (2010a). Przedmioty ze skóry. In M. Rębkowski (Ed.), Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu 5 (pp. 114–119). Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Wywrot-Wyszkowska, B. (2010b). Zabytki skórzane odkryte w obrębie późnośredniowiecznego portu gdańskiego. Archeologia Gdańska, 4, 189–223
Wywrot-Wyszkowska, B. (2016). Zabytki skórzane. In B. Wywrot-Wyszkowska, M. Dworaczyk, & M. Rębkowski (Eds.), Archeologia Średniowiecznego Kołobrzegu 6 (pp. 89–125). Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Wywrot-Wyszkowska, B., & Radek, T. (2007). Obróbka skóry. In L. Leciejewicz & M. Rębkowski (Eds.), Kołobrzeg. Wczesne miasto nad Bałtykiem.Warszawa: Wydawnictwo Trio
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Additional information
Publisher's Note
Springer Nature remains neutral with regard to jurisdictional claims in published maps and institutional affiliations.
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Kowalska, A.B. Step by Step: How to Investigate Medieval Footwear. Arch 17, 217–284 (2021). https://doi.org/10.1007/s11759-021-09427-w
Accepted:
Published:
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/s11759-021-09427-w