Verslavingszorg in detentie

Abstract

Verslaafde gedetineerden vormen een groep die wordt gekenmerkt door veelal ernstige en meervoudige problematiek met een omvangrijke zorgvraag. Uitgangspunt van het gevangeniswezen is dat de behandeling van deze zorgvragen equivalent dient te zijn aan de zorg buiten de muren. De implementatie van belangrijke evidencesupported principes van de behandeling van verslaving blijkt in de penitentiaire context echter problematisch. Zo verdraagt de overwegend repressieve reactie van het gevangeniswezen op middelengebruik zich slecht met de erkenning van terugval als wezenlijk onderdeel van de verslaving. Ook is behandeling op maat moeilijk vorm te geven binnen een op uniformiteit gerichte detentiecultuur. Het is niet eenvoudig alternatieve bekrachtigers voor verslaving te ontwikkelen. Voorts wordt diagnostiek vaak bemoeilijkt door patiëntvariabelen (o.a. comorbiditeit) en onvoldoende specialistische kennis bij het personeel. Daar komt nog bij dat de verblijfsduur van verslaafde gedetineerden veelal kort is. Continuïteit van zorg is daarom van extra belang. Een laatste aandachtspunt is het belang van het afdelingsklimaat en deskundig personeel die bijdragen aan de ontwikkeling van de motivatie van de verslaafde. Aan dit punt wordt veel aandacht besteed binnen het programma Modernisering Gevangeniswezen. Over het geheel genomen is het wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit van de huidige interventies bij verslaafde gedetineerden vooralsnog bescheiden. Het vinden van een juiste balans tussen veiligheidsuitgangspunten en zorgprincipes blijft ook voor de toekomst van het gevangeniswezen een belangrijke uitdaging.